Journal of Literary Criticism and Rhetoric

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

دانشیار زبان و ابیات فارسی دانشگاه هنر ایران

10.22059/jlcr.2024.379979.2010

چکیده

شهرت سعدی به خاطر قدرت قلم و تأثیرگذاری سخنش، از مرزهای ایران فراتر رفته و عالم‏گیر است. پژوهشگران ادیب ایرانی و دیگران در کشف و شناخت قلم سعدی فراوان نوشته اند. روایت‏ شناسی از علوم جدید ادبی است که متن ‏های روایی، به‏ ویژه داستانی را از منظر کمیت و کیفیت و چگونگی توفیق آنها در به‏ کارگیری مهارت‏ های روایتی، تأثیرگذاری‌‏شان بر خواننده و درصد توانشان در رساندن پیام به مخاطب و گیرندۀ اثر، بررسی می کند.
در این مقاله سه حکایت از گلستان سعدی با استفاده از روش کتابخانه‏ ای، توصیفی و تحلیلی، با کمک قواعد و مهارت‏ های داستانی و روایت‏ پردازی مدرن، بازکاوی می ‏شود، تا به این پرسش پاسخ داده شود که راز قدرت، زیبایی و کمال حکایت ‏های گلستان در چیست؟ در این مقاله با بازخوانی و بررسی حکایت‏ های سعدی، به درستی ثابت می ‏شود که وقوف شهودی و ناخودآگاه سعدی به چگونگی پردازش روایت و دقت او در ساخت و ارائۀ ساختمان داستان دلیل اصلی توفیق حکایت‏ های گلستان در کمال، قدرت و تأثیرگذاری و زیبایی آنهاست؛ آنچنان‏ که بعد از گذشتن قرن‏‌ها، داستان ‏نویسی مدرن به دنبال آن است.
سعدی به شکل خارق‏ العاده ‏ای به مهارت‏ هایی همچون چگونگی آغاز داستان، ایجاد گره در محور طولی داستان و رساندن قصه به بحران و اوج، و گره‏ گشایی و رساندن سخن به سرانجام، و نقش گفتگو (dialog)  و شخصیت‏ پردازی در کمال قصه و ارسال پیام به مخاطب، واقف بوده است.
او با دقت هنرمندانه ‏ای، حکایت را با حادثه‏ ای پر انرژی که به ذهن و عواطف خواننده ضربۀ لازم را می‏ زند و او را در برابر سؤال «چه خواهد شد؟» می‏ نشاند، آغاز می‏ کند، و با گره افکنی‏ های لازم و ایجاد پرسش و حس کنجکاوی در ذهن و روان مخاطب، داستان را به اوج بحران می‏‌رساند، و با گره‏ گشایی به هدف خود در ارسال پیام به مخاطب می رسد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Narrative Cognitive Analysis of Three Stories from Golestan

نویسنده [English]

  • Saber Emami

Associate Professor of Persian Language and Literature, Iran university of Art, Tehran, Iran

چکیده [English]

