نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسنده
استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه زنجان
چکیده
اشعار بیدل دهلوی با صفت «غرابت» توصیف میشود، اما غزل‌های او، از نظر وزن، تا حد زیادی «معمولی» است، زیرا اوزان پربسامد آن مجموعه، که چهارپنجم غزل‌ها در آنها سروده شده، مطابق سنت شاعری آن دوره است؛ با این حال در اوزان کمبسامدتر غزل‌های او، وزنهای نادر یا بیسابقهای وجود دارد که او را از دیگر غزلسرایان متمایز میکند. بهرهگیری بیدل را از این وزن‌ها، میتوان با توجه به فرهنگ محیط زندگی او تحلیل کرد. عناصر فرهنگی مؤثر بر وزن شعر، عمدتاً زبان و موسیقی است که خصوصیات آوایی‌شان در کیفیت اوزان رایج در آن فرهنگ نقش تعیینکننده دارد و این خصوصیات، در نظام اوزان شعری (عروض) آن زبان نیز بازتاب مییابد. اوزان خاص غزل‌های بیدل ویژگی‌های آوایی مشخصی دارد، شامل بلند بودن، دوپاره بودن و کثرت نسبی هجای کوتاه در برابر هجای بلند. این ویژگی‌ها با خصوصیات آوایی زبان و موسیقی هندی کاملاً سازگار است و بیشتر وزنهای خاص او نیز که در شعر فارسی بیسابقه یا نادر است، در عروض هندی رواج دارد. از نظر نقد زیباییشناختی نیز استفادۀ بیدل از این وزنهای نادر، به سبب نوآوری و گسترش امکانات شعری زبان فارسی، برجستهکردن نقش وزن و رعایت تناسب وزن با محتوای غریب و نامأنوس اشعار، ارزشمند است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The stylistic Features of Meter in the Sonnets of Bidel Dehlavi
نویسنده [English]
- Mahdi Kamali
Assistant Professor of Persian Language and Literature, University of Zanjan
چکیده [English]
Although Bidel poetry is described with the adjective of "strange", most of his sonnets (ghazals) are considered "ordinary" from the point of meter, because the high frequency meters in that collection, which about four-fifths of his sonnets are versified in, correspond the poetic traditions of that period. Nonetheless, in his sonnets with low frequency meter, there are rare or unprecedented meters that distinguish him from the others. Bidel's utilization of these meters can be analyzed regarding the culture of his life environment. The main cultural factors that impact the poetic meters are language and music which their phonic properties have determinant role in the quality of prevalent meters of that culture, and these properties reflect in the prosodic order of that language. The particular meters of Bidel’s sonnet has special phonic properties such as being long, double and relative multiplicity of short syllables in relation to long ones. These features are completely compatible with phonic features of Indian language and music, and, most of his special meters which are rare and unprecedented in Persian poetry seem being common in Indian prosodic order. From the viewpoint of aesthetic criticism, the use of these rare meters by Bidel, as an innovation develops the poetical properties of Persian language and highlights the role of meter and regards the correspondence of meter with strange content of the poems, is valuable.
کلیدواژه‌ها [English]
- Bidel Dehlavi
- Meter
- Sonnet
- Indian prosody
- Style Analysis
)