نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

• حجت اله امیدعلی ¹
• فاطمه سلطانی ²

¹ دانشگاه اراک

² هیئت علمی دانشگاه اراک

چکیده

رمان «شراب خام» تهران سال ۱۳۳۵ را به تصویر می‌کشد؛ داستان مردی که پس از بازگشت از آمریکا با زندگی مرفه اما پرتنش، با معماهای جنایی و روابط انسانی پیچیده‌ای روبه‌رو می‌شود. پژوهش حاضر با این پرسش می‌پردازد که چگونه بر اساس رمزگان پنج‌گانه بارت می‌توان لایه‌های معنایی چندگانه‌ی رمان «شراب خام» را دقیق و مستند آشکار کرد؟ روش پژوهش توصیفی-تحلیلی بر مبنای رمزگان پنج‌گانه (هرمونتیک، پروآیرتیک، نمادین، معنابنی، و ارجاعی) رولان بارت است. در بخش تحلیل هرمنوتیکی، معماهای حل‌نشده مرگ مهین و ناصر با چاشنی تعلیق و ابهام واکاوی می‌شود تا خواننده از سطح نخست روایت فراتر رود. رمزگان پروآیرتیک زنجیره رویدادهای جنایی، کنش‌های کلیدی مانند قتل، بازپرسی‌ها و ملاقات‌ها را دسته‌بندی و نام‌گذاری می‌کند. رمزگان معنابنی به دلالت‌های ضمنی شخصیت‌ها (جلال، ناصر، اسماعیل و یوسف) و نمادهایی نظیر «شراب» و «سراب» می‌پردازد. رمزگان نمادین جفت‌تقابل‌هایی همچون ماندن/رفتن، سنت/مدرنیته، مرگ/زندگی و شهر/روستا را به‌عنوان محورهای ساختاری متن بازمی‌نماید. در نهایت رمزگان ارجاعی، پس‌زمینه فرهنگی و اجتماعی ایران دهه ۱۳۳۰ و نقد روشنفکران منزوی و ناتورالیسم رمان را آشکار می‌کند. یافته‌ها نشان می‌دهد رمان «شراب خام» با بهره‌گیری از ساختار جنایی و لایه‌های نمادین و معنابنی، بستری مناسب برای تولید معناهای متکثر فراهم ساخته و خواننده را از موقعیت مصرف‌کننده منفعل به نقش تولیدکننده فعال معنا می‌رساند. نمادهایی نظیر «شراب» و «سراب» می‌پردازد. رمزگان نمادین جفت‌تقابل‌هایی همچون ماندن/رفتن، سنت/مدرنیته، مرگ/زندگی و شهر/روستا را به‌عنوان محورهای ساختاری متن بازمی‌نماید. در نهایت رمزگان ارجاعی، پس‌زمینه فرهنگی و اجتماعی ایران دهه ۱۳۳۰ و نقد روشنفکران منزوی و ناتورالیسم رمان را آشکار می‌کند. یافته‌ها نشان می‌دهد رمان «شراب خام» با بهره‌گیری از ساختار جنایی و لایه‌های نمادین و معنابنی، بستری مناسب برای تولید معناهای متکثر فراهم ساخته و خواننده را از موقعیت مصرف‌کننده منفعل به نقش تولیدکننده فعال معنا می‌رساند.

کلیدواژه‌ها

• اسماعیل فصیح
• رمان
• «شراب خام»
• رولان بارت
• رمزگان پنج‌گانه

عنوان مقاله [English]

Hidden Sips in Raw Wine (A Study of the Novel “Raw Wine” by Ismail Fasih Based on Barthes’s Five Codes)

نویسندگان [English]

• اhojjat allah omidali ¹
• fateme soltani ²

¹ araku

² araku

چکیده [English]

The novel Raw Wine depicts Tehran in 1956; it tells the story of a man who, upon returning from the United States, encounters a wealthy yet tension-filled life, intertwined with criminal enigmas and complex human relationships. This study asks how, based on Roland Barthes’s five codes, one can accurately and rigorously uncover the multiple semantic layers of Raw Wine. The research method is descriptive-analytical, grounded in Barthes’s five codes (Hermeneutic, Proairetic, Symbolic, Semic, and Referential). In the Hermeneutic analysis section, the unresolved mysteries surrounding Mahin’s and Naser’s deaths—infused with suspense and ambiguity—are examined so that the reader moves beyond the narrative’s surface level. The Proairetic code categorizes and names the chain of criminal events and key actions, such as murder, interrogations, and meetings. The Semic code addresses the implicit connotations of characters (Jalal, Naser, Esmail, and Yousef) and symbols like “wine” and “mirage.” The Symbolic code reveals binary oppositions—staying/leaving, tradition/modernity, death/life, city/village—as the text’s structural axes. Finally, the Referential code uncovers Iran’s cultural and social background in the 1950s and exposes the novel’s critique of isolated intellectuals and naturalism. The findings demonstrate that Raw Wine, by employing a criminal framework alongside symbolic and semic layers, provides a fertile ground for producing plural meanings, transforming the reader from a passive consumer into an active producer of meaning. Finally, the Referential code uncovers Iran’s cultural and social background in the 1950s and exposes the novel’s critique of isolated intellectuals and naturalism. The findings demonstrate that Raw Wine, by employing a criminal framework alongside symbolic and semic layers, provides a fertile ground for producing plural meanings, transforming the reader from a passive consumer into an active producer of meaning.layers, provides a fertile ground for producing plural meanings, transforming the reader from a passive consumer into an active producer of meaning.layers, provides a fertile ground for producing plural meanings, transforming the reader from a passive consumer into an active producer of meaning.

کلیدواژه‌ها [English]

• Esmaeil
• Fasih
• the novel “Raw Wine
• ” Roland Barthes
• the five codes