%0 Journal Article %T بررسی تأثیر استدراکات بلاغیون بر روایی و پایداری ساختارمندی ایضاح‌البلاغۀ خطیب قزوینی %J پژوهش‌نامه نقد ادبی و بلاغت %I دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران %Z 2382-9850 %A موذنی, علی محمد %A طیب, زهیر %A شجاع پوریان, ولی االله %D 2018 %\ 10/23/2018 %V 7 %N 2 %P 195-214 %! بررسی تأثیر استدراکات بلاغیون بر روایی و پایداری ساختارمندی ایضاح‌البلاغۀ خطیب قزوینی %K خطیب قزوینی %K ایضاح %K بلاغت %K تلخیص‌المفتاح %K فصاحت %R 10.22059/jlcr.2018.68457 %X «خطیب قزوینی» یکی از برجسته‌ترین سخن‌شناسان مسلمان است. وی در تداوم سنّت کلاسیک سخن‌شناسی اسلامی، چکیدۀ باب سوم کتاب مفتاح‌العلوم سکاکی را با هدف تسهیل ارتباط با متن و یادگیری بهتر آن، با عنوان کتاب تلخیص‌المفتاح پدید آورد؛ اثری که حاوی برخی از آرای خود او در علم بلاغت نیز بود. سپس، وی ایضاح را برای شرح و تکمیل مطالب تلخیص‌المفتاح نوشت، اما کتاب ایضاح به‌رغم تأخّر، پخته و مشروح‌تر بودن آن، نتوانست در برابر چکیدگی کتاب تلخیص، جایگاه شایسته‌ای به‌دست آورد و بدین سان، به‌تدریج شأن ایضاح در بین جویندگان علم و پژوهندگان سخن‌شناسی و بلاغت مغفول ماند. در زبان فارسی نیز کار درخور و بایسته‌ای بر این کتاب ارجمند انجام نگرفته‌است و یا حتّی ترجمۀ فارسی کاملی از این متن نداریم که بدین مهم همت گماشته باشد. این نوشتار با مروری کوتاه بر سیر تطوّر دانش بلاغت و ساختار تاریخی سخن‌شناسان مسلمان و امّهات کتب این علم، ایضاح خطیب قزوینی را در کانون توجه خود قرار داده‌است و ضمن معرّفی آن، به نمونه‌هایی از استدراکات دانشمندان بلاغی متأخّر در باب آرای خطیب قزوینی در محدودۀ دانش معانی و تأثیر این آراء در زیربنای مفهوم پیشنهادی خطیب برای دانش بلاغت می‌پردازد. %U https://jlcr.ut.ac.ir/article_68457_b3380351aab264f3182a51e1874f1e32.pdf