ORIGINAL_ARTICLE
تثبیت گفتمان اشعری در برابر گفتمانهای خردگرا بر مبنای عامل دسترسی (با تکیه بر دیوان ناصرخسرو و رباعیات خیام)
این جستار به بررسی فرایند تثبیت گفتمان اشعری در برابر گفتمانهای خردگرا (بهطور مشخص دیوان ناصرخسرو و رباعیات خیام) بر مبنای برداشتی تازه از عامل دسترسی، توزیع نابرابر تولیدات زبانی گفتمانها در جامعه، پرداخته است. مطابق این برداشت میزان دسترسی به متون گفتمانها با تأثیر بر شناخت ذهنی افراد نقشی اساسی در تثبیت یا تضعیف آنها دارد. از این نظرگاه، تمرکز پژوهش بر شناسایی مناسبات اجتماعی مؤثر بر دسترسی متون گفتمانهای نامبرده و نوع تحلیل نیز کلان و متفاوت با توصیفهای زبانی در سطح خُرد است. چارچوب نظری دیدگاهی تلفیقی متشکل از لایة کردار اجتماعی در رویکرد فرکلاف و فرایند برجستهسازیـحاشیهرانی در نظریة لاکلا و موف است. یافتهها نشان میدهد عوامل قدرت با روشهای تحمیل و محدودیتهای گفتمانی، بهترتیب بهمنظور برجستهسازی گفتمان اشعری و حاشیهرانی گفتمانهای خردگرا، دسترسی به متون این گفتمانها را در حالتی نابرابر نگه داشتند. به این معنا که در سطح تحمیل گفتمانی با طراحی تشکیلات نرم همچون گروهبندی و تأسیس مدارس نظامیه زمینة دسترسی وسیع متون گفتمان اشعری را در جامعه فراهم و در سطح محدودیت گفتمانی با اقدامات سختافزاری مثل حذف و سرکوب از دسترسی گفتمانهای خردگرا و متون مربوط به آنها جلوگیری کردند. دیوان ناصرخسرو و رباعیات خیام دو نمونه از متونی بودند که افزون بر خردمحور بودن به دلیل ستیز با ایدئولوژی غالب ـدیوان ناصرخسرو با دربرداشتن مفاهیمی همچون تبلیغ آموزههای اسماعیلی، انکار شدید مذهب تسنن و نثار ناسزاهای سنگین به صدر تا ذیل عوامل گروه رقیب و رباعیات خیام با بهچالشکشیدن عقل سلیم جامعه دربارة گزارههای مسلم دینی و تعریض و کنایه به صاحبان دین و خبر روزگارـ محدودیتهای گفتمانی بهشدت دربارة آنها اعمال میشد. این نکته نیز گفتنی است که از رهگذر تشکیلات نرمافزاری مدارس نظامیه دسترسی به جایگاههای اقتدار و اعتبار برای کنشگران این گفتمانهای رقیب به شکلی نابرابر و به نفع گفتمان اشعری توزیع میشد. این راهبرد امکان تحمیل گفتمان اشعری را بسیار هموار میساخت. مجموع این سازکارها در نهایت به تثبیت گفتمان اشعری انجامید.
https://jlcr.ut.ac.ir/article_81487_a8c774d55cdd187dfa24b27e4f8ca74d.pdf
2021-08-23
1
26
10.22059/jlcr.2020.300068.1450
اشعریت
خردگرایی
عامل دسترسی
متون زبانی
برجسته سازی و حاشیه رانی
فردوس
آقاگل زاده
aghagolz@modares.ac.ir
1
استاد زبان شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
AUTHOR
غلامعلی
فلاح
fallah@khu.ac.ir
2
استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.
AUTHOR
ساحره
مرادی
saherehmoradi@yahoo.com
3
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.
LEAD_AUTHOR
Aghagolzadeh, F. (2012), “Discription and Explanation of Ideological Linguistic Structures”, Languge Related Research, Pp. 1-19. [In Persian].
1
Aalipour, K. & M. Kazzazi (2017), “The Explanation of Foregrounding, Backgrounding & Antagonism Causes in Khayyam’s Rubaiyat based on Critical Discourse Analysis”, Half-Yearly Persian Language and Literature, Pp. 171-185. [In Persian].
2
Bosworth, C. (1999), The Ghaznavides, Translated by Hasan Anousheh. Tehran, Amirkabir. [In Persian].
3
Browne, E. (1982), A Literary History of Persia. Translated by Fathollah Mojtabaei, Tehran, Morvarid. [In Persian].
4
Craig, E. (2006), A Reviw on History of Islamic Philosophy: Concept of Philosophy in Islam, Translated by Mammoud Zarei Baleshti, Tehran, Amirkabir. [In Persian].
5
Dargahi, M. (2004), “Nasir Khosrow, the Father of Religious Intellectualism”, Nameh-e Parsi, Pp. 115-128. [In Persian].
6
Dehghani, M. (2018), Nasir Khosrow. Tehran, Nashr-e Ney. [In Persian].
7
Durant, W. (1994), The Story of Civilization, Translated by Aboutaleb Saremi & et al., Tehran, Elmi & Farhangi Publishing. [In Persian].
8
Fairclough, N. (1989), Language and Power, London, Longman.
9
____________ (1993), Discourse and Social Changes, London, Polity.
10
ـــــــــــــــــــــــ (1995), Critical Dircourse Analysis, London, Longman.
11
ـــــــــــــــــــــــــ (2003), Analyzing Discourse; Textual Analysis for Social Research, Routlege, Talor Francis Group.
12
Hoseini, A. (2003), Zobdat al-Tawarik: The Story of Rulers and Sultans of Seljuk. Translated by RamezanAli Rouhollahi, Tehran, Eil Shahsavan Baghdadi. [In Persian].
13
Jorgenson, M & Philips, L. (2010), Discourse Analysis as Theory and Method, Translated by Hadi Galili, Tehran, Nashr-e Ney. [In Persian].
14
Kasaee, N. (1995), Nizamiyyah Institutes and Its Scientific and Social Effects, Tehran, Tehran University. [In Persian].
15
Khayyam Neishabouri, O. (1999), Rubaiyat of Omar Khayyam, Revised by Mohammad Ali Foroughi & Ghasem Ghani, Tehran, Nahid. [In Persian].
16
Kraemer, J. (1996), Humanism in Renaissance of Islam: The Cultural Revival During the Buyid Age, Translsted by Mohammad Saeed Hanaee Kashani, Tehran, Academic Publishing Center. [In Persian].
17
Nafisi, S. (1934), “Nizamiyyah School of Baghdad”, Mehr. Pp.117-127. [In Persian].
18
Nasir Khosrow, Abu Moein (1988). Diwan, Revised by Mojtaba Minavi, Tehran, The World of Book. [In Persian].
19
Onsori Balkhi, Abolghasem Hasan (1984), Onsori Balkhi’s Diwan, Revised by Seyyed Mohamad Dabirsiaghi, Tehran, Sanaee’s Library. [In Persian].
20
Safa, Z. (1984), The History of Litreture in Iran, Tehran, Amir kabir. [In Persian].
21
Shafiei Kadkani, M. (2010), The Poor Salesman of Elixir, Tehran, Sokhan. [In Persian].
22
Soltani, A. (2005), Power, Discourse & Language (The Mechanism of Exercise of Power in Republic Islamic of Iran). Tehran, Nashr-e Ney [In Persian].
23
Tabari, E. (2016), The Social Movements in Iran, Revised by Azizollah Alizadeh, Tehran, Ferdows. [In Persian].
24
Zarinkoub, A. (1964). With Caravan of Silk, Tehran, Ariya. [In Persian].
25
ORIGINAL_ARTICLE
برساخت رواییِ تاریخ بیهقی و تلاقیِ آن با اندیشۀ ایرانی
روایتمندی ویژگی اجتنابناپذیرِ «تاریخ» است. روایت با کارکردهایی چون نظاممند بودن و ساختارمند بودن، کارکردی انسجامبخش و نظمدهنده دارد، چنانکه از میان واقعیتهای فینفسه بیشمارِ تاریخی، واقعیتهای گزینششدهای را تحت ساختارها و پیرنگهایی مشخص گردهم میآورد. ساختمندی و انسجام روایت، زمینه را برای دلالت معنایی و حتی دلالت ساختاری، و یافتن بسترهای ایدئولوژیک و غلبۀ نظمهای گفتمانیِ خاص (و در نتیجه بروز گزینشها و حذف و طردها) فراهم میآورد. مجموع این مسائل، بهعلاوۀ تکیه بر توالی، نسبتهای علّی و معلولی، تغییر وضعیت، و داشتن هدف غایی، همگی مؤلفههایی روایی و درنتیجه غیرتاریخی هستند که در گزارش رخدادهای تاریخی دخیلاند و درنهایت میتوانند به ساخت و تکوین «داستان» یا شکلهایی از داستان منتهی شوند. از سوی دیگر، گفتمانها، ایدئولوژیها و ساختارهای قدرت در برساخته شدن فهم تاریخیِ مورخ، و درنتیجه در روایتپردازیِ تاریخیِ او نقش مؤثری دارند، چنانکه «روایت تاریخی» برساختهای در نظام معرفتشناختی و ارزشگذاریهای غالب بر دورۀ زندگی مورخ است. تاریخ بیهقی همچون دیگر متون تاریخی، روایتی گزینششده از میان رویدادهای تاریخیِ بیشمار از یک دورۀ خاص است و بیهقی بهعنوان سوژهای در زمانۀ خود، روایتپردازی تاریخیاش تحت تأثیر گفتمانها، ایدئولوژیها و خاستگاههای هویتیِ خاصّی شکل گرفته است، بهویژه آنکه تقابلهای گفتمانی و هویتیِ خاصّی در روزگار بیهقی دیده میشود. بر این اساس، در این مقاله بر مبنای رویکرد تاریخگرایی نوین، به بررسی برساخت روایی تاریخ بیهقی، و نوع مواجهۀ بیهقی با گفتمانهای اثرگذار در روزگار او میپردازیم و تأثیر آن بر شکلگیری «روایت تاریخیِ» بیهقی بررسی و تحلیل میشود، چنانکه سوژگیِ این مورخ در روزگارش به طرز دقیقتری واکاوی شود. نتایج تحقیق بیانگر وجود تقابلهای درونساختی میان سویههای تاریخی و فراتاریخی (Metahistorical) در روایتپردازی تاریخیِ بیهقی است، که ارتباط معناداری با تقابلهای گفتمانیِ حاکم بر روزگار او دارد و از این میان، تقابل جریان هویتخواهیِ ایرانگرا با جریانهای هویتخواهیِ مورد حمایت دربار، نقش مهمّی در شکلگیری این تقابلهای درونساختی دارد.
https://jlcr.ut.ac.ir/article_81174_29a36fe2c1bfef07fec2b6179f56cb66.pdf
2021-08-23
27
54
10.22059/jlcr.2021.310254.1545
تاریخ بیهقی
روایت تاریخی
تاریخگرایی نوین
اندیشۀ ایرانی
فردین
حسین پناهی
fardin.hp@uok.ac.ir
1
استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه کردستان، کردستان، ایران. هیات علمی دانشگاه کردستان
LEAD_AUTHOR
ابناثیر، عزّالدین علی (1383)، تاریخ کامل، ترجمۀ سیدحسین روحانی، تهران، اساطیر.
1
ابنبلخی، احمدبن سهل (1385)، فارسنامه، تصحیح گای لیستِرانج و رینولد آلن نیکلسون، تهران، اساطیر.
2
اسدی طوسی، ابونصر علیبناحمد (1354)، گرشاسبنامه، تصحیح حبیب یغمایی، تهران، طهوری.
3
اسلامی ندوشن، محمدعلی (1374)، «جهانبینی ابوالفضل بیهقی»، یادنامۀ ابوالفضل بیهقی، مجموعهسخنرانیهای مجلس بزرگداشت ابوالفضل بیهقی، مشهد، دانشگاه فردوسی مشهد، صص 1ـ38.
4
اشرف، احمد (1397)، هویت ایرانی: از دوران باستان تا پایان پهلوی، ترجمه و تدوین حمید احمدی، تهران، نشر نی.
5
اوشیدری، جهانگیر (1389)، دانشنامۀ مزدیسنا: واژهنامۀ توضیحی آیین زرتشت، تهران، مرکز.
6
باختین، میخائیل میخائیلوویچ (1387)، تخیل مکالمهای: جستارهایی دربارۀ رمان، ترجمۀ رؤیا پورآذر، تهران، نشر نی.
