حسن حیدری؛ محمدرضا عمرانپور؛ مهدی قاسمزاده
چکیده
هدف مقالۀ حاضر این است که نقش «تقدیم فعل» را در پروراندن زبان حماسی در داستان «رستم و اسفندیار» نشان دهد. «تقدیم فعل» از مؤلفههای علم معانی است که به نقش بلاغی آن در متون ادب فارسی، توجه ...
بیشتر
هدف مقالۀ حاضر این است که نقش «تقدیم فعل» را در پروراندن زبان حماسی در داستان «رستم و اسفندیار» نشان دهد. «تقدیم فعل» از مؤلفههای علم معانی است که به نقش بلاغی آن در متون ادب فارسی، توجه چندانی نشدهاست. این پژوهش به شیوۀ کتابخانهای و بر مبنای نظریۀ «نظم» عبدالقاهر جرجانی انجام شدهاست. بهمنظور دستیابی به مقصود، تمام افعال مقدمشده بر سایر اجزای جمله در داستان «رستم و اسفندیار» و بسامد آماری آنها، با توجه به وجوه افعال و اغراض بلاغی و لحن جملات هر یک مشخص شدهاست. بررسیهای آماری نویسندگان مقاله، بیانگر این است که تقدیم فعل در کنار ضرورت وزن، با هدف برجستهسازی زبان و لحن حماسی داستان انجام میگیرد و دلایلی چون تأکید بر فعل در زبان حماسه و مقدم شدن پیاپی افعال در چند مصراع یا بیت و اختصاص حدود نیمی از افعال مقدمشده به مضامین حماسی چون مفاخره و هشدار و تهدید و توبیخ و ملامت و وعدههای پهلوانان، میتواند مؤید این باشد که تقدیم فعل در حماسیتر شدن زبان داستان مؤثر بوده و فردوسی این شیوۀ بلاغی را به همین منظور بهکار بردهاست.
