حسین فقیهی؛ لیلا آقایانی چاوشی
چکیده
مقامات حمیدی، اثر حمیدالدین ابوبکر عمربن محمودی بلخی (فو.559)، نخستین مقامهای است که در زبان فارسی به رشته تحریر درآمده و ـ هر چند به شیوه مقامات بدیعالزمان همدانی و مقامات حریری، ره سپرده است ـ از این ...
بیشتر
مقامات حمیدی، اثر حمیدالدین ابوبکر عمربن محمودی بلخی (فو.559)، نخستین مقامهای است که در زبان فارسی به رشته تحریر درآمده و ـ هر چند به شیوه مقامات بدیعالزمان همدانی و مقامات حریری، ره سپرده است ـ از این منظر که نخستین مقامه به زبان فارسی میباشد، حائز اهمیت است. از ویژگیهای مهم مقامه، آهنگینی سخن و عبارتهای موزون است. از آنجا که جناس از صنایع محوری در ایجاد موسیقی کلام در این نوع نوشتار ـ و از جمله مقامات حمیدی ـ است، این مقاله عهدهدار بررسی کارکرد این آرایه در جایگاه یکی از اصلیترین صنایع ادبی بهکارگرفته شده در این اثر است. در این راستا پس از بیان مقدمهای در باب مقامهنویسی و در پی آن اشارهای به ویژگیهای مقامات حمیدی، به تقریر و تعریف صنعت جناس و انواع گوناگون آن و بهرهگیری قاضی حمیدالدین از این شگرد ادبی در پردازش این اثر آهنگین، میپردازیم.