7
باسورث، کلیفورد ادموند (1362)، تاریخ غزنویان، ترجمۀ حسن انوشه، تهران، امیرکبیر.
8
بلعمی، ابوعلی محمد (1353)، تاریخ بلعمی (تکمله و ترجمۀ تاریخ طبری)، تصحیح محمدتقی بهار، بهکوشش محمد پروین گنابادی، تهران، زوّار.
9
بیات، حسینعلی و جمیله یوسفی (1394)، «روند بازنمایی هویت خودی و دیگری در تاریخ بیهقی»، مجلۀ مطالعات تاریخ فرهنگی ـ انجمن ایرانی تاریخ، ش 26، صص 29ـ59.
10
بیهقی، ابوالفضل محمدبن حسین (1384)، تاریخ بیهقی، تصحیح علیاکبر فیّاض، تهران، علم.
11
توکلی طرقی، محمّد (1373)، «تاریخپردازی و ایرانآرایی: بازسازی هویت ایرانی در گزارش تاریخ»، ایراننامه، ش 48، صص 583ـ628.
12
ثعالبی، عبدالملکبن محمد (1368)، تاریخ ثعالبی (غرر اخبار ملوک الفرس و سیرهم/ پارۀ نخست: ایران باستان)، ترجمۀ محمد فاضلی، تهران، نقره.
13
چلونگر، محمدعلی و زمانه حسننژاد (1394)، «نقش شعوبیگری در انتقال میراث زندیقی به اسماعیلیه»، پژوهشنامۀ تاریخ اسلام، ش 19، صص 5ـ24.
14
حسنزاده، اسماعیل (1382)، «هویت ایرانی در تاریخنگاری بیهقی و جوینی»، فصلنامۀ مطالعات ملی، ش 15، صص 69ـ100.
15
حسینپناهی، فردین (1390)، «بررسی تقابل حقیقت و واقعیت در تاریخ بیهقی بر مبنای تحلیل گفتمان»، جستارهای ادبی، ش 173، صص 99ـ122.
16
دینکرد: کتاب پنجم (1388)، ترجمه و تعلیقات: ژاله آموزگار و احمد تفضلی، تهران، معین.
17
دینوری، ابوحنیفه احمد (1346)، اخبار الطوال، ترجمۀ صادق نشات، تهران، بنیاد فرهنگ ایران.
18
رستمی، فرشته (1386)، «بازخوانی تاریخبیهقی در تاریخگرایینوین»، فصلنامۀ علوم ادبی، ش 4، صص 129ـ150.
19
رضوانیان، قدسیه (1393)، «تاریخگرایی نو: بررسی کتاب تاریخ بیهقی در بوتۀ نقد جدید»، نقد ادبی، ش 25، صص 211ـ230.
20
ریکور، پُل (1397)، زمان و حکایت، ج 3 (زمان نقلشده)، ترجمۀ مهشید نونهالی، تهران، نشر نی.
21
شهرستانهای ایران (1391)، متنهای پهلوی، گردآوری جاماسب جیدستور منوچهر جیجاماسب آسانا، پژوهش سعید عریان، تهران، نشر علمی، صص 49ـ52.
22
صفا، ذبیحاالله (1369)، تاریخ ادبیات در ایران، تهران، فردوس.
23
صهبا، فروغ (1390)، تاریخ بیهقی در بوتۀ نقد جدید (نگاهی به تاریخ بیهقی بر مبنای نظریۀ تاریخگرایی نوین)، قم، فارس الحجاز.
24
عنصری، ابوالقاسم حسن (1363)، دیوان، تصحیح محمد دبیرسیاقی، تهران، کتابخانۀ سنایی.
25
فرخی سیستانی، علیبن جولوغ (1380)، دیوان، تصحیح محمد دبیرسیاقی، تهران، زوّار.
26
فردوسی، ابوالقاسم (1386)، شاهنامه، تصحیح جلال خالقی مطلق، تهران، مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی.
27
کالر، جاناتان (1388)، «داستان و گفتمان در تحلیل روایت»، گزیدۀ مقالات روایت، مارتین مکوئیلان، ترجمۀ فتاح محمّدی، تهران، مینوی خرد، صص 161ـ169.
28
کالینگوود، رابین جورج (1396)، مفهوم کلی تاریخ، ترجمۀ علیاکبر مهدیان، تهران، اختران.
29
گیلانی، نجمالدّین و نرگس خزاعی (1396)، «بازتاب فرهنگ ایران باستان در کتاب تاریخ بیهقی»، جستارهای نوین ادبی، ش 197، صص 99ـ123.
30
مجمل التواریخ والقصص (1318)، تصحیح محمدتقی بهار، تهران، چاپخانۀ خاور.
31
معزّی، محمدبن عبدالملک (1362)، کلیات دیوان معزی، بهکوشش ناصر هیری، تهران، مرزبان.
32
مقدسی، محمدبناحمد (2003م.)، رحلة المقدسیـ احسن التّقاسیم فی معرفة الأقالیم، حرّرها: شاکر لعیبی، ابوظبی، دارالسویدی.
33
مقدمۀ شاهنامۀ ابومنصوری (1371)، هزارسال نثر پارسی، کریم کشاورز، ج 1، تهران، علمی و فرهنگی، صص 43ـ51.
34
منوچهری، ابوالنَّجم احمدبن قوص (1347)، دیوان، تصحیح محمد دبیرسیاقی، تهران، زوّار.
35
میثمی، جولی اسکات (1397)، تاریخنگاری فارسی (سامانیان، غزنویان، سلجوقیان)، ترجمۀ محمد دهقان، تهران، نشر ماهی.
36
نامۀ تنسر به گشنسپ (1354)، تصحیح مجتبی مینوی، تعلیقاتِ مجتبیمینوی و محمّداسماعیل رضوانی، تهران، خوارزمی.
37
نظامی، الیاسبن یوسف (1382)، کلیات خمسۀ نظامی: هفت پیکر، تصحیح حسن وحید دستگردی، تهران، نشر علم.
38
نولی، جراردو (1397)، «شکلگیری ایدۀ ایران و هویت ایرانی در ایران باستان»، هویت ایرانی از دوران باستان تا پایان پهلوی، احمد اشرف، ترجمه و تدوین حمید احمدی، تهران، نشر نی، صص 47ـ56.
39
والدمن، مریلین رابینسون (1375)، زمانه، زندگی و کارنامۀ بیهقی، ترجمۀ منصوره اتحادیه (نظام مافی)، تهران، نشر تاریخ ایران.
40
یاوری، حورا (1380)، «تأملی در ساختار روایی و نقش روایتهای افزوده در تاریخ بیهقی»، مجلۀ ایرانشناسی، س 13، ش 1، صص 117ـ138.
41
Payne, Michael (2005), The Greenblatt Reader, Malden & Oxford, Blackwell.
42
White, Hayden (1973), Metahistory: The Historical Imagination in Nineteen-Century Europe, Baltimore, The John Hopkins University Press.
43
------------------ (1985), Tropics of Discourse: Essays in Cultural Criticism, Maryland, John Hopkins University Press.
44
Asadi Tusi, Abu Nasr Ali ibn Ahmad (1975), Garshäsbnämeh, critiqued by Habib Yaghmäei, Tehran, Tahoori. [In Persian].
45
Ashraf, Ahmad (2015), Iranian Identity: From Ancient to the End of Pahlavi, Translated and Edited by Hamid Ahmadi, Tehran, Ney. [In Persian].
46
Bakhtin, Mikhail Mikhailovich (2008), The Dialogic Imagination: Four Essays, Translated by Roya Pour Azar, Tehran, Ney. [In Persian].
47
Bal'ami, Abu Ali Mohammad (1974), History of Bal'ami (Completion and Translation of the History of Tabari), Critiqued by Mohammad Taghi Bahär, Tehran: Zavvär. [In Persian].
48
Bayät, Hossein Ali and Jamileh Yusufi (2015), "The Process of Representing the Identity of Self and Other in the History of Bayhaqi", Cultural History Studies Iranian History Association, No. 26, Pp. 29-59. [In Persian].
49
Bayhaqi, Abolfazl Mohammad ibn Hussein (2005), History of Bayhaqi, Critiqued by Ali Akbar Fayyäz, Tehran, Elm. [In Persian].
50
Bosworth, Clifford Edmund (1983), The Ghaznavids: Their Empire in Afghanistan and Eastern Iran 994-1040, Translated by Hassan Anousheh, Tehran, Amirkabir. [In Persian].
51
Chelonegar, Mohammad Ali and Zamäneh Hassannejad (2015), "The Role of Shu'ubiyya in Transferring Zandaqa's Heritage to the Isma'ilism", History of Islam, No. 19, Pp. 5-24. [In Persian].
52
Collingwood, R.G. (2017), The Idea of History, Translated by Ali Akbar Mehdiän, Tehran, Akhtarän. [In Persian].
53
Culler, Jonathan (2009), "Story and Discourse in Narrative Analysis", Selected Narrative Essays, Martin McQuillan, Translated by Fattäh Mohammadi, Tehran, Minavi Kherad, Pp. 161-169. [In Persian].
54
Dinawari, Abu Hanifa Ahmad (1967), Al-Akhbār al-Tiwāl, Translated by Sädegh Neshät, Tehran, Iranian Culture Foundation. [In Persian].
55
Dinkard: Book 5 (2009), Translation and Commentary: Jäleh Amoozgär and Ahmad Tafazoli, Tehran, Moein. [In Persian].
56
Farrokhi Sistäni, Ali ibn Julough (2001), Divän, Critiqued by Mohammad Dabirsiyäghi, Tehran, Zavvär. [In Persian].
57
Ferdowsi, Abolqäsem (2007), Shähnämeh, Critiqued by Jaläl Khäleghi Motlagh, Tehran, Center of the Great Islamic Encyclopedia. [In Persian].
58
Giläni, Najmuddin and Narges Khazäei (2017), "The Reflection of Ancient Iranian Culture in the History of Bayhaqi", New Literary Studies, No. 197, Pp. 123-99. [In Persian].
59
Gnoli, Gherardo (2018), "The Formation of the Idea of Iran and Iranian Identity in Ancient Iran", Iranian Identity from Ancient to the End of Pahlavi, Ahmad Ashraf, Translated and Edited by: Hamid Ahmadi, Tehran, Ney, Pp. 47-56. [In Persian].
60
Hassanzadeh, Ismä'il (2003), "Iranian Identity in the Historiography of Bayhaqi and Jovaini", National Studies, No. 15, Pp. 69-100. [In Persian].
61
Hosseinpanähi, Fardin (2011), "Study of the Confrontation between Truth and Reality in the History of Bayhaqi based on Discourse Analysis", Literary Studies, No. 173, Pp. 122-99. [In Persian].
62
Ibn al-Athir, Izz al-Din Ali (2004), Al-Kāmil Fi al-Tārīkh, Translated by Seyyed Hossein Rouhani, Tehran, Asatir. [In Persian].
63
Ibn al-Balkhi (2006), Färsnämeh, Critiqued by Guy Listrange and Reynold Allen Nicholson, Tehran, Asatir. [In Persian].
64
Introduction to Abu Mansouri Shähnämeh (1992), A Thousand Years of Persian Prose, Karim Keshävarz, Vol. 1, Tehran, Scientific and Cultural, Pp. 43-51. [In Persian].
65
Islami Nodooshan, Mohammad Ali (1995), "Abolfazl Bayhaqi's Worldview", Abolfazl Bayhaqi Memoirs: Collection of Speeches of the Abolfazl Bayhaqi Commemoration Conference, Mashhad: Ferdowsi University of Mashhad, Pp. 1-38. [In Persian].
66
Manūchihrī, Abu al-Najm Aḥmad ibn Qawṣ (1968), Divän, Critiqued by Mohammad Dabirsiyäghi, Tehran, Zavvär. [In Persian].
67
Meisami, Julie Scott (2018), Persian Historiography to The End of the Twelfth Century, Translated by Mohammad Dehqän, Tehran: Nashr-e Mähi. [In Persian].
68
Moezzi, Mohammad ibn Abdolmalek (1983), Divän, Critiqued by Nässer Hiri, Tehran: Marzbän. [In Persian].
69
Mojmal al-Tawärikh va al-Qasas (1939), Critiqued by Mohammad Taqhi Bahär, Tehran: Khävar Printing House. [In Persian].
70
Moqaddasi, Mohammad ibn Ahmad (2003), Rahlat al-Moqaddasi; Ahsan al-Taqäsim fi Ma'rifat al-Aqälim, Critiqued by Shakir La'ibi, Abu Dhabi, där al-Suwaydi. [In Persian].
