نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

• یحیی کاردگر

دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه قم

چکیده

بخشی از زیبایی‌‌ها و ظرافت‌‌های شعر فارسی، در قالب آرایه‌‌های ادبی به ظهور رسیده‌است؛ بنابراین بررسی چندوچون پیوند پژوهش‌‌های بدیعی و تحولات شعری، ضرورتی گریزناپذیر است. آیا به‌راستی لوازم این پیوندِ دوسویه رعایت شده‌است؟ این پژوهش، با بررسی نمونه‌‌های شعری از سبک‌‌های برجستۀ شعر فارسی در شیوه‌‌ای تطبیقی و مقایسه‌‌ای، به این پرسش پاسخ گفته‌است. پژوهش حاضر نشان می‌‌دهد که پژوهش‌‌های بدیعی و تحولات شعری، سیری همگام نداشته‌‌اند، بدین معنی که شعر فارسی در گذر از سبک‌‌ها و شیوه‌‌های مختلف در چگونگی بهره‌‌گیری از آرایه‌‌های ادبی، با توجه به معیارهایی چون لفظ‌اندیشی یا معناگرایی، سادگی یا صنعت‌اندیشی و نظریه‌‌های شعری و ادبی، فراز و فرودهای بسیاری را تجربه کرده، اما پژوهش‌‌های بدیعی بی‌توجه به این تحولات، به حفظ چهارچوب خشک خود اندیشیدند و در نتیجه روزبه‌روز از نقش آن‌ها در شکل‌‌دهی ظرافت‌‌های شعری کاسته شده و به دانشی ناکارآمد در خلاقیت‌‌ها و نقد شعری تبدیل شده‌‌اند. نتیجۀ پژوهش حاضر، ضرورت بازنگری در پژوهش‌‌های بدیعی را بیش از پیش ضروری می‌سازد.

کلیدواژه‌ها

• علوم بلاغی
• علم بدیع
• نقد بدیع
• سبک‌‌های شعر فارسی
• تحول آرایه‌‌ها

عنوان مقاله [English]

The Analysis of Rise and Fall of Exquisite Arrays in Persian Poem

نویسنده [English]

• Yahya Kārdgar

Associate professor in Persian Language and Literature, University of Qom

چکیده [English]

A part of Persian poetry's beauty and delicacy has been manifested in literary arrays. So it seems inevitable to analyze the quality connection between the researches on exquisite arrays and poetical changes. Do the requirements of this reciprocal link really considered? Examining some poetic examples from some prominent styles of Persian poetry, this research answers to above mentioned question through an adaptive-comparative method. This study shows that the exquisite researches and poetical changes have not had a balanced development; it means that the Persian poetry has experienced many ups and downs in quality of literary arrays usage due to criteria such as term-minding and meaning-orientation, simplicity and industrial-thinking, and poetical and literary theories, but oblivious to these developments, exquisite researches have just thought their own severe frameworks, and as a result, they have gradually lost their role in shaping poetical capacities and have changed into an inefficient knowledge to create innovations and poetic criticism. The more than ever necessity of retrospection in exquisite researches has been proven in present essay as its result.

کلیدواژه‌ها [English]

• Rhetorical Sciences
• Exquisite
• Criticism
• Styles of Persian Poetry
• Development of Literary arrays