نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

• معصومه امیرخانلو

استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاداسلامی واحد تهران‌‌غرب

چکیده

در این مقاله با بررسی انواع جملات در غزل حافظ و مقایسۀ نمونه‌‌هایی از غزل‌‌ها با شعر شاعرانی چون کمال خجندی، ناصر بخارایی، خواجوی کرمانی، پیوند میان موسیقی شعر و آرایش انواع جمله‌‌ها در غزلیات حافظ تبیین خواهد شد. در کنار موسیقی حاصل از اصوات و حروف و واژگان، جملات نیز آهنگ ویژۀ خود را دارند. می‌‌توان گفت از جمله قابلیت‌‌های نحوی که موجب برجستگی زبان شعر حافظ از دیگر شاعران می‌‌شود، استفاده از تنوع جملات در ساختار کلی غزل است. در این میدان، نه‌‌تنها متنوع آوردن جمله‌‌ها، بلکه چگونگی چینش جملات نیز باعث خلق موسیقی شعر می‌شود. از نتایج این تحقیق از رهگذر مقایسۀ میان شعر حافظ و دیگران، پی بردن به این نکته است که حافط به ندرت از سه جملۀ خبری متوالی که ضرب‌آهنگ یک‌نواختی دارند، استفاده می‌کند. وی در این‌گونه موارد، با آوردن وجه امری، از بار یک‌نواختی جملۀ خبری می‌‌کاهد. در پژوهش حاضر، غزل‌‌هایی بررسی شده‌‌اند که به لحاظ وزن و قافیه و ردیف، نمونه‌‌هایی در شعر شاعران معاصر حافظ وجود داشته‌است.

کلیدواژه‌ها

• غزل حافظ
• موسیقی شعر
• ساختارهای نحوی
• انواع جملات
• مقایسۀ تطبیقی

عنوان مقاله [English]

The Music of Poetry and Several Types of Sentences in Hafiz’s Sonnets

نویسنده [English]

• m amir

Islamic Azad University, Bandargaz Branch

چکیده [English]

 
Reviewing several types of sentences in Hafiz’s sonnets and comparing them with poems composed by other poets such as Salmān Sāvuji, Nāser Bukhārāʾi, Khājūi Kermāni, etc., the relation between the music of poetry and the arrangement of different sentences have been explained in his sonnet in present study. His sentences have their own special music along with the music of sounds, letters and words. It can be said that one of the syntactic capabilities that makes Hafiz's poetry more prominent among the works of other poets is his ability to use the variety of sentences in the general structure of the sonnet. In this sense, not only the use of various sentences, but the way sentences are arranged makes the poetry musical. Comparing Hafiz's poetry with those of the others makes it possible to understand that Hafiz has rarely used three consecutive declarative sentences with a monotonous rhythm. He uses, in such cases, imperative mode to reduce the uniformity of declarative sentences. Those Hafiz's sonnets have been examined, in the present research, of which there are similar instances in the works of his contemporary poets in terms of rhythm, rhyme and order

کلیدواژه‌ها [English]

• Hafiz
• Sonnet
• the Music of Poetry
• Syntactic Structures
• Types of Sentences
• comparative