71
Nizämi, Eliäs ibn Yusuf (2003), Khamseh Nizämi: Haft Paykar, Critiqued by Vahid Dastgerdi, Tehran, Nashr-e 'elm. [In Persian].
72
Oshidari, Jahängir (2010), Mazdisna Encyclopedia: Explanatory Dictionary of Zoroastrianism, Tehran, Markaz. [In Persian].
73
Payne, Michael (2005), The Greenblatt Reader, Malden & Oxford, Blackwell.
74
Rezväniän, Ghodsieh (2014), "New Historicism: A Study of the History of Bayhaqi based on New Critique", Literary Criticism, No. 25, Pp. 211-230. [In Persian].
75
Ricœur, Paul (2018), Temps et Récit. Le Temps Raconté (3), Translated by Mahshid Nownahäli, Tehran, Ney. [In Persian].
76
Rostami, Fereshteh (2007), "Rereading History of Bayhaqi in New Historicism", Literary Science, No. 4, Pp. 129-150. [In Persian].
77
Safä, Zabiholläh (1990), History of Literature in Iran, Tehran: Ferdows. [In Persian].
78
Sahbä, Forough (2011), History of Bayhaqi in the New Critique (A Look at the History of Bayhaqi Based on the Theory of New Historicism), Qom: Färes Al-Hijäz. [In Persian].
79
Shahrestānīhā-e Ērānshahr (2012), Pahlavi Texts, Compiled by Jämäsb Ji Dastour Manouchehr Ji Jämäsb 'äsänä, Researched by Sa'id Oriän, Tehran, Elmi, Pp. 49-52. [In Persian].
80
Tansar's Letter to Goshnasp (1975), Critiqued by Mojtabä Minavi, Comments: Mojtabä Minavi and Mohammad Ismä'il Rezväni, Tehran, Khärazmi. [In Persian].
81
Tavakoli Taraghi, Mohammad (1994), "Historiography and Iran-decoration: Reconstruction of Iranian Identity in the History Report", Iran Nämeh, No. 48, Pp. 583-628. [In Persian].
82
Tha'alibi, Abdolmalek bin Mohammad (1989), History of Tha'alibi (Ghorar Akhbär Moluk Al-Fors va Siyarohom, Vol. 1: Ancient Iran), Translated by Mohammad Fäzeli, Tehran, Noghreh. [In Persian].
83
Unsuri, Abolghäsem Hassan (1984), Divän, Critiqued by Mohammad Dabirsiyäghi, Tehran, Sanäyi Library. [In Persian].
84
Waldman, Marilyn Robinson (1996), Toward a Theory of Historical Narrative: A Case Study in Perso-Islamicate Historiography, Translated by Mansoureh Ettehädiyeh (Nizäm Mäfi), Tehran, Iran History Publishing. [In Persian].
85
White, Hayden (1973), Metahistory: The Historical Imagination in Nineteen-Century Europe, Baltimore, The John Hopkins University Press.
86
White, Hayden (1985), Tropics of Discourse: Essays in Cultural Criticism, Maryland, John Hopkins University Press.
87
Yävari, Hurä (2001), "A Study on the Narrative Structure and the Role of Added Narratives in The History of Bayhaqi", Iranology, Vol. 13, No. 1, Pp. 117-138. [In Persian].
88
ORIGINAL_ARTICLE
سبکشناسی و تحلیل ساخت دستوری مهمترین «همکردِ» زبان فارسی در قصاید خاقانی
در میان فعلهای فارسی، افعال مرکّب اهمیت ویژهای دارند. برای ساخت فعل مرکّب، یک اسم/ صفت/ بُن/ قید (فعلیار) با یک فعل ساده ترکیب میشود. دستورنویسان این فعل ساده یا بخش صرفشوندۀ فعل مرکّب را «همکرد» نامیدهاند. به گفتۀ آنان، فعلِ «کردن» مهمترین و پرکاربردترین همکرد فعل مرکّب در زبان فارسی است. کارکرد و جایگاه مهم این کلمه، نگارندگان را بر آن داشت تا به بررسی و تحلیل ساخت دستوری مهمترین «همکردِ» فعل مرکّب در قصاید خاقانی بپردازد. این مقاله بر آن است تا بداند: دلیل بسامد فراوان این کلمه در افعال مرکّب اشعار خاقانی چیست؟ چند درصد از افعالی که خاقانی در قصاید خود بهکار برده، با این همکرد ساخته شدهاند؟ ساختمان و اجزای این افعال چگونه است و کدام «فعلیار» بیشترین مشارکت را با این همکرد داشتهاست؟ آیا فعل «کردن» برای ساخت فعل ساده نیز بهکار میرود؟ سهم کدام یک از سه زمان اصلی فعل، در بهکارگیری این همکرد بیشتر است و چرا؟ انعطاف زبان فارسی در برابر جابهجایی سازههای خود با اجزای فعل مرکّب، تا چه میزان و به چه کیفیتی است؟ در حجم نمونۀ این تحقیق، یکچهارم قصاید خاقانی، یعنی سیوسه قصیده با 2169 بیت و 4584 فعل (25% قصاید خاقانی) بررسی شد.
https://jlcr.ut.ac.ir/article_81486_9d4ccf85aebbd778773d0a4b29193f52.pdf
2021-08-23
55
73
10.22059/jlcr.2020.303397.1479
همکرد
فعل مرکّب
فعلیار
قصاید خاقانی
ادبیّت
منوچهر
تشکری
tashakori_m@yahoo.com
1
دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران.
LEAD_AUTHOR
منوچهر
جوکار
jokar.ma@gmail.com
2
دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران.
AUTHOR
علی
نادری فرد
boldaji@yahoo.com
3
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران.
AUTHOR
احمدی گیوی، حسن و حسن انوری (1393)، دستور زبان فارسی 2، ویرایش چهارم، چ 4، تهران، فاطمی.
1
ناتل خانلری، پرویز (1366)، تاریخ زبان فارسی، ج 2، چ 3، تهران، نو.
2
خاقانی شروانی، افضلالدّین بدیل (1373)، دیوان، تصحیح ضیاءالدّین سجادی، چ 4، تهران، زوّار.
3
شمیسا، سیروس (1395)، کلیات سبکشناسی، چ 5، تهران، میترا.
4
صفوی، کورش (1394)، از زبانشناسی به ادبیات، چ 5، تهران، سورۀ مهر.
5
فتوحی، محمود (1390)، سبک شناسی؛ نظریهها، رویکردها و روشها، چ 3، تهران، سخن.
6
فرشیدورد، خسرو (1393)، دستور مختصر تاریخی، چ 5، تهران، چاپ خاشع.
7
وحیدیان کامیار، تقی و غلامرضا عمرانی (1385)، دستور زبان فارسی 1، چ 8، تهران، سمت.
8
Ahmadi Givi, H. & H. Anvari (2014), Persian Grammar 2, 4th Ed., Tehran: Fatemi. [In Persian].
9
Farshidvard, Kh. (2014), A Brief Historical Order, 5th Ed., Tehran: Published by Khashe. [In Persian].
10
Fotouhi, M. (2011), Stylistics; Theories, Approaches and Methods, 3th Ed., Tehran, Sokhan. [In Persian].
11
Khaghani Shervani, A. (1994), Divan, Edited by Zia ul-Din Sajjadi, 4th Ed., Tehran, Zavvar. [In Persian].
12
Natel Khanlari, P. (1987), History of Persian Language, Vol. 2, 3th Ed., Tehran, Now. [In Persian].
13
Safavi, K. (2015), From Linguistics to Literature, 5th Ed., Tehran, Sureh Mehr. [In Persian].
14
Shamisa, S. (2016), Generalities of Stylistics, 5th Ed., Tehran, Mitra. [In Persian].
15
Vahidian Kamyar, T. & Gh. Omrani (2006), Persian Grammar 1, 8th Ed., Tehran, Samt. [In Persian].
16
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی و تحلیل وجه تصویری شعر «ققنوس» از نیما یوشیج
شیوههای تصویرپردازی از ادبیات کلاسیک تا مدرن، به تبعیت از جهانبینی انسان هر عصر، دچار تحولاتی اساسی در نوع کارکرد و حوزههای معنایی شده و از عنصری غالباً حاشیهای و روبنایی در شعر کلاسیک، تبدیل به عنصری محوری و زیربنایی در شعر نو گردیده است. نیما یوشیج که طلیعهی ظهور مدرنیسم در شعر فارسی به شمار میآید، علاوه بر تحولاتی که در ساختمان بیرونی شعر پدید آورد، به تبعیت از نگاه و فلسفهی مدرن، تحولی عمیق در حوزههای معنایی نیز ایجاد کرده است؛ تحول در بوطیقای تصویر، انعکاسی است از نوسازی جهان فکری شاعر و عناصر اندیشگانی او که در قالب تصاویر شعری، ظهور بیرونی یافته است. نیما با عبور از دورهی اول شاعری خود، در آغاز دورهی دوم و با شعر ققنوس، تحول مهمی نیز در حوزهی تصویرپردازی شعر خود پدید آورد که بیش از هر چیز نشان از گذار او از مرحلهی توصیف و پای نهادن در راه تصویرپردازی نوین است. بررسی پیکرهی کلی شعر ققنوس نشان میدهد که در این شعر، نیما به نگاهی انداموار و منسجم در روایت دست یافته است که با وجود مختصر و موجز بودن آن، نه تنها به کمال یک روایت نزدیک شده است، بلکه به صورت جزیی و در تک تک تصاویر نیز نشان از دغدغهمندی شاعر برای ساختن و پرداختن تصاویر دارد شعر ققنوس به عنوان مانیفست شعری نیما، نشان از آن دارد که این اثر، با وجود نگاه سمبولیک آن به داستانی اساطیری، قرابتی انکارناپذیر با نگاه مدرن به تصویر دارد؛ فشردگی روایت و تصاویر به تبعیت از داستان کوتاه مدرن، بهرهگیری از تصاویر عینی با وجود ساختار انتزاعی و سمبولیک اثر، تغییر در مفهوم سمبولیک اثر و القای مفاهیم سیاسی و اجتماعی مد نظر شاعر، روایتمند کردن بسیاری از واحدهای تصویری به صورت مجزا و در سایهی روایتمندی کل اثر و همچنین غلبهی تصویر بر توصیف در ساختمان کلی شعر از جملهی این نشانهها به شمار میآیند.
https://jlcr.ut.ac.ir/article_78689_29b6f04a1ef07df0b7e49bdac92e3674.pdf
2021-08-23
75
102
10.22059/jlcr.2020.305611.1501
نیما یوشیج
ققنوس
بوطیقای تصویر
سمبولیسم
تصاویر عینی
سارا
حسینی
sara.hosseini42@yahoo.com
1
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ایلام، ایلام، ایران.
AUTHOR
رحمان
ذبیحی
rahmanzabihi@yahoo.com
2
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ایلام، ایلام، ایران.
LEAD_AUTHOR
علیرضا
شوهانی
ar.shohani80@gmail.com
3
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ایلام، ایلام، ایران.
AUTHOR
آبرامز، ام. اچ. (1387)، فرهنگ توصیفی اصطلاحات ادبی، ترجمۀ سعید سبزیان، تهران، رهنما.
1
اقتداری، سپیده و امیر مازیار (1395)، «بررسی مفهوم هنر به منزلۀ بازنمایی نزد هانس گئورگ گادامر»، کیمیای هنر، س 5، ش 21، صص 17ـ27.
2
آژند، یعقوب (1363)، ادبیات نوین ایران (از انقلاب مشروطیت تا انقلاب اسلامی)، تهران، امیرکبیر.
3
ایگلتون، تری (1397)، چگونه شعر بخوانیم؟، ترجمۀ پیمان چهرازی، تهران، آگه.
4
براهنی، رضا (1344)، طلا در مس (در شعر و شاعری)، تهران، چاپخانۀ چهر.
5
بهرامپور عمران، احمدرضا (1397)، در تمام طول شب (بررسی آرای نیما یوشیج)، تهران، مروارید.
6
پرین، لارنس (1371)، دربارۀ شعر، ترجمۀ فاطمه راکعی، تهران، اطلاعات.
7
پورنامداریان، تقی (1396)، خانهام ابری است، تهران، مروارید.
8
جورکش، شاپور (1390)، بوطیقای شعر نو؛ نگاهی دیگر به نظریه و شعر نیما یوشیج، تهران، ققنوس.
9
حقوقی، محمد (1397)، شعر زمان ما (نیما یوشیج)، تهران، نگاه.
