TY - JOUR ID - 56693 TI - نقد و بررسی نظریۀ وجود خیالی ابن عربی در غزلیات و رباعیات بیدل دهلوی JO - پژوهش‌نامه نقد ادبی و بلاغت JA - JLCR LA - fa SN - 2382-9850 AU - روحانی, مسعود AU - شوبکلایی, علی‌اکبر AD - دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه مازندران AD - استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بابل Y1 - 2015 PY - 2015 VL - 4 IS - 1 SP - 23 EP - 42 KW - وجودخیالی KW - بیدل KW - ابن‌عربی KW - وحدت وجود KW - عرفان DO - 10.22059/jlcr.2015.56693 N2 - عرفان اسلامی در سیر تطوّر و تحوّل خود به مکتب وحدت وجود رسید که به دست محیی­الدین ابن­عربی ایجاد شده است. هرچند اندیشه­های وحدت­انگارانه در میان عارفان پیشین سابقه داشته است، تدوینگر و انسجام­دهندة آن ابن عربی است. به موازات گسترش اسلام و زبان و ادبیات فارسی در هندوستان، عرفان اسلامی و در پی آن عرفان وحدت وجودی در آن سرزمین گسترش یافت و بر فضای شعر فارسی هند سایه افکند. یکی از شاعران فارسی زبان هند که به این تفکّر توجه عمیق و فراوان داشته، عبدالقادر بیدل دهلوی است. بیدل در غزلیات و رباعیات، به نحو بارز و گسترده­ای از موضوعات و مؤلفه‌های عرفان وحدت وجودی سخن گفته و موضوعاتی چون خدا، انسان، جهان و رابطة آن­ها را بر اساس مبانی این مکتب تحلیل و تفسیر کرده است. یکی از موضوعاتی که بیدل در شعر خود بدان پرداخته است، وجود خیالی است. این مقاله چگونگی تجلی این موضوع را در شعر بیدل تحلیل و بررسی می­کند و نشان می­دهد که چگونه بیدل با زبان شاعرانه و تمثیلات گوناگون، این موضوع را  تبیین کرده است. UR - https://jlcr.ut.ac.ir/article_56693.html L1 - https://jlcr.ut.ac.ir/article_56693_ec8bb2f283a7430b45dfd0ca5faee860.pdf ER -