Journal of Literary Criticism and Rhetoric

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بوعلی‌سینای همدان

2 دانش‌آموختۀ کارشناسی‌ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بوعلی‌سینای همدان

چکیده

امروزه در حوزۀ مطالعات میان‌رشته‌ای، به ارتباط میان «روان‌شناسی» و «ادبیات» توجه بسیار می‌شود. آثار ادبی از سویی حاصل حالات روحی انسان است و از سوی دیگر، روح و روان انسان را می‌پرورد؛ ازاین‌رو بستر مناسبی برای بررسی و تحلیل مفاهیم روان‌شناختی به شمار می‌آید. شعر عاشقانه، بخش گسترده‌ای از ادبیات فارسی را در بر می‌گیرد. در طول تاریخ ادب فارسی، سعدی از معدود شاعرانی است که عشق را به معنی زمینی و آسمانی آن به اوج رسانده‌است. عشق از مباحث عمده در روان‌شناسی تجربی نیز به شمار می‌آید و روان‌شناسان نامداری چون اریک فروم و استرنبرگ و رنه آلندی به تفصیل دربارۀ عشق و زمینه‌ها و کارکردهای آن سخن گفته‌اند. میان دیدگاه سعدی و روان‌شناسی تجربی به عشق، مشترکاتی دیده می‌شود که از آن جمله می‌توان به نقش مؤثر عشق در تکامل و تعالی انسان و نیز تسلیم در برابر خواست و ارادۀ معشوق و لزوم ایثار و بخشش در عشق اشاره کرد. مشترکاتی که بین دیدگاه سعدی و روان‌شناسی تجربی دیده می‌شود، از سویی بیانگر واقع‌نگری و صداقت سعدی در عشق ورزیدن و اظهار آن است و از سوی دیگر بر پایداری و ثابت بودن بسیاری از معیارهای عشقی سالم و طبیعی تأکید دارد.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Psychology of Love in Sa’adi’s Sonnet

نویسندگان [English]

  • n n 1
  • raheleh kamali 2

1 b

2

چکیده [English]

Today much more attention is paid to the relation of "psychology"
and "literature" in the field of interdisciplinary studies. Literary
works, on one hand, are the result of man's mental states; and they foster man’s
spirit, on the other hand; so, it seems being a suitable platform for the study
and analysis of psychological concepts. Romance poetry covers a wide section of
Persian literature. Sa'adi is one of the few poets who have upgraded love to
its highest heavenly and terrestrial meaning throughout the history of Persian
literature. Love is also a major topic in empirical psychology, and some
well-known psychologists such as Erich Fromm and Robert Sternberg and Renee Allende have spoken in detail about it and its context and functions. The effective
role of love in human evolution and excellence, and submission to the will of
the beloved, as well as the need for sacrifice and forgiveness are the main
commonalities exist between Sa'adi’s points of view and empirical psychology on
love. These commonalities reflect Sa'adi's truthfulness and honesty in loving and expressing
it, from one hand, and emphasize the sustainability of many healthy and natural
love criteria, on the other hand

کلیدواژه‌ها [English]

  • Saadi
  • Sonnet
  • Love
  • empirical psychology
آلندی، رنه (1373)، عشق، ترجمۀ جلال ستاری، چاپ اول، تهران، توس.
اسلامی‌ندوشن، محمدعلی (1381)، چهار سخنگوی وجدان ایران، چاپ اول، تهران، قطره.
استرنبرگ، رابرت‌جی (1382)، قصۀ عشق (نگرشی تازه به روابط زن و مرد)، ترجمۀ علی‌اصغر بهرامی، چاپ اول، تهران، جوانۀ رشد.
اورتگای‌گاست، خوزه (1389)، دربارۀ عشق، ترجمۀ سیدمهدی ثریا، چاپ دوم، تهران، جوانۀ رشد.
پک، اسکات (1380)، هنر عاشقی، ترجمۀ زهرا ادهمی، چاپ چهارم، تهران، خاتون.
سعدی‌شیرازی، مصلح‌الدین (1383)، کلیات سعدی، به اهتمام بهاء‌الدین خرمشاهی با استفاده از نسخۀ محمدعلی فروغی، تهران، دوستان.
سیف، علی‌اکبر (1379)،روان‌شناسی پرورشی (روان‌شناسی یادگیری و آموزش)، تهران، آگاه.
شولتس، دوآن (1362)، روان‌شناسی کمال، ترجمۀ گیتی خوشدل، چاپ اول، تهران، نو.
فرانکل، ویکتور (1385)، انسان در جست‌وجوی معنا، ترجمۀ نهضت صالحیان و مهین میلانی، چاپ هفدهم، تهران، درسا.
کاتوزیان، محمدعلی (1385)، سعدی؛ شاعر عشق و زندگی، چاپ اول، تهران، مرکز.
لپ، اینییاس (1363)، روان‌شناسی عشق ورزیدن، ترجمۀ محمود ریاضی وکاظم سامی، تهران، رز.
مزلو، ابراهام (1369)، انگیزش و شخصیت، ترجمۀ احمد رضوانی، چاپ دوم، مشهد، آستان قدس رضوی.
مک‌ماهن، سوزانا (1375)، روان‌پزشک جیبی، ترجمۀ جمال هاشمی، چاپ اول، تهران، شرکت سهامی انتشار.
موحد، ضیاء (1378)، سعدی، چاپ سوم، تهران، طرح نو.
هاشمی، جمال (1378)، سعدی و روان‌شناسی نوین، چاپ اول، تهران، شرکت سهامی انتشار.