10
حمیدیان، سعید (1381)، داستان دگردیسی (روند دگرگونیهای شعر نیما یوشیج)، تهران، نیلوفر.
11
داد، سیما (1382)، فرهنگ اصطلاحات ادبی، تهران، مروارید.
12
زرینکوب، عبدالحسین (1364)، شعر بینقاب، شعر بیدروغ، تهران، علمی.
13
سیدحسینی، رضا (1387)، مکتبهای ادبی، ج 2، تهران، نگاه.
14
شعیری، حمیدرضا (1393)، تحلیل نشانهـ معناشناختی تصویر، ترجمۀ اعظم اسدنژاد و دیگران، تهران، علم.
15
شفیعیکدکنی، محمدرضا (1375)، صور خیال در شعر فارسی؛ تحقیق انتقادی در تطور ایماژهای شعر پارسی و سیر نظریۀ بلاغت در اسلام و ایران، تهران، آگه.
16
ـــــــــــــــــــــــ (1394)، با چراغ و آینه (در جستجوی ریشههای تحول شعر معاصر ایران)، تهران، سخن.
17
صارمی، زهره و فرهاد طهماسبی (1394)، «تحلیل تصاویر مستقل در شعر احمد شاملو»، دوفصلنامۀ علوم ادبی، س 5، ش 8، صص 65ـ100.
18
علیپور، مصطفی (1379)، میتراود مهتاب (مقدمهای بر زیباییشناسی تصویر و زبان شعر نیما)، تهران، پویش معاصر.
19
غلامحسینزاده، غلامحسین و دیگران (1390)، «بررسی عملکرد روایت در اشعار نیما با تکیه بر نشانهشناسی ققنوس»، ادبپژوهی، د 5، ش 15، صص 7ـ33.
20
فتوحی، محمود (1386)، بلاغت تصویر، تهران، سخن.
21
فلکی، محمود (1373)، نگاهی به نیما (نقد شعر)، تهران، مروارید.
22
کادن، جی. ای. (1386)، فرهنگ ادبیات و نقد، ترجمۀ کاظم فیروزمند، تهران، شادگان.
23
کریمی، فرزاد (1391)، روایتی تازه بر لوح کهن: تحلیل روایت در شعر نو ایران، تهران، قطره.
24
یوشیج، نیما (1393)، نامهها، تهران، نگاه.
25
ـــــــــــ (1394)، دربارۀ هنر شعر و شاعری، تهران، نگاه.
26
ـــــــــــ (1397)، مجموعۀ کامل اشعار، تهران، نگاه.
27
Abramz, M.H. (2008), Descriptive Dictionary of Literary Terms, Translated by Saeid Sabziyan, Tehran, Rahnama. [In Persian].
28
Alipour, M. (2000), Mitaravad Mahtab; An Introduction to the Aesthetics of the Image and Language of Nima's Poetry, Tehran, Pouyeshe Moasser. [In Persian].
29
Azhand, Y. (1984), Adabiate Nowineh Iran az Enghelabe Mashroutiat ta Enghelabe Eslami, Tehran, Amir Kabir. [In Persian].
30
Baraheni, R. (1965), Talla dar Mes, In Poetry, Tehran, Chehr. [In Persian].
31
Bahrampour Omran, A. (2018), All Night, Barresiye Araae Nima Youshij, Tehran, Morvarid. [In Persian].
32
Eghtedari, S. & Maziyar, A. (2016), “Examining the Concept of Art as a Representation by Heinz Georg Gadamer”, Kimiayeh Honar, Vol.5, No. 21, Pp. 17-27. [In Persian].
33
Falaki, M. (1994), Take a Look at Nima (Poetry Review), Tehran, Morvarid. [In Persian].
34
Fotouhi, M. (2007), Image Rhetoric, Tehran, Sokhan. [In Persian].
35
Gholamhisseinzadeh G. & et al. (2011), “A Study of Narrative Performance in Nima's Poems based on Phoenix Semiotics”, Adab Pazhouhi, Vol. 5, No. 15, Pp. 7-33. [In Persian].
36
Hamidian, S. (2002), The Story of Transformation (the Process of Transformation of Nima Yoshij's Poetry), Tehran, Niloufar. [In Persian].
37
Hoghoughi, M. (2018), Poetry of our Time (Nima Yoshij), Tehran, Negah. [In Persian].
38
Igelton, T. (2018), How to Read Poetry?, Translated by Peyman chehrazi, Tehran, Agah.
39
Kadwn, G.E. (2000), Culture of Literature and Criticism, Translated by Kazem Firouzmand, Tehran, Shadegan.
40
Karimi, F. (2012), A New Story on an Old Tablet, Narrative Analysis in Modern Iranian Poetry, Tehran, Ghatreh. [In Persian].
41
Poornamdarian, T. (2017), My House is Cloudy, Tehran, Morvarid. [In Persian].
42
Jorkesh, SH. (2011), Poetics of New Poetry; another Look at Nima Yoshij's Theory and Poetry, Tehran, Ghoghnous.
43
Prin, L. (1991), About Poetry, Translated by Fatemeh Rakeei, Tehran, Etelaat.
44
Saremi, Z. & Tahmasebi, F. (2015), “Tahlile Tasavire Mostaghel dar Shear Ahmad Shamlou”, Oloume Adabi, Vol. 5, No. 7, Pp. 65-100. [In Persian].
45
Shaeiri, H. (2014), Semantic-Semantic Analysis of the Image, Translated by Aazam Asadnezhad & et al., Tehran, Elm. [In Persian].
46
Shafeikadkani, M. (1996), Imaginations in Persian Poetry; Critical Research on the Evolution of Images of Persian Poetry and the Course of Rhetoric Theory in Islam and Iran, Tehran, Agah. [In Persian].
47
Shafeikadkani, M. (2015), Ba Cheragh va Ayeneh; in Search of the Roots of the Evolution of Contemporary Iranian Poetry, Tehran, Sokhan. [In Persian].
48
Seyyed Hosseini, R. (2008), Literary Schools, Vol. 2, Tehran, Negah. [In Persian].
49
Youshij, N. (2014), Letters, Tehran, Negah. [In Persian].
50
ـــــــــــــــــــــــ (2015), About Poetry, Tehran, Negah. [In Persian].
51
ـــــــــــــــــــــــ (2018), Complete Collection of Poems, Tehran, Negah. [In Persian].
52
Zarrinkoub, A. (1985), Unmasked Poetry, Unadulterated Poetry, Tehran, Elmi. [In Persian].
53
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل برخوانی «آرش» بهرام بیضایی، با رویکرد ترامتنیت
بهرام بیضایی، نویسنده، فیلمساز، کارگردانِ تآتر، نمایشنامهنویس و پژوهشگر نامدار و صاحب سبک ایرانی است. او با بهرهگیری از پشتوانههای اساطیری، حماسی، تاریخی و فرهنگ عامۀ ایران و جهان، به خلق اثر میپردازد؛ از این رو، آثار او پیوندهای عمیق و گستردهای با زمینههای فکری و بنمایههای فرهنگی ایران و سایر ملل جهان دارد. نمایشنامۀ «آرش» او نیز، واجد چنین ویژگی شاخصی است. باید بیش از پیش به این نکته توجّه کرد که بر اساس رویکردها و نظریات بینامتنی، آفرینشگران، در خلق آثار خود چندان به داشتهها، آموزهها و اندوختههای بکر ذهنی خویش تکیه نمیکنند؛ بلکه آنها را با مدّ نظر قرار دادن متون از پیش موجود، تدوین مینمایند، که خود این متون بنیان فرهنگ، اندیشه، هنر و ادب زمانۀ خویش هستند. در پژوهش پیشِ رو، کوشیدهایم به روش تحلیل محتوا و با تکیه بر مطالعات کتابخانهای و اسنادی، و کاربست نظریۀ «ترامتنیت» ژُنت(از نظریهپردازان بینامتنیت)، متن نمایشنامۀ «آرش» را تحلیل کنیم. دستاوردهای پژوهش گویای این است که این نمایشنامه(برخوانی)، مشتمل بر عناصر بینامتنی، بیشمتنی، فرامتنی، سرمتنی و پیرامتنی با بسامدی درخور توجّه است، که همین امر، این اثر را واجد ظرفیت جدید معنایی و خوانش دگرسان کرده است؛ در مواجهۀ بینامتنی این اثر با متن معاصر آن، یعنی منظومۀ آرش سیاووش کسرایی، بیضایی اسطوره را به چالش میکشد و آرش مطلوب خود و جامعۀ خود را به تصویر میکشد؛ هر چند هر دوی آثار با اسطورۀ آب و دیو خشکسالی در ارتباط هستند. از سوی دیگر میتوان در تحلیل فرامتنی، طبقات موجود در برخوانی آرش را منطبق با طبقات موجود در نظریۀ استبداد شرقی ویتفوگل دانست که بر بنیان جامعۀ آبسالار و روابط حاکم بر آن تعریف میشود. از منظر تحلیل پیرامتنی این اثر با نمایشنامههای اژدهاک و کارنامۀ بندار بیدخش در ارتباط است. در بخش تحلیل سرمتنی نیز، این نمایشنامه به گونهای از تراژدی شباهت دارد که با تعزیۀ مسیح و ماجرای کربلا بیارتباط نیست.
https://jlcr.ut.ac.ir/article_80230_99449be5570018d447957229518dfb21.pdf
2021-08-23
103
126
10.22059/jlcr.2021.317965.1622
نمایشنامه
بهرام بیضایی
آرش
ژنت
ترامتنیت
شیرزاد
طایفی
taefi@atu.ac.ir
1
دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علّامه طباطبائی، تهران، ایران.
LEAD_AUTHOR
کورش
سلمان نصر
salmannasr_koorosh@yahoo.com
2
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علّامه طباطبائی، تهران، ایران.
AUTHOR
احمدی، بابک(1395)، ساختار و تأویل متن، چ هجدهم، تهران، مرکز.
1
اوستا(1385)، گزارش و پژوهش جلیل دوستخواه، چ دهم، تهران، مروارید.
2
براهنی، رضا(1358)، طلا در مس(در شعر و شاعری)، تهران، زمان.
3
بیرونی، ابوریحان محمد بن احمد(1386)، آثار الباقیه، چ پنجم، تهران، امیرکبیر.
4
بیضایی، بهرام (1395)، هزار افسان کجاست؟، چ چهارم، تهران، روشنگران و مطالعۀ زنان.
5
بیضایی، بهرام (1396)، دیوان نمایش، تهران، روشنگران و مطالعات زنان.
6
بیضایی، بهرام(1392)، جدال با جهل گفتگو: نوشابه امیری. چ چهارم، تهران، ثالث.
7
بیضایی، بهرام(1394). سه برخوانی، تهران، روشنگران و مطالعات زنان.
8
تایسن، لیس(1387). نظریههای نقد ادبی معاصر(راهنمای آسانفهم)، ترجمۀ مازیار حسینزاده و فاطمه حسینی، تهران، نگاه امروز و حکایت قلم نوین.
9
دریایی، تورج(1392)، «آرش شواتیر که بود؟». بخارا، سال پانزدهم، شمارۀ 95 و 96، صص 166 - 176.
10
دستغیب، عبدالعلی(1379)، «شبان بزرگ امید». نشریۀ گزارش، شمارۀ 115، صص72-76.
11
دینوری، ابیحنیفة أحمدَ بن داوود(1330)، اخبار الطوال، چ اول. مصر، سعادة.
12
شفیعی کدکنی، محمدرضا(1380)، ادوار شعر فارسی از مشروطیت تا سقوط سلطنت، تهران، سخن.
13
صفا، ذبیح الله (1333)، حماسه سرایی در ایران، تهران، امیرکبیر.
14
عابدی، کامیار(1395)، شبان بزرگ امید (زندگی و شعر سیاوش کسرایی)، تهران، ثالث.
15
فرای، نورتروپ(1377)، تحلیل نقد، ترجمۀ صالح حسینی، تهران، نیلوفر.
16
کسرایی، سیاووش(1395)، مجموعه اشعار، چ پنجم، تهران، نگاه.
17
مقدادی، بهرام(1393)، دانشنامۀ نقد ادبی از افلاطون تا امروز، تهران، چشمه.
18
نامور مطلق، بهمن (1393)، اسطوره و اسطورهشناسی نزد نورتروپ فرای، از کالبدشناسی نقد تا رمز کل، تبریز، نشر موغام.
19
نامور مطلق، بهمن(1395)، بینامتنیت: از ساختارگرایی تا پسامدرنیسم، تهران، سخن.
