نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

• خدابخش اسداللهی ¹
• شکرالله پور الخاص ²
• ولی علی منش ³

¹ دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه محقق ادبیلی

² دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه محقق اردبیلی

³ دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه محقق اردبیلی

چکیده

نظامی گنجوی و بیدل دهلوی، دو شاعر برجستۀ سدۀ ششم و دوازدهم هستند که به نوآوری مشهورند. در سطح زبان اشعار این دو شاعر، عناصر متعدد ابهام‌‌زا دیده می‌شود. یکی از مهم‌‌ترین این عناصر، «ترکیبات ابهام‌‌زا»ست. ترکیبات ابهام‌‌زا، واژه‌‌های مرکبی هستند که از هم‌نشینی دو یا سه تکواژ تشکیل می‌شوند و در محور افقی زبان به صورت یک واحد معنایی عمل می‌‌کنند. بیشتر پژوهشگران، ساخت ترکیبات ابهام‌‌زا و خاص را در انحصار شاعران سبک هندی می‌‌دانند. در این مقاله، ترکیبات ابهام‌‌زا و خاص نظامی با ترکیبات ابهام‌‌زای بیدل، مقایسه و بررسی شده‌است. برای تحلیل ساختار و بیان معنی ترکیبات ابهام‌‌زا، این ترکیبات با توجه به «هستۀ معنایی» و «روابط نحوی» ترکیب بررسی شده‌‌اند. هدف مقاله، نشان دادن وجود ترکیبات ابهام‌‌زا در دو دورۀ ادبی متفاوت و رفع ابهام این نوع ترکیبات است. نتیجۀ پژوهش بیانگر آن است که بسیاری از ترکیبات ابهام‌‌زا، در ژرف‌‌ساخت یک جملۀ کامل با روابط نحوی و معنایی هستند و همچنین ساخت ترکبیات خاص و ابهام‌‌زا منحصر به بیدل و شاعران سبک هندی نیست.

کلیدواژه‌ها

• سبک هندی
• ترکیبات ابهام زا
• ترکیبات برون مرکز
• ترکیبات درون مرکز
• روابط نحوی
• نظامی
• بیدل

عنوان مقاله [English]

Ambiguous Compositions in the Poetry of Nizāmi and Bīdel

نویسندگان [English]

• Khodabakhsh Asadollahi ¹
• Shokrollah Puralkhas ²
• Vali Alimanesh ³

¹ Associate Professor in Persian Language and Literature, University of Mohaghegh Ardabili

² Associate Professor in Persian Language and Literature, University of Mohaghegh Ardabili

³ Ph.D. Candidate in Persian Language and Literature, University of Mohaghegh Ardabili

چکیده [English]

Nizami Ganjavi (1141 to 1209) and Bīdel Dehlavī (1642–1720) are two prominent poets known for their innovations. There are many ambiguous elements in the level of their languages, from which the ambiguous compositions are the most important. Ambiguous compositions are compound words formed when two or three morphemes are put together and act on the horizontal axis of language as a meaning unit. Most researchers believe in special ambiguous compositions as a monopoly of Hindi poets. Nizami's special compositions are being compared and analyzed with those of Bīdel's in present essay. To analyze the structure and to express the meaning of ambiguous components, they are studied according to their "core meaning" and "semantic component". The essay is to show the ambiguous compositions in two different literary periods, and to demystify them. The result indicates that most of ambiguous compositions are in deep structure of a full sentence with syntactic and semantic relations, and that creating the special ambiguous compositions is not limited to Bīdel and other poets of Hindi style.

کلیدواژه‌ها [English]

• Hindi Style
• Ambiguous Compounds
• Exocentric Compounds
• Endocentric Compounds
• Syntactic Relations
• Nizami
• Biddle