Saadi's fame has gone beyond the borders of Iran due to the power of his pen and the impact of his speech. Researchers of Iranian writers and others have written a lot on the discovery and recognition of Saadi's pen. Narratology is one of the new literary sciences that examines narrative texts, especially stories, from the perspective of quantity and quality and how successful they are in using narrative skills, their impact on the reader, and the percentage of their ability to deliver a message to the audience and recipient of the work.
In this article, three stories of Golestan Saadi are re-examined using the library, descriptive and analytical method, with the help of the rules and skills of modern storytelling. To answer this question, what is the secret of the power, beauty and perfection of Golestan stories? In this article, by re-reading and examining Saadi's stories, it is correctly proven that Saadi's intuitive and unconscious focus on how to process the narrative and his precision in the construction and presentation of the story structure, as modern story writing is looking for after centuries. The main reason for the success of Golestan's stories is their perfection, power, impact and beauty.
Saadi in an extraordinary way to skills such as: how to start the story, create a knot in the longitudinal axis of the story and bring the story to the crisis and climax, and unravel the knot and bring the speech to the end, and the role of dialogue and characterization in the fullness of the story and send a message to the audience is aware.
With artistic precision, he tells the story with an energetic incident that hits the reader's mind and emotions, and what will happen to him in the face of the question? It starts, and by making the necessary knots and creating questions and a sense of curiosity in the mind and soul of the audience, it brings the story to the peak of the crisis, and by unraveling the knot, it reaches its goal of sending a message to the audience.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Golestan
  • narrative
  • Plot
  • incident
  • conversation
  • character
منابع
ایرانی، ناصر (1364). داستان تعاریف ابزارها و عناصر. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
ابراهیمی، نادر (١٣٧٨). ساختار و مبانی ادبیات داستانی سه. تهران: حوزه هنری.
براهنی، رضا (۱۳۹۳). قصه‌نویسی. تهران: نشر نگاه.
بیشاپ، لئونارد (1378). درس‌هایی دربارۀ داستان‌نویسی. محسن سلیمانی. تهران: نشر سوره.
بیکهام، جک ام (1388). صحنه و ساختار در داستان. پریسا خسروی، تهران: نشر رسش.
بی‌نیاز، فتح الله (١٣٨٨). درآمدی بر داستان‌نویسی و روایت‌شناسی. تهران: نشر افراز.
پاینده، حسین (١٣٩٣). گشودن رمان. تهران: نشر مروارید.
پرین، لارنس (1387). تأملی دیگر در باب داستان. محسن سلیمانی، تهران: سوره مهر.
تودوروف، تزوتان (1391). منطق گفتگویی میخائیل باختین. داریوش کریمی، تهران: نشر مرکز.
دلتون، جودی (1386). اشتباه نویسنده. محسن سلیمانی، تهران: سوره مهر.
ریپکا، یان و همکاران (1370). تاریخ ادبیات ایران. کیخسرو کشاورزی، تهران: نشر گوتنبرگ و جاویدان خرد.
زرین‌کوب، عبدالحسین (1356). یادداشت‌ها و اندیشه‌ها، چاپ سوم، تهران: نشر جاویدان.
ژوو، ونسان (۱۳۹۴). بوطیقای رمان. نصرت حجازی، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
حسنلی، کاووس (1380). فرهنگ سعدی پژوهی. شیراز: بنیاد فارس‌شناسی.
خزائلی، محمد (1362). شرح بوستان. چاپ چهارم، تهران: نشر جاویدان.
سعدی، مصلح‌الدین (1368). گلستان. محمدعلی فروغی، تهران: نشر ققنوس.
 سلیمانی، محسن (1374). رمان چیست. تهران: نشر نی.
صفا، ذبیح اﷲ (1363). تاریخ ادبیات ایران. جلد ۳، چاپ چهارم، تهران: نشر فردوسی.
عابدی، محمود (1394). نفحات الانس جامی. چاپ هفتم، تهران: نشر سخن.
 قادری، نصراﷲ (1380). آناتومی ساختار درام. تهران: کتاب نیستان.
کشاورز، محمد (۱۴۰۳). «کارکرد عنصر مکان در حکایت های گلستان». سعدی شناسی، بهار، شماره ۱۲، ۱۳۰ -۱۳۷.