20
ویتفوگل، کارل آوگوست(1391)، استبداد شرقی؛ بررسی تطبیقی قدرت تام، ترجمۀ محسن ثلاثی، تهران، ثالث.
21
Abedi, Kamyar (2016), Shabane Bozorge Omid (Zendegi va Shere Siyavash Kasraei), Tehran, Sales [in Persian].
22
Ahmadi, Babak (2016), Sakhtar va tavile Matn, 18th, Tehran, Markaz [in Persian].
23
Avesta (2006), Gozaresh va Pazhoheshe Jalil Doostkhah, 10th, Tehran, Morvarid [in Persian].
24
Barahani, Reza (2006), Tala dar Mes (Dar shero Shaeri), Tehran, Zaman [in Persian].
25
Beizai, Bahram (2013), Jedal ba Jahle Goftegoo: Noshabe Amiri, 4th, Tehran, Sales [in Persian].
26
Beizai, Bahram (2015), Se Bar Khani, Tehran, Roshangaran va Motaleate Zanan [in Persian].
27
Beizai, Bahram (2016), Hezar Afsan Kojast?, 4th, Tehran, Roshangaran va Motaleate Zanan [in Persian].
28
Beizai, Bahram (2017), Divane Namayesh,Tehran, Roshangran va Motaleate Zanan[in Persian].
29
Birooni, Aboreyhan Mohamad ibn Ahmad (2007), Asar Albaghiye, 5th, Tehran, Amir Kabir [in Persian].
30
Daryaee, Tooraj (2013), "Arash Shavatir Ke Bud?", Bokhara, Vol 15, No 95&96, Pp 166 – 176.
31
Dastgheyb, Abdolali (2000), "Shabane Bozorge Omid", Nashriyeye Gozaresh, No 115, Pp 72-76.
32
Dinvari, Abu Hanife Ahmad ibn Davood (1951), Akhbar Altaval, 1th, Mesr, Saadat [in Persian].
33
Frye, Northrop (1998), Tahlile Naghd, Tarjomeye Saleh Hosseini, Tehran, Nilofar [in Persian].
34
Genette, Gerard (1997B), Paratexts Thresholds of interpretation, Translated by JANE E. LEWIN, Cambridge, Cambridge University Press.
35
Genette, Gerard(1997A), Palimpsests: literature in the second degree, Channa newman and Claud Doubinsky(trans), University of Nebraska press.
36
Kasraei, Siavash (2016), majmoe Ashar, 5th, Tehran, Negah. [in Persian].
37
Meghdadi, Bahram (2014), Daneshnameye Naghde Adabi az Aflatoon ta Emruz, Tehran, Cheshmeh [in Persian].
38
Namvar Motlagh, Bahma (2016), Beynamatniyat: az Sakhtargraee ta Pasamodernism, Tehran, Sokhan [in Persian].
39
Namvar Motlagh, Bahman (2014), Ostore va Ostoreshenasi Nazde Northrop Frye, az Kalbodshekafi Naghd ta Ramze Kol, Tabriz, Nashre Moogham [in Persian].
40
Safa, Zabihullah (1954), Hemasehsorayee da Iran, Tehran, Amir Kabir [in Persian].
41
Shafiee Kadkani, Mohammad Reza (2001), Advare Shere Farsi Az Mashroutiyat ta Soghote Saltanat, Tehran, Skhan [in Persian].
42
Tyson, Lois (2008), Nazariyehaye Naghde Adabiye Moaaser (Rahnamaye Asan Fahm), Tarjomeye Maziya Hosseinzadeh va Fatemeh Hosseini, Tehran, Negahe emrooz va Hekayate Ghalame Novin [in Persian].
43
Wittfogel, Karl August (2012), Estebdade Sharghi; Baresiye Tatbighiye Ghodrate Tam, Tarjomeye Mohsen Salasi, Tehran, sales [in Persian].
44
ORIGINAL_ARTICLE
نقد نگره ی اخلاق سَروَری در بینش تراژیک اخوان ثالث
شعر اخوان ثالث، به خلاف تظاهرات فراوان یأس و نومیدی و نیز با وجود اظهار امکان عبث بودگی، اغلب، خبر از گونه ای کنشگری، آفرینندگی، پویایی و التزام شور زندگی می دهد. این ویژگی در شعر اخوان، به سبب جانمایه های فلسفیِ مدرن و معانی بلند و ژرفی است که آن را درخورِ تحلیل هایی فراتر از مرز معمول می کند. یکی از بارزترین این معانی، نگرهی «اخلاق سَروَری» در بستر «بینشی تراژیک» در مواجهه ی او با درد و رنج اجتماعی- فلسفی است که مسأله ی اصلی این مقاله است. به نظر می رسد پس از آرمان های ملّی گرایانه، که پیش زمینه ی آرمان های فلسفی و هستی شناسانه ی اخوان است، آشنایی وی با اندیشههای جریانساز عصر مدرن اروپا، از جمله، اندیشه های فلسفی فریدریش نیچه، فیلسوف بنام آلمانی، در انتخاب این بینش و نگرهی اخلاقی بی تأثیر نبوده است. امکان این تأثیر، ما را بر آن داشت تا در تحلیل آن، گرایش های اخلاق سروری را در اندیشه ی شعری اخوان ثالث، در رهیافت «بینش تراژیک» نیچه ای نقد و واکاوی کنیم. این واکاوی نشان می دهد که اندیشه ی شعری اخوان در این مقوله، بازتاب شیوه هایی از رهیافت «بینش تراژیک» نیچه ای، همچون: ارادهی قدرت، مرگ خدا، مِهر سرنوشت، گذار نیهیلیستی، نخبهگرایی، دگردیسی جان و چندی دیگر است که راه آفرینش ابرانسان و پذیرش خرسندانه ی تمامیت زندگی یا تصدیق همه جانبه ی زندگی است. حاصل این پژوهش، نشان می دهد که شعر اخوان در نگرشی کلی، نمود نوعی بینش تراژیک است که با ویرانگری بینش تئوریک و متافیزیک، به ستایش و پاسداشت زندگیِ زمینی و سفارش به پیوستگی و پویایی جریان رود زندگی، توجیه زیبایی شناسانه ی هستی، نخبه گرایی و نقد نگرههای اخلاق تراژیک می پردازد و بدین گونه پایگاه خود را در ساحتی بس فراتر از نقدهای متناسب با نظام های اخلاقی معمول و تئوریک بنا مینهد. روش تحقیق، کیفی و رویکرد ناظر بر تحلیلها، رویکرد نقد فلسفی از گونهی فلسفهی غیرمفهومی است؛ گاهی هم تحلیل ها با رویکردی توصیفی و با تکیه بر گزارههای شاعرانهی آن دو صورت می پذیرد.
https://jlcr.ut.ac.ir/article_81417_08b83f17e4896468ef9b66c08e6bc549.pdf
2021-08-23
1
1
10.22059/jlcr.2021.309907.1540
اخوان ثالث
بینش تراژیک
نیچه
نگرههای اخلاق
چیمن
فتحی
chiman_fathi@yahoo.com
1
دانش آموخته ی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
LEAD_AUTHOR
رامین
محرمی
moharami@uma.ac.ir
2
استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
AUTHOR
اخوان ثالث، مهدی(1360)، از این اوستا، چاپ پنجم، تهران: مروارید.
1
اخوان ثالث، مهدی(1369)، بدایع و بدعتها و عطا و لقای نیما یوشیج، چاپ دوم، تهران: بزرگمهر.
2
اخوان ثالث، مهدی(1370ا)، سه کتاب(در حیاط کوچک پاییز در زندان؛ زندگی میگوید اما باز باید زیست..؛ دوزخ اما سرد ، تهران: بزرگمهر.
3
اخوان ثالث، مهدی(1378)، آنگاه پس از تندر (منتخب هشت دفترِ شعر)، تهران: سخن.
4
اخوان ثالث، مهدی(1383)، صدای حیرت بیدار، به کوشش مرتضی کاخی، تهران: زمستان.
5
اخوان ثالث، مهدی(1390). آخر شاهنامه، تهران: زمستان.
6
اخوان ثالث، مهدی(1391)، زمستان، تهران: زمستان.
7
اسپینکز، لی(1388)، فریدریش نیچه، ترجمهی رضا ولییاری، تهران: مرکز.
8
اسداللّهی، خدابخش و چیمن فتحی(1399). «تحلیل تطبیقی شعر فروغ فرخزاد و نیهیلیسم نیچهای». پژوهش ادبیات معاصر جهان. د 25. ش 1. صص60-29.
9
براهنی، رضا(1387)، «اخوان شاعر بزرگ سرزنش جهان»، شهریار شهر سنگستان (نقد و تحلیل اشعار مهدی اخوان ثالث (م. امید) به اهتمام شهریار شاهین دژی، تهران: نشر سخن: 239- 208.
10
پیروز، عبدالحسین(1394)، مبانی فلسفۀ هنر نیچه (زیبایی، والایی، کمال)، تهران: نشر علم.
11
جباری، نجمالدین(1397)، «دوگانهی جاذبیّت و مانعیّت در شعر میراث از اخوان ثالث»، پژوهشنامهی نقد ادبی و بلاغت، سال 7، شمارهی 1: 39- 21.
12
حقوقی، محمد (1383)، شعر زمان ما 2 مهدی اخوان ثالث، چاپ دهم، تهران: مؤسسهی انتشارات نگاه.
13
حیدری، رسول(1392). نقد و تحلیل رویکردهای دینی در شعر معاصر(با تکیه بر اشعار اخوان ثالث، امینپور، شاملو، شفیعی کدکنی و شهریار)، رسالهی دکتری، دانشگاه اصفهان، اصفهان.
14
دولوز، ژیل(1386)، جستاری در اندیشههای نیچه، ترجمهی حامد مهرپور، تهران: جامی.
15
روزن، استنلی(1392)، نقاب روشنگری، ترجمهی مرتضی نوری، تهران: مرکز. خزاعی، زهرا (1389)، اخلاق فضیلت، تهران: حکمت.
16
زرقانی، سید مهدی(1394)، چشمانداز شعر معاصر ایران، تهران: ثالث.
17
سوفرن، پیر ابر(1376). زرتشت نیچه(شرحی بر پیشگفتار چنین گفت زرتشت)، ترجمهی بهروز صفدری، تهران: فکر روز.
18
طاهباز، سیروس(1370)، دفترهای زمانه (بدرودی با مهدی اخوان ثالث)، تهران: مؤلّف.
19
فتحی، چیمن(1398)، نقد و تحلیل شاهنامهی فردوسی بر اساس نظریههای فلسفهی هنر، رسالهی دکتری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل.
20
کاپلستون، فردریک(1382)، تاریخ فلسفه از فیشته تا نیچه(جلد هفتم)، ترجمهی داریوش آشوری، تهران: علمی و فرهنگی.
21
کاپلستون، فریدریک(1371)، فردریک نیچه فیلسوف فرهنگ، ترجمهی علیرضا بهبهانی، تهران: بهبهانی.
22
محبوبی آرانی، حمیدرضا(1393)، زایش و مرگ تراژدی (تفسیری بر زایش تراژدی از درون روح موسیقی نیچه)، تهران: نشر نی.
23
محمدی، محتشم و امین سرانجام.(1389)، «جبرگرایی در شعر اخوان ثالث»، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهرکرد، سال پنجم، شماره 18 و 19: 164- 137.
24
مختاری، محمد(1379)، انسان در شعر معاصر یا درک حضور دیگری، تهران: توس.
25
میرشکاک، یوسفعلی(1393)، نیستانگاری و شعر معاصر، تهران: روزگار نو.
26
نیچه، فریدریش (1386)، اراده معطوف به قدرت، ترجمهی مجید شریف، تهران: جامی.
27
نیچه، فریدریش(1380)، حکمت شادان، ترجمهی سعید کامران و ...، تهران: جامی.
28
نیچه، فریدریش(1388)، تبارشناسی اخلاق، ترجمهی داریوش آشوری، تهران: آگه.
29
نیچه، فریدریش(1390)، فراسوی نیک و بد، ترجمهی داریوش آشوری، تهران: خوارزمی.
30
نیچه، فریدریش(1393)، چنین گفت زرتشت، ترجمهی داریوش آشوری، تهران: آگه.
31
نیکدار اصل، محمدحسین و رمضانی پارسا، داوود(1396)، «بررسی وجوه اخلاق در شعر اخوان براساس مؤلّفههای سنّتی و مدرن آن»، همایش ملّی پژوهشهای شعر معاصر فارسی، یاسوج
32
https://civilica.com/doc/727848.
33
هارت، مایکل(1392)، ژیل دولوز، نوآموزی در فلسفه، ترجمهی رضا نجفیزاده، تهران: نی.
34
هایدگر، مارتین(1378). راههای جنگلی، ترجمهی منوچهر اسدی، تهران: درج.
35
ویینی، میشل(1377)، . تأتر و مسایل اساسی آن، ترجمهی سهیلا فتاح، تهران: سمت.
36
یاسپرس، کارل(1383)، نیچه، ترجمهی سیاوش جمادی، تهران: ققنوس.
37
یعقوبی جنبه سرایی، پارسا(1391)، «بار تعلیمی جریانهای شعر متعهد فارسی»، پژوهشنامهی ادبیات تعلیمی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان، سال چهارم، شمارهی 15: 198- 177.
38
Akhavan-sales, M. (1981), From this Avesta, fifth edition, Tehran: Morvarid. [in Persian].
39
Akhavan-sales, M. (1990), Heresies and innovations of Nima Yushich, Second Edition, Tehran: Bozorgmehr. [in Persian].
40
Akhavan-sales, M. (1991), three books (in the small yard of autumn in prison; life says but must live again ..; hell but cold, Tehran: Bozorgmehr. [in Persian].
41
Akhavan-sales, M. (1999), Then After Thunder (selected eight poetry books), Tehran: Sokhan. [in Persian].
42
Akhavan-sales, M. (2004), The Voice of Awakened Wonder, by Morteza Kakhi, Tehran: Winter[in Persian].
43
Akhavan-sales, M. (2011). The end of Shahnameh, Tehran: Winter. [in Persian].
44
Akhavan-sales, M. (2012), Winter, Tehran: Winter. [in Persian].
45
Asadollahi, K. and Ch. Fathi (1399). “Comparative analysis of Forough Farrokhzad’s poetry and Nietzschean nihilism”. Research in Contemporary World Literature.No.1. 29-60 [in Persian].
46
Braheni, R. (2008), “Akhavan, the Great Poet to Blaming the Wworld”, Shahriar-e Shahr-e Sangestan (Critique and Analysis of the Poems of Mehdi Akhavan Sales (M. Omid) by Shahriar Shahin- Deji, Tehran: Sokhan Publishing: 239-208. [in Persian].
47
Copleston, F. (1992), Frederick Nietzsche, Philosopher of Culture, translated by A. Behbahani, Tehran: Behbahani. [in Persian].
48
Copleston, F. (2003), History of Philosophy from Fichte to Nietzsche (Vol. 7), translated by D. Ashouri, Tehran: Scientific and Cultural. [in Persian].
49
Deleuze, J. (2007), An Essay on Nietzsche’s Thoughts, translated by H. Mehrpour, Tehran: Jami. [in Persian].
50
Fathi, Ch. (2020), A critique and analysis on the Ferdowsi’s Shahnameh Based on Theories of Philosophy of Art, PhD Thesis, Mohaghegh Ardabili University, Ardabil. [in Persian].
51
Gellner,E. (1964), thought and change, London: Weidenfeld and Nicolson.-
52
Hart, M. (2013), Jill Deleuze, Innovation in Philosophy, translated by R. Najafizadeh, Tehran: Ney. [in Persian].
53
Heidari, R. (2013). Critique and Analysis of Religious Approaches in Contemporary Poetry (based on the Akhavan-Sales’s Poetry, Aminpour, Shamloo, Shafiei Kadkani and Shahriyar), PhD thesis, University of Isfahan, Isfahan. [in Persian].
54
Heidegger, M. (1999). Forest Roads, translated by M. Asadi, Tehran: Dorg. [in Persian].
55
Hoghooghi, M. (2004), Poetry of Our Time 2 Mehdi Akhavan Sales, tenth edition, Tehran: Negah Publishing Institute. [in Persian].
56
Jabbari, N. (2018), “The Duality of Attraction and Obstacle in the Poetry of the Heritage of Akhavan-Sales”, Journal of Literary Criticism and Rhetoric, Volume 7, Number 1: 39-21. [in Persian].
57
Jaspers, C. (2004), Nietzsche, translated by Siavash Jamadi, Tehran: Phoenix. [in Persian].
58
Khazaei, Z. (2010), Ethics of Virtue, Tehran: Hekmat. [in Persian].
59
Mahboubi Arani, H. (2014), The Birth and Death of Tragedy (An Interpretation of the Nietzsche’s Birth of Tragedy from the Spirit of Music), Tehran: Ney Publishing. [in Persian].
60
Mirshkak, Y. (2014), Contemporary Art and Poetry, Tehran: New Times. [in Persian].
61
Mohammadi, M. and A. Saranjam. (2010), “Algebraism in the Poetry of Akhavan-Sales”, Journal of the Faculty of Literature and Humanities, Shahrekord University, Fifth Year, No. 18 and 19: 164-137. [in Persian].
62
Mokhtari, M. (2000), Man in Contemporary Poetry or Understanding the Presence of Another, Tehran: Toos. [in Persian].
63
Nietzsch, F. (1976), “ Twilight of the Idols”, in the portable Nietzsche, translated and edited by Walter Kaufmann, New York: Penguin.
64
Nietzsche, F. (2011), Beyond Good and Evil, translated by D.Ashouri, Tehran: Kharazmi. [in Persian].
65
Nietzsche, F. (2014), Thus Spoke Zarathustra, translated by D.Ashouri, Tehran: Agah. [in Persian].
66
Nietzsche, Friedrich (2001), Hekmat Shadan, translated by Saeed Kamran and ..., Tehran: Jami. [in Persian].
67
Nietzsche, Friedrich (2007), The Will to Power, translated by Majid Sharif, Tehran: Jami. [in Persian].
68
Nietzsche, Friedrich (2009), The Genealogy of Ethics, translated by Dariush Ashouri, Tehran: Ad. [in Persian].
69
Nikdar Asl, M. and Ramezani Parsa, D. (2017), “Study of Ethics in the Akhavan-Sales’s Poetry Based on its Traditional and Modern Components”, National Conference on Contemporary Persian Poetry Research, Yasuj ,,, https://civilica.com / doc / 727848. [in Persian].
70
Pirooz, A(2015), Fundamentals of Nietzsche's philosophy of art (beauty, sublimity, perfection),Tehran: Elm publication.
71
Richardson, William(1974) Heidegger, through Phenomenology to tought, martinus nijhoff.
72
Rosen, S. (2013), The Mask of Enlightenment, translated by M. Nouri, Tehran: Center. [in Persian].
73
Sophren, P.(1997). Zarathustra of Nietzsche (commentary on the preface of such a saying Zarathustra), translated by B. Safdari, Tehran: Fekr-e Rooz. [in Persian].
74
Spinks, L. (2009), Friedrich Nietzsche, translated by Reza Valiayari, Tehran: Center. [in Persian].
75
Tahabaz, S. (1991), Daftar-e Zamaneh (Farewell to Mehdi Akhavan Sales), Tehran: Author. [in Persian].
76
Winnie, M. (1998),. Theater and its basic issues, translated by S. Fattah, Tehran: Samt. [in Persian].
77
Yaghoubi Janbehsarai, P. (2012), “Educational Burden of Committed Persian Poetry Streams”, Journal of Educational Literature, Islamic Azad University, Dehaghan Branch, Fourth Year, No. 15: 198-177. [in Persian].
78
Zarghani, M. (2015), Perspectives on Contemporary Iranian Poetry, Tehran: Third. [in Persian].
79
80
ORIGINAL_ARTICLE
نقد و تحلیل زندگینامهنویسی ابراهیم یونسی در قالب رمان زمستان بیبهار
اختصار رمانها یکی از مسائل و معضلاتی است که در رماننویسی مدرن زبان فارسی وجود دارد. نویسندگان غالباً به نوشتن اندیشه میپردازند، ولی اندیشه در این رمانها، چنان گنجایی ندارد که بتواند رمانهایی نظیر رمان چند جلدی مارسل پروست با نام در جستجوی زمان از دست رفته ایجاد کند. ابراهیم یونسی در رمان زمستان بیبهار، از امکانات و ظرفیتهای متعدد و مختلف روایتگری استفاده میکند تا کتابی بنویسد که درعینحال که از تجربۀزیستۀ وی بهرهمند است، حاوی معانی و لایههای پنهان باشد و امکان خوانشهای غیرصریح را به خوانندگان بدهد. مکان و زمان و دیگر عناصر در رمان زمستان بیبهار بسیار گسترده است و زبان و اندیشهای که در آن بهکار رفته، متناسب با این گستردگی، دارای تنوع و هماهنگی است. در این مقاله کوشیدهایم به تحلیل و ارزیابی انتخابهای نویسنده در حوزۀ پیرامتن اعم از عنوان کتاب، دیباچه و طرح جلد، راوی، مخاطب، شگردهای روایتگری و تناسب میان این عناصر بپردازیم. نویسنده از امکانات و ظرفیتهای رماننویسی نظیر طنز و نقیضهسازی، جنبههای فراداستانی، کارکردهای شهودی و ایدئولوژیک راوی، کاربرد آگاهانۀ زمان متناسب با روایت رمان، انتخاب مکان خاص داستان، دیدگاه پسامدرنی به تاریخ و توازی گذشته و حال استفاده میکند. مجموعۀ شگردهای نویسنده گواه آن است که رمان زمستان بیبهار فراتر از تجربۀ شخصی و زندگینامه است؛ شورشی علیه زمان در اوج ناامیدی است. راوی ناامید از روایت، به جنگ زمان برمیخیزد و در نهایت خود را مغلوب زمان میبیند.
https://jlcr.ut.ac.ir/article_77899_1741dbae5238581e57a19e3aef148d11.pdf
2021-08-23
159
184
10.22059/jlcr.2020.309633.1538
ابراهیم یونسی
زمستان بیبهار
رمان زندگینامهای
کارکردهای راوی
روایت پسامدرنی تاریخ
تیمور
مالمیر
timoormalmir@gmail.com
1
استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کردستان، سنندج، ایران.
LEAD_AUTHOR
نجم الدین
رستم یونس
najmrostam92@gmail.com
2
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کردستان، سنندج، ایران.
AUTHOR
آیینهوند، صادق (1369)، «مکتب تاریخنگاری طبری»، یادنامۀ طبری؛ شیخ المورخین ابوجعفر محمدبن جریر طبری، چ 1، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، صص 335ـ354.
1
ابوت، اچ. پورتر (1397)، سواد روایت، ترجمۀ رؤیا پورآذر و نیما م. اشرفی، چ 3، تهران، اطراف.
2
احمدیآریان، امیر (1393)، شعارنویسی بر دیوار کاغذی؛ از متن و حاشیۀ ادبیات معاصر، چ 2، تهران، چشمه.
3
پاینده، حسین (1393)، داستان کوتاه در ایران (ج 3، داستانهای پسامدرن)، چ 2، تهران، نیلوفر.
4
پُلارد، آرتور (1391)، طنز، ترجمۀ سعید سعیدپور، چ 5، تهران، مرکز.
5
حاجی صادقی، امیر (1383)، یکی از ما (خاطرات و دیدگاههای استاد ابراهیم یونسی)، چ 1، تهران، کوچک.
6
ژوو، ونسان (1394)، بوطیقای رمان، ترجمۀ نصرت حجازی، چ 1، تهران، علمی و فرهنگی.
7
سارتر، ژان پُل (1371)، «زمان در نظر فاکنر»، خشم و هیاهو، ترجمۀ ابوالحسن نجفی، چ 2، تهران، نیلوفر.
8
سناپور، حسین (1397)، آغازکنندگان رمان مدرن ایران، چ 1، تهران، چشمه.
9
فرای، نورتروپ (1391)، تحلیل نقد (کالبدشکافی نقد)، ترجمۀ صالح حسینی، چ 2، تهران، نیلوفر.
10
ــــــــــــــ (1363)، تخیل فرهیخته، ترجمۀ سعید ارباب شیرانی، چ 1، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
11
فورستر، ادوارد مورگان (1369)، جنبههای رمان، ترجمۀ ابراهیم یونسی، چ 4، تهران، نگاه.
12
کرنی، ریچارد (1384)، در باب داستان، ترجمۀ سهیل سمی، چ 1، تهران، ققنوس.
13
لاج، دیوید. (1388)، هنر داستاننویسی با نمونههایی از متنهای کلاسیک و مدرن، ترجمۀ رضا رضایی. چ 1، تهران، نی.
14
ــــــــــ (1394)، «رمان پسامدرنیستی»، نظریههای رمان: از رئالیسم تا پسامدرنیسم، ترجمۀ حسین پاینده، چ 3، تهران، نیلوفر.
15
مارتین، والاس (1389)، نظریههای روایت، ترجمۀ محمد شهبا، چ 4، تهران، هرمس.
16
موکه، داگلاس کالین (1389)، آیرونی، ترجمۀ حسن افشار، چ 1، تهران، مرکز.
17
میرعابدینی، حسن (1386)، صدسال داستان نویسی ایران، چ 4، تهران، چشمه.
18
وو، پاتریشیا (1390)، فراداستان، ترجمۀ شهریار وقفیپور، چ 1، تهران، چشمه.
19
یونسی، ابراهیم (1392)، هنر داستاننویسی، چ 11، تهران، نگاه.
20
ــــــــــــــ (1388)، زمستان بیبهار، چ 3، تهران، نگاه.
21
Abbott, H.P. (2018), The Cambridge Introduction to Narrative, R. Pourazar & N.M. Ashrafi, 3th Ed, Tehran, Atraf. [In Persian].
22
Ainevand, S. (1990), "Tabary Histology School", Tabari Memorial, Sheikh al-Movarekhin Abu Jafar Mohammad Ibn Jarir Tabari. Pp. 335-354. Tehran, Printing and Publication Ministry of Culture and Islamic Guidance. [In Persian].
23
Ahmadi Ariyan, A. (2014), Slogan Writing on a Paper Wall: From the Text and Margins of Contemporary Literature, 2th Ed., Tehran, Cheshmeh. [In Persian].
24
Forester, E.M. (1989), Aspects of the Novel, Translated by Ibrahim Younesi, 4th Ed., Tehran, Negah. [In Persian].
25
Frye, N. (2012), Anatomy of Criticism: Four Essays, Translated by S. Hosseini, 2th Ed., Tehran, Niloufar. [In Persian].
26
---------- (1983), The Educated Imagination, Translated by S. Arbab Shirani, 1th Ed., Tehran, Markaz Nashr Daneshgahi. [In Persian].
27
Hajisadeqi, A. (2004), One of Us (Memoirs and Views of Master E. Younisi), 1th Ed., Tehran, Kouchak. [In Persian].
28
Jouve, V. (2015), Poetic of Roman, Translated by N. Hejazi, 1th Ed., Tehran, Elmi & Farhangi. [In Persian].
29
Kearney, R. (2005), On Stories (Thinking in Action), Translated by S. Sami, 1th Ed., Tehran, Qoqnoos. [In Persian].
30
Lodge, D. (2009), The Art of Fiction: Illustrated from Classic and Modern Texts, Translated by R. Rezaei, 1th Ed., Tehran, Ney. [In Persian].
31
Lodge, D. & et al. (2015),"Novel of Postmodernity", Novel Theories from Realism to Postmodernism, Translated by H. Payendeh, 3th Ed., Tehran, Niloufar. [In Persian].
32
Mirabedini, H. (2007), One Hundred Years of Iranian Fiction, 4th Ed., Tehran, Cheshmeh. [In Persian].
33
Mokeh, D.K. (2010), Irony, Translated by H. Afshar, 1th Ed., Tehran, Markaz, [In Persian].
34
Payendeh, H. (2014), The Short Story in Iran (Postmodern Stories), 3th Ed., Tehran, Niloufar. [In Persian].
35
Pollard, A. (2012), Satire, Translated by S. SaeidPoor, 5th Ed., Tehran: Markaz. [In Persian].
36
Sanapour, H. (2018), Beginners of Modern Novels in Iran, 1th Ed., Tehran, Cheshmeh. [In Persian].
37
Sartre, J.P. (1992), "Time According to Faulkner", The Sound and the Fury, Translated by A. Najafi, 2th Ed., Tehran, Niloufar. [In Persian].
38
Wallace, M. (2010), Recent Theories of Narrative, Translated by M. Shahba, 4th Ed., Tehran, Hermes. [In Persian].
39
Woo, P. (2011), Metafiction, Translated by Shahreyar Waqfipour, 1th Ed., Tehran, Cheshmeh. [In Persian].
40
Younesi, E. (2009), Zemestan-e Bi-Bahar (Springless Winter), 3th Ed., Tehran, Negah. [In Persian].
41
Younesi, E. (2013), The Art of Fiction, 11th Ed., Tehran, Negah. [In Persian].
42
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل مکانیسم روان رنجورانۀ مهرطلبی در داستان های مثنوی بر اساس نظریّۀ کارن هورنای
انسانها در طول حیات خود با مشکلات فراوانی روبرو میشوند که این مشکلات به شیوههای گوناگون زندگی و شخصیّت آنها را تحت تأثیر قرار میدهد. برخی از مشکلات اساسی و تأثیرگذار دوران کودکی از قبیل رفتار نامناسب والدین با کودک منجر به رنجها و آسیبهای روانی میشود که نقشی بنیادین در زندگی و کنشهای فرد در دوران بلوغ وی دارد. این رنجهای مهمّ و تأثیرگذار منجر به رفتارهای نابهنجار در ادوار مختلف زندگی شخص میشود. کارن هورنای، روانشناس آلمانی، در باب رنجهای روانی نظریّهای بسیار مهمّ دارد که با عنوان نظریّۀ «روانرنجوری» شناخته میشود. وی عوامل پیدایش روانرنجوری را مطرح و مکانیسمهایی را به عنوان رفتارهای دفاعی که شخص روانرنجور برای تسکین آلام و حصول آرامش به آنها متمسّک میشود، برمیشمارد. یکی از این مکانیسمها «حرکت به سوی مردم» یا «مهرطلبی» است. هورنای معتقد است؛ مکانیسم مهرطلبی که روانرنجوران بدان پناه میبرند، درمان حقیقی نیست و گرایش و تمسّک بدان، نه تنها امنیّت و آسایش خاطری برای روانرنجوران به بار نمیآورد، بلکه موجب تشدید روانرنجوری نیز میشود. مولانا نیز به عنوان عارفی بزرگ و اندیشمندی بیبدیل که علاوه بر علوم متداول زمانِ خود، از سرچشمۀ فیّاض وحی و معارف اسلامی و ایرانی سیراب بوده و آثاری جهانی همچون مثنوی و غزلیّات شمس را پدید آورده است، به اقتضای رسالتِ خود که نجات خلق و رساندن آنها به سعادت دو جهان است، نسبت به رنجهای درونی و روانی انسان بیتفاوت نبوده است. وی تأمّلات دقیق و عمیقی در باب مسائل روانی انسان داشته و آراء فاخر و ارزشمندی در این خصوص ارائه کرده است. مولوی در مطاوی داستانها و تمثیلات مثنوی به نحو شایستهای به علل گرایش به مکانیسمِ مهرطلبی و عوارض و پیامدهای آن اشاره کرده است. این مقاله بر آن است تا با بررسی نمودهای مختلف مکانیسم مهرطلبی در حکایات و تمثیلات مثنوی معنوی، جایگاه این مکانیسم را در کُنش شخصیتهای روانرنجورِ داستانهای مثنوی روشن کند.
https://jlcr.ut.ac.ir/article_81146_8ac19424c9f0f804ea3ae582ea9e2814.pdf
2021-08-23
185
209
10.22059/jlcr.2021.313817.1582
روانرنجوری
کارن هورنای
مهرطلبی
مولانا
مثنوی معنوی
شهرام
محمودی
shahrammamoodi045@gmail.com
1
دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران.
AUTHOR
ابراهیم
دانش
e.danesh@uma.ac.ir
2
استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
LEAD_AUTHOR
فرامرز
جلالت
faramarz.jalalat@gmail.com
3
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران
AUTHOR
قرآن کریم، 1387، ترجمۀ مهدی الهی قمشهای، تهران: کاشف.
1
آقایوسفی، علیرضا و همکاران، 1397، روانشناسی عمومی، چ هفدهم، تهران: دانشگاه پیام نور.
2
ادیم، عبدالله و گلیزاده، پروین، 1394، تحلیل شخصیت شمس و ارتباط وی با مولوی از دیدگاه روانشناسی با تکیه بر نظریّۀ شخصیت کارن هورنای، نشریۀ پژوهشهای ادب عرفانی(گوهر گویای سابق)، سال نهم، شمارۀ دوم، پیاپی 29، صص 51-70.
3
برزگر، ابراهیم، 1389، نظریّۀ هورنای و روانشناسی سیاسی ناصرالدین شاه، از کودکی تا عزل نوری، مجلّۀ پژوهشنامۀ علوم سیاسی، شمارۀ 1، پیاپی21 سال 6، صص35-73.
4
بهنامفر، محمد و طلایی زینب، 1393، نقد روانشناختی شخصیت در رمان سالمرگی بر مبنای نظریّۀ کارن هورنای، نشریّۀ متنپژوهی ادبی، سال 18، شماره 62 ، صص 175-193.
5
جوانمرد، غلامحسین، 1397، تاریخچه و مکاتب روانشناسی، چ یازدهم، تهران: دانشگاه پیام نور.
6
زمانی، کریم ،1387، شرح جامع مثنوی معنوی (ج2)، چ نوزدهم، تهران: اطلاعات.
7
شاکری، جلیل و بخشی، بهناز، 1394، تحلیل روانشناختی شخصیتهای سه داستان گدا، خاکسترنشینها و آشغالدونی غلامحسین ساعدی بر مبنای نظریّۀ کارن هورنای، نشریّۀ متنپژوهی ادبی، سال 19، شماره 63، صص 55-88.
8
شریعتمداری، علی، 1369، مقدّمۀ روانشناسی، چ چهارم، اصفهان: جنگل.
9
شولتز، سیدنی الن، 1382، تاریخ روانشناسی نوین، ترجمۀ علی اکبر سیف و همکاران، چ دوم، تهران: دوران.
10
غزّالی، محمد ،1381، احیاء علوم الدین (ج3)، ترجمۀ مؤیّدالدین خوارزمی، چ چهارم، تهران: علمی و فرهنگی.
11
مولوی، جلال الدین محمد، 1390، مثنوی معنوی، به تصحیح رینولد الین نیکلسون، چ پنجم، تهران: هرمس.
12
ــــــــــــــــــــــــ،1386، فیه ما فیه، با تصحیحات و حواشی بدیعالزّمان فروزانفر، چ دوم، تهران: نگاه.
13
نوردبی، ورنون، جی و هال، کالوین اس. 1369، راهنمای نظریّۀ روانشناسان بزرگ، ترجمۀ احمد بهپژوه و ر. پ. دولتی، چ اول، تهران: رشد.
14
هورنای، کارن، 1369، عصبانیهای عصرما، ترجمۀ ابراهیم خواجه نوری، چ پنجم، تهران: شرق.
15
ـــــــــــــ، 1389، تعارضهای درونی ما، ترجمۀ مریم وتر، چ اول، تهران: علم.
16
ـــــــــــــ، 1397الف، روانشناسی زنان، ترجمۀ سهیل سمّی، چ هشتم، تهران: ققنوس.
17
ـــــــــــــ، 1397ب، تضادهای درونی ما، ترجمۀ محمد جعفر مصفّا، چ بیست و سوم، تهران: بهجت.
18
ـــــــــــــ، 1398، خودکاوی، ترجمۀ محمد جعفر مصفّا، چ چهاردهم، تهران: بهجت. Adim, Abdollah & Golizadeh, Parvin, 2015, An Analisis of Shams’s Carrachter and His Relationship with Molavi from Psychology Point of View based on Karen Horney’s carrachter Theory, Journal of Researches on Mistical Literature, 51-70. [In Persian].
19
Aghayoosefi, Alireza & Others, 2018, General Psychology, 17th edition, Tehran: Payame Noor University. [In Persian].
20
Barzgar, Ebrahim, 2010, Horney Theory & Nasereddin Shah’s Political Psychology from his childhood up to Noori’s Deposal, Journal of Research Letter of Political Sciences. 35-73. [In Persian].
21
Behnamfar, Mohammad & Talayi, Zeinab, 2014, Psychological Criticism of Carrachter in Salmargi Novel Based on Karen Horney’s Theory, Journal of Literary text Research. 175-193. [In Persian].
22
Ghazzali, Mohammad, 2002, Ehyae Oloom-el-Din, Translated by Moayyed-ol-Din Kharazmi, 4th edition, Tehran, Elmi & Farhangi. [In Persian].
23
Hitchcock, Susan Tyler, 2005, Karen Horney : pioneer of feminine psychology, Chelsea House Publishers, PhiladelphiaZamani, Karim, 2008, A Comprehensive Commentary of Masnavi Manavi, 19th edition, Tehran: Ettelaat. [In Persian].
24
Holy Quran, 2008, Translated by Mahdi Elahi Qomshei, Tehran: Kashef. [In Arabic & Persian].
25
Horney, Karen, 1999, The Therapeutic Process: Essays and Lectures, Yale University Press, New Haven, London.
26
Javanmard, Gholamhosein, 2018, A Brief History & Schools of Psychology, 11th edition, Tehran: Payame Noor University. [In Persian].
27
Karen, Horney, 1990, The Neurotic Personality of Our Time, Trnslated by Ebrahim Khajenoori, 5th edition, Tehran: Shargh. [In Persian].
28
Karen, Horney,, 2010, Our Inner Conflict, Translated by Maryam Vatar, First edition, Tehran: Elm. [In Persian].
29
Karen, Horney,, 2018 A, Feminine Psychology, Translated by Soheil Sommi, 8th edition, Tehran: Ghoghnoos. [In Persian].
30
Karen, Horney,, 2018 B, Our Inner Conflict, Translated by Mohammad Jafar Mosaffa, 23th edition, Tehran: Bahjat. [In Persian].
31
Karen, Horney,, 2019, Self-Analysis, Translated by Mohammad Jafar Mosaffa, 14th edition, Tehran: Bahjat. [In Persian].
32
Molavi, Jalal-ol-Din Mohammad, 2007, Fihe Ma Fih, Edited by Badi-ol-Zaman Froozanfar, Second edition, Tehran: Negah. [In Persian].
33
Molavi, Jalal-ol-Din Mohammad, 2011, Masnavi Manavi, Edited by Reynold A. Nicholson, 5th edition, Tehran: Hermes. [In Persian].
34
Nordby, Vernon, J. & Hall, Calvin S, 1990, A Guide to Great Psychologists Theory, Translated by Ahmad Behpajooh & R. P. Dolati. First edition, Tehran: Roshd. [In Persian].
35
Shakeri, Jalil & Bakhshi, Behnaz, 2015, Psychological Analysis of Characters of Three Storeis from Gholamhosein Sâedi (Beggar, Distitutes, and Garbage can) According to Karen Horney’s theory, Journal of Literary text Research. 55-88. [In Persian].
36
Shariatmadari, Ali, 1990, An Introduction to Psychology, 4th edition, Isfahan: Jungle. [In Persian].
37
Sholtz, Sideney Ellen, 2003, A History of Modern Psychology, Translated by Ali Akbar Seif & Others, Second edition, Tehran: Doran. [In Persian].
38
Solomon, Irving, 2006, Karen, Horney and character disorder: a guide for the modern practitioner, Springer Publishing Company, Inc, New York.
39
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل مهم ترین مؤلفههای کلامی اشاعره در امثال فارسی
مثلها از دین، فرهنگ، آداب و رسوم و باورهای فلسفی و کلامی حاکم بر جامعه مایه میگیرند. اشاعره که از مهمترین فِرَق کلامی در تمدن اسلامی بهشمار میآیند نقش محوری در تکوین اندیشة انسانِ اسلامی و ایرانی داشتهاند. این پژوهش نویسندگان کوشیدهاند با بررسی امثال فارسی ابعاد مختلف اندیشههای اشاعره را در فرهنگ ایرانی نشان دهند. اشاعره مشیّت الهی را بدون قید و شرطی مطلق دانسته و هیچ امری از صلاح و اصلح و لطف را بر خداوند واجب نمیدانستند. ایشان بر این باورند که خداوند ارادهکنندۀ خیر و صلاح آدمی از روی حکمت است؛ اگرچه فعل اصلح بر پروردگار واجب نیست ولی ثابت شدهاست که کارهای خداوند از روی حکمت و مصلحت است، هرچند آدمی از حکمت آن آگاه نباشد. اشاعره مانند معتزله و دیگران، فقط خداوند را رازق میدانند. ایشان همچنین حرام را روزی میدانند و معتقدند که هم روزی حلال و هم روزی حرام را خداوند میدهد و معنای آن که خداوند حرام را روزی انسان میکند این است که آن را مایة قوام و ایستایی جسم قرار میدهد. ایشان معتقدند رزق و روزی به اندازة عمرها مقدّر شدهاست و چیزی از رزق آدمی کاسته و به آن افزوده نمیشود؛ خداوند روزیها را مقدّر کردهاست اما کسب کردن روزی واجب است. با این حال، روزی را از کسب دیدن عین کفر است. اشاعره بر این باورند که «مقتول» به اجل خود میمیرد، یعنی در وقتی میمیرد که برای مرگ او مقدّر شدهاست. ایشان مؤلفة «برهان تمانع» را دلیلی بر محدِث عالَم بودن خدا میدانند و بر این اساس معتقدند که آفریدگار عالم یکی است زیراکه ممکن نیست مفهوم واجبالوجود جز بر ذاتِ واحدی صادق آید. افزون بر اینها اشاعره به حقّانیّت قیامت و لوازم آن: «حق بودن بعثت مردگان»، «حق بودن سؤال»، «حق بودن نامۀ اعمال»، «حق بودن وزن و سنجش اعمال» و «حق بودن صراط» باور دارند. همۀ این باورها با امثال فارسی مربوط به آنها در این مقاله بحث و بررسی شدهاست.
https://jlcr.ut.ac.ir/article_81488_99f03e302536480ffb3330aa3dc80ab5.pdf
2021-08-23
211
231
10.22059/jlcr.2021.296466.1412
مؤلفههای کلامی
باورهای کلامی
اشاعره
امثال فارسی
فرهنگ ایرانی
مصطفی
موسوی
mmusavi@ut.ac.ir
1
دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران، تهران، ایران.
AUTHOR
عباس
شاهعلی رامشه
a.shahali.r70@gmail.com
2
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کاشان، کاشان، ایران.
LEAD_AUTHOR
قرآن کریم.
1
ابنخلدون، عبدالرّحمنبن محمد (بیتا)، مقدمۀ ابنخلدون، تحقیق علی عبدالواحد الوافی، 2 ج، قاهره، دار نهضة مصر للطبع والنّشر.
2
اشعری، أبوالحسن علیبن اسمعیل (1929م.)، مقالات الإسلامیین وإختلاف المصلّین، به تصحیح هـ . ریتر، ج 1، استانبول، مطبعة الدولة.
3
باقلانی، أبوبکربن محمدبن الطیب (1382 ق.)، الإنصاف فیما یجب إعتقاده ولایجوز الجهل به، تحقیق محمّد زاهدبن الحسن الکوثری، چ 2، مصر، مؤسسة الخانجی.
4
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1957 م.)، التمهید، تصحیح الأب و تشرد یوسف مکارئی، بیروت، المکتبة الشرقیة.
5
بدوی، عبدالرّحمن (1374)، تاریخ اندیشههای کلامی در اسلام (مذاهب الإسلامیین)، ترجمۀ حسین صابری، مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی.
6
تفتازانی، سعدالدّین مسعود (1393)، عقاید نسفیّه و شرح آن، ترجمه، توضیح و تصحیح علیاصغر حلبی و مهناز صفایی، چ 1، تهران، زوّار.
7
جوینی، امامالحرمین (1950م.)، کتاب الإرشاد إلی قواطع الأدلّه فی أصول الإعتقاد، تصحیح محمّد یوسف موسی و علی عبدالمنعم عبدالحمید، مصر، المکتبة الخانجی.
8
حلبی، علیاصغر (1374)، تاریخ علم کلام در ایران و جهان اسلام، چ 1، تهران، اساطیر.
9
بهمنیار، احمد (1381)، داستاننامۀ بهمنیاری، چ 3، تهران، دانشگاه تهران.
10
سرّاج طوسی، ابونصر عبدااللهبن علی (1914م.)، اللّمع فی التّصوف، قد اعتنی بنسخه و تصحیحه رنولد آلن نیکلسون، لیدن، مطبع بریل.
11
سمرقندی، ابوالقاسم اسحاق (1348)، ترجمة السَّوادُ الأعظم، به اهتمام عبدالحی حبیبی، تهران، انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
12
شهرستانی، محمدبن عبدالکریم (1358)، توضیح الملل (الملل و نحل)، تحریر نو از مصطفی خالقداد هاشمی، مقدمه، حواشی، تصحیح و تعلیقات سید محمّدرضا جلالی نائینی، ج 1، چ 2، تهران، شرکت افست.
13
ــــــــــــــــــــــــــــــ (1934م.)، کتاب نهایة الأقدام فی علم الکلام، تصحیح آلفرد جیوم، دانشگاه آکسفورد.
14
قاضی عبدالجبّار، ابوالحسن بن احمد (1965م.)، المغنی فی أبواب التوحید والعدل، تحقیق محمدعلی النجار و عبدالحلیم النجّار، ج 11، قاهره، الدّار المصریة للتألیف والترجمة.
15
Ashaari, A. (1929), Maghālāt ul-Eslāmiyin va Ekhtelāf ul-Mosallin (Articles of Islamists and Dissidents), Corrected by Helmut Ritter, Vol. 1, Istanbul, Al-Dowlah Press [In Persian].
16
Bāghlāni, A. (1963), Alensāf Fi Mā Yajebo Eateghādohoo va Lāyajoozo Aljahlo Beh (Fairness in What Must be Believed and It Is not Permissible to Ignore It), The Investigation of Mohammad Zahied ibn Al-Hassan Al-Kothari, Cairo, Al-Khanji Foundation. [In Persian].
17
__________(1957), Al-Tamhid (Preface), Corrected by Youssef Makarei, Beirut, The Oriental Library [In Persian].
18
Badavi, A. (1995), Mazāheb ul-Eslāmiyin (History of Theological Thoughts in Islām), Translated by Hossein Sāberi, Mashhad, Bonyād Pajooheshhā-ye Eslāmiye Astane Ghods. [In Persian].
19
Bahmanyār, A. (2003), Dāstānnāme-ye Bahmanyāri (Bahmanyāri Story Letter), 3th Ed, Tehrān, University of Tehrān Press. [In Persian].
20
Ghāzi Abdoljabbār, A. (1965), Al-Moghni fi Abvābe Altowhid Va Alaadl (Al-Moghni In The Doors Of Monotheism And Justice), By the Investigation of Muhammadali Al-Najjār and Abdul Halim Al-Najjār, Vol.11, Cairo, The Egyptian House for Authorship and Translation. [In Persian].
21
Halabi, A. (1995), Tārikhe Ealme Kalām Dar Irān va Jahān (History of Science Words dar Irān and Jahān Islām), Tehrān, Asātir Press. [In Persian].
22
Ibn-e khaldoon, A. (N.D), Moghaddame-ye Ibn-e khaldoon (The Introduction of Ibn Khaldoon), Investigation of Ali Abdol Wāhed Al-Wāfi, Vol. 1 & 2, Cairo, Dar al-Nehzat Egypt for Printing and Publishing. [In Persian].
23
Joveni, E. (1950), Alershād Elā Ghavātea Aladellah fi Osoole Al-Eateghād (The Book of Guidance to Breakers of Evidence in the Fundamentals of Belief), Corrected by Mohammad Yosuf Moussā and Ali Abdol Monaem Abdol Hamid, Egypt, Al-Khānji Foundation. [In Persian].
24
Samarghandi, A. (1969), Tarjome-ye Savād Al-Aazam (Translation of the Savād Al-Aazam), By Abdol al-Hay Habibi, Publications of the Iranian Culture Foundation. [In Persian].
25
Shahrestāni, A. (1914), Al-Melal va al-Nehal (Explanation of Nations), New Writing by Mostafa Khāleghdād Hāshemi, Introduction, Margins, Corrections and Comments by Seyyed MohammadRezā Jalāli Nāeini, Vol. 1, 2th Ed., Tehran, Offset Company. [In Persian].
26
Shahrestāni, A. (1934), Ketāb-e Nahāyat al-Eghdām fi Elme al-Kalām (Book of The End of The Feet in The Science of Kalām), Edited by Alfred Jium, Oxford, University of Oxford. [In Persian].
27
Taftāzāni, S. (2014), Aghāyed-e Nasafiyyeh (Nasafi Beliefs and Its Description), Translated, Clarified and Corrected by Ali Asghar Halabi and Mahnāz Safāii, Tehrān, Zavvār Publications. [In Persian].
28
Tusi, A. (1914), Al-Loma fi Al-Tasavvof (The Brilliance of Sufism), Corrected by Renold Allen Nicolson, Leiden, Braille Press. [In Persian].
29