مطالعۀ سرمایه‌های اجتماعی زنان در عربستان براساس نظریۀ پیر بوردیو؛ مطالعۀ موردی: رمان دختران ریاض

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه ادبیات و زبان عربی دانشگاه تهران

2 دانش‌آموختۀ دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه تهران

چکیده

پژوهش حاضر با تکیه بر نظریۀ سرمایۀ اجتماعی «پیر بوردیو»، رمان دختران ریاض اثر «رجاء الصانع» با بررسی جامعه‌شناختی کرده‌است. سعی نویسندگان بر آن بوده تا به این پرسش پاسخ دهند که سرمایه‌های اجتماعی زنان عربستان‌سعودی، چه وضعی داشته‌است؛ بدین‌منظور رمان دختران ریاض در چهار سطح سرمایۀ فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، نمادین بررسی شده‌است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد سرمایۀ نمادین زنان در عربستان‌سعودی به شدت ضعیف است و بهره‌مندی زنان از این سرمایه اندک است و ریشه‌های ضعف این سرمایه، به مشکلات موجود در بخش سرمایه‌های اجتماعی برمی‌گردد. همچنین کنترل‌های اجتماعی که شکل روشنِ آن مردسالاری است، بزرگ‌ترین مانع پیش روی زنان برای بهره‌مندی از سرمایۀ اجتماعی و درنهایت سرمایۀ نمادین است. سرمایۀ اقتصادی زنان نیز اگرچه در سطح مقبولی قرار دارد، در مواجهه با مشکلات اجتماعی نمی‌تواند یاریگر زنان باشد و به تولید سرمایۀ نمادین نمی‌انجامد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Review on Social Capital of Women in Saudi Arabia on the Basis of Pierre Bourdieu's Theory The case Study: Banat al Riyadh of Rajaa

نویسندگان [English]

  • ali afzali 1
  • Zenyab Ghasemi Asl 2
1 Assistant Professor in Arabic Language & Literature, University of Tehran
2 Ph.D. Graduate in Arabic Language & Literature, University of Tehran
چکیده [English]

Based on Pierre Bourdieu's theory of social capital, the novel "Banat al-Riyadh" (Girls of