نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

• حسن حیدری ¹
• محمدرضا عمران‌پور ¹
• مهدی قاسم‌زاده ²

¹ دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اراک

² دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اراک

چکیده

هدف مقالۀ حاضر این است که نقش «تقدیم فعل» را در پروراندن زبان حماسی در داستان «رستم و اسفندیار» نشان دهد. «تقدیم فعل» از مؤلفه‌های علم معانی است که به نقش بلاغی آن در متون ادب فارسی، توجه چندانی نشده‌است. این پژوهش به شیوۀ کتابخانه‌ای و بر مبنای نظریۀ «نظم» عبدالقاهر جرجانی انجام شده‌است. به‌منظور دستیابی به مقصود، تمام افعال مقدم‌شده بر سایر اجزای جمله در داستان «رستم و اسفندیار» و بسامد آماری آن‌ها، با توجه به وجوه افعال و اغراض بلاغی و لحن جملات هر یک مشخص شده‌است. بررسی‌های آماری نویسندگان مقاله، بیانگر این است که تقدیم فعل در کنار ضرورت وزن، با هدف برجسته‌سازی زبان و لحن حماسی داستان انجام می‌گیرد و دلایلی چون تأکید بر فعل در زبان حماسه و مقدم شدن پیاپی افعال در چند مصراع یا بیت و اختصاص حدود نیمی از افعال مقدم‌شده به مضامین حماسی چون مفاخره و هشدار و تهدید و توبیخ و ملامت و وعده‌های پهلوانان، می‌تواند مؤید این باشد که تقدیم فعل در حماسی‌تر شدن زبان داستان مؤثر بوده و فردوسی این شیوۀ بلاغی را به همین منظور به‌کار برده‌است.

کلیدواژه‌ها

• شاهنامه
• داستان «رستم و اسفندیار»
• علم معانی
• تقدیم فعل
• اغراض بلاغی

عنوان مقاله [English]

Precedence of Verb and its Rhetoric Purposes in the story "Rostam & Esfandiyar"

نویسندگان [English]

• Hasan Heidary ¹
• Mohammad Reza Omranpour ¹
• Mahdi Ghasemzadeh ²

¹ Associate Professor in Persian Language & Literature, University of Arak

² Ph.D. Candidate in Persian Language & Literature, University of Arak

چکیده [English]

Present paper is to show the role of "precedence of verbs" in language expansion in the epic story of Rostam and Esfandiar. "Precedence of verbs" is one of semantic components whose rhetoric role in Persian literature has not been paid much attention. Based on "order" theory of ʿAbd al-Qāher Jorjāni,this research has been conducted through a library method. In order to achieve the goal, all verbs preceding the other components of the sentence in the story of "Rostam and Esfandiar" and their statistical frequency have been distinguished with regard to their verbal aspects, rhetoric purposes and the intonation of sentences. The authors' statistical analysis indicates that the "precedence of verbs", along with the necessity of meter, is done to make the language and epical tone of the story outstanding and some reasons such as emphasizing on the verb in epic language, sequential precedence of verbs in some verses and assigning about half of the precedent verbs to the epic themes like boasting, warning and threatening, chastise and reproach and the promises of heroes can confirm that the precedence of verbs was effective to make the language of the story more epic and this is the reason Ferdowsi has used this rhetoric method.

کلیدواژه‌ها [English]

• Shahnameh
• the of Rostam and Esfandiyar
• semantics
• Precedence of Verbs
• Rhetoric Purposes