کنان، شلومیت ریمون (١٣۸۷). روایت داستانی بوطیقای معاصر. ابوالفضل حری، تهران: نشر نیلوفر.
مستور، مصطفی (۱۴۰۳). «حکایات سعدی و مفهوم داستان مدرن». سعدی شناسی، بهار، شماره ۱۲، ۱۳۸-۱۴۱.
مک کی، رابرت (1382). داستان ساختار سبک. محمد گذرآبادی، تهران: هرمس.
میرصادقی، جمال (1367). عناصر داستان. تهران: نشر شفا.
میر عابدینی، حسن (۱۳۸۸). «سعدی و داستان‌نویسی معاصر». سعدی شناسی، اردیبهشت، شماره ۱۲، ۱۱۸-۱۲۹.
نوروزی، جهان بخش (‏١٣٧٨). زیورهای سخن. شیراز: نشر راهگشا.
وحدانی فر، امید (۱۳۹۸). «پیرنگ حکایت‌های بوستان سعدی». شعر پژوهی بوستان ادب شیراز، دوره ۱۱، شماره ۱، ۱۵۳-۱۷۴.
References
Abedi, Mahmoud (2014). Nafahat Alans Jami. 7th edition, Tehran, Sokhon Publishing House. (In Persian)
Beckham, Jack M. (2008). Scene and structure in the story. Parisa Khosravi. Tehran: Rasesh Publishing. (In Persian)
Bi Niaz, Fethullah (2009). An Introduction to Story Writing and Narrative Studies: Tehran, Afraz Publishing House. (In Persian)
Bishop, Leonard (1999). lessons about story writing. Mohsen Soleimani, Tehran: Surah Publishing House. (In Persian)
Brahni, Reza (2014). short stories. Tehran: Negah publishing house. (In Persian)
Delton, Judy (2006). wrong author. Mohsen Soleimani, Tehran: Surah Mehr. (In Persian)
Ebrahimi, Nader (1999). the structure and foundations of Se fiction literature. Tehran: Hozeh Honari. (In Persian)
Hasanli, Kavos (2001). Farhang Saadi Pajohuhi. Shiraz, Farsi Philology Foundation. (In Persian)
Irani, Nasser (1985). the story of the definitions of tools and elements. Tehran: Center for Intellectual Development of Children and Adolescents. (In Persian)
Kanan, Shlomit Raymon (2008). A fictional narrative of a contemporary boutique. Abolfazl Hori, Tehran: Nilufar Publishing. (In Persian)
Keshavarz, Muhammad (2024). "The function of the element of place in the stories of Golestan". Saadiology spring Number 12, 130- 137. (In Persian)
Khazaeli, Mohammad (1983). Description of Bostan, 4th edition, Tehran: Javidan Publishing House. (In Persian)
Mastur, Mustafa (2024). "Saadi's anecdotes and the concept of modern fiction". Saadiology spring Number 12, 138 -141. (In Persian)
McKay, Robert (2003). The Story of Style Structure. Mohammad Ghazrabadi, Tehran: Hermes. (In Persian)
Mir Abedini, Hassan (2008). "Saadi and contemporary fiction writing". Saadiology Ordibehesht, Number 12, 118- 129. (In Persian)
Mirsadeghi, Jamal (1988). Elements of Story. Tehran: shafa. (In Persian)
Nowrozi, Jahan Bakhsh (1999). Zoorhai Sokhon, Shiraz: Rahagosha Publishing House. (In Persian)
Payandeh, Hossein (2014). Opening the Novel. Tehran: Morwarid Publishing. (In Persian)
Perrin, Lawrence (2007). another reflection on the story. Mohsen Soleimani, Tehran: Surah Mehr. (In Persian)
 Qadri, Nasrullah (2010). Anatomy of Drama Structure, Tehran, Kitab Neyestan. (In Persian)
Ripka, Yan and colleagues (1991). History of Iranian Literature, Ki Khosro Keshavarzi, Tehran: Gutenberg Publishing and Javaidan Khord.
Saadi, Moslehuddin (1989). Golestan. Mohammad Ali Foroughi, Tehran, Nashre Qoqnos.
Safa, Zabihullah (1984). History of Iranian Literature, Volume 3, Fourth Edition, Tehran: Ferdowsi Publishing House.
 Soleimani, Mohsen (1995). What is the novel, Tehran, Ney Publishing. (In Persian)
Todorov, Tzutan (2012). Dialogue Logic of Mikhail Bakhtin. Dariush Karimi, Tehran: Nashre Markaz. (In Persian)
Vahadani Far, Omid (2018). "Sadi's garden pirang jackites".  Poem study of Bostan Adeb Shiraz. 11th period. Number 1, 153 - 174. (In Persian)
Zarin Kob, Abdul Hossein (1977). Notes and Thoughts, 3rd edition, Tehran: Javidan Publishing. (In Persian)
Zhou, Vincent (2014). Roman Boutique. Nosrat Hejazi, Tehran: Scientific and Cultural Publishing Company. (In Persian)