نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

• محمد شهبازی ¹
• خدابخش اسداللهی ²

¹ دانشجوی دکتراری تخصصی زبان و ادبیات فارسی (محض)/ دانشکده ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی دانشگاه تبریز. ایران

² استاد گروه زبان و ادبیات فارسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی داشگاه محقق اردبیلی. اردبیل. ایران

چکیده

صناعات ادبی [حذف] از دیرباز مورد توجه علمای بلاغت قرار گرفته است؛ و تألیفات متعددی در عصرهای متفاوت با تعریف‌های گوناگون و نمونه مثال‌های متنوع منتشر شده است. آرایه‌های ادبی از شاخص‌ترین و برجسته‌ترین مؤلفه‌های زیبایی آفرین در لفظ و معنی است. صنعت «تزریق» از جمله صناعات بلاغی است که به سبب بسامد اندک و ابداع دیر هنگام آن در آثار صناعات ادبی و فنون بلاغت کمتر به آن پرداخته شده است. [حذف]. کهن‌ترین ردّپای آن را می‌توان در تذکره‌های عهد تیموری و صفوی دید و در عصر حاضر در پژوهش‌های پراکنده و اثر مستقل اخوان ثالث مشاهده کرد. افزون بر آن، نوعی تشبیه نیز در شعر شاعران قرن ششم تا عصر صفوی و سبک هندی رایج بود که آن نیز از نقطه نظر مؤلفان دور مانده است. نخستین بار به نوع تشبیه در تذکرۀ خزانۀ عامره بر می-خوریم که در میان علمای بلاغت هند با عنوان «انینا النکار» مورد توجه بود. هدف از این پژوهش، معرفی دو صنعت بلاغی و بدیعی فراموش شده است. روش تحقیق مبتنی بر ابزار کتابخانه‌ای و شیوۀ تحلیلی – توصیفی است. یافته‌های ما حاکی از آن است که در متون منظوم فارسی مصداق‌های بارزی برای هر دو صنعت ادبی موجود است که هریک از صنعت و فن ادبی مذکور می‌تواند در آینده به صورت اثر مستقل مورد بررسی قرار گیرد.

نخستین بار به نوع تشبیه در تذکرۀ خزانۀ عامره بر می‌خوریم که در میان علمای بلاغت هند با عنوان «انینا النکار» مورد توجه بود. هدف از این پژوهش، معرفی دو صنعت بدیعی فراموش شده است. روش تحقیق مبتنی بر ابزار کتابخانه‌ای و شیوۀ تحلیلی – توصیفی است. یافته‌های ما حاکی از آن است که در متون منظوم فارسی مصداق-های بارزی برای هر دو صنعت ادبی موجود است که هریک از آرایۀ مذکور می‌تواند در آینده به صورت یک اثر مستقل مورد بررسی قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

• صناعات بدیع
• انینا النکار
• تزریقی
• تشبیه
• بلاغت
• تذکره خزانۀ عامره

عنوان مقاله [English]

Investigating forgotten novel and rhetorical works in poetic texts

نویسندگان [English]

• Mohammad Shahbazi ¹
• KhodaBakhsh Asadollahi ²

¹ PhD student in Persian Language and Literature (Pure)/Faculty of Persian Literature and Foreign Languages, University of Tabriz. Iran

² Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, University of Mohaghegh Ardabili. Ardabil. Iran

چکیده [English]

literary rhetoric that have long attracted the attention of rhetoric scholars; And many works have been published in different eras with different definitions and various examples. Literary arrays are one of the most significant and prominent components that create beauty in words and meaning.The purpose of this research is to introduce two forgotten innovative industries by citing the examples of Diwan poets and Persian poems. The array of "Tazriq" is one of the novel arts that has not been addressed in the works of literary arts and rhetorical techniques due to its low frequency and late invention. The only effect and traces of it can be seen in the scattered researches and the independent work of the Akhavan Sales. In addition to that, a kind of simile was also common in the poetry of poets of the sixth century until the Safavid era and in the Indian style, which is also far from the authors' point of view. For the first time, we come across this type of simile in the book of Tazkareh Khazane Amera, which was noted among the scholars of Indian rhetoric under the title " Anoinya Alankar ".

The research method is based on library tools and analytical-descriptive method. First, we have discussed the Tazriqi industries, then we have introduced the complete analogy type.

Our findings indicate that there are clear examples of both literary industries in the Persian verse texts, and each of the aforementioned arrays can be studied as an independent work in the future. With the difference that the Tazriqi array is studied in old and new verse texts, but Anoinya Alankar was observed only in the poetry of old poets and often in the form of masnavi and ghazal.

As a result, with the beginning of the Safavid dynasty in Iran and not valuing poets, poets were forced to migrate to India. There the poets established the Indian style. The number of poets who stayed in Iran like an infusion started writing meaningless and meaningless poems that only had weight and rhyme to entertain the common people.

کلیدواژه‌ها [English]

• Literary array
• Anoinya Alankar
• Tazriqi
• simile
• rhetoric. khazane amera tazkereh