پژوهش‌نامه نقد ادبی و بلاغت

در علوم بلاغی، برخی از اصطلاحاتی که بر فنون بلاغی یا تصاویر خیال اطلاق گردیده، به دلایل متعدد دقیق نیست و امروزه نیاز مبرم است که در تعریف و تحقیقشان بازخوانی و بازبینی صورت گیرد. یکی از این شگردها ... بیشتر در علوم بلاغی، برخی از اصطلاحاتی که بر فنون بلاغی یا تصاویر خیال اطلاق گردیده، به دلایل متعدد دقیق نیست و امروزه نیاز مبرم است که در تعریف و تحقیقشان بازخوانی و بازبینی صورت گیرد. یکی از این شگردها آن است که چند تصویر به صورت متراکم در ساختار مصراع یا بیت ذکر می‌شوند و محققان علوم بلاغی، این شگرد هنری را به‌اصطلاح «ابداع»، «تعدد تصاویر»، «تصویرهای مضاعف»، «تضاعف تصاویر» و ... وضع و تعریف کرده‌اند که این تعاریف و اصطلاحات، نیاز به تأمل بیشتر دارد و با بازخوانی آنها می‌توانیم دریچه‌های تازه‌ای به عالم خیال و تصویرگری‌های شاعرانه بگشاییم. ما در این پژوهش، به شیوۀ توصیف، تحلیل و خوانش متن غزلیات حافظ، سعی کردهایم سیر این گونۀ هنری را در آثار بلاغی، معانی، تعاریف و دلالت آن را نشان دهیم و نیز پیوند اصطلاحات قراردادی برای آن را در کتب بلاغی متأخر بررسی کنیم و با نگاهی نو، تعریفی دیگر و نیز اصطلاحی برای آن ارائه کنیم که مقصود شاعر از این هنرنمایی، دقیق‌تر و روشن‌تر شود. نتیجه‌ای مهم که از این پژوهش به دست می‌آید، این است که این تصرف شاعرانه، آن‌گونه که در پژوهش‌های بسیار اندک امروزی مطرح شده است، یکی از بهترین شگردهای هنری عمدتاً ناخودآگاه شاعرانه است و نیز از مباحث و موضوعات علم بیان است و نشان از گسترۀ دامنۀ خیال شاعر دارد.

پژوهش‌نامه نقد ادبی و بلاغت

مقالات آماده انتشار

شماره جاری

دوره 13 (1403)

دوره 12 (1402)

دوره 11 (1401)

دوره 10 (1400)

دوره 9 (1399)

دوره 8 (1398)

دوره 7 (1397)

دوره 6 (1396)

دوره 5 (1395)

دوره 4 (1394)

دوره 3 (1393)

دوره 2 (1392)

دوره 1 (1391)

کلیدواژه‌ها = هم‌پیوندی تصاویر

تصویر در تصویر (پژوهشی در تصویرهای هم‌پیوند براساس غزلیات حافظ)

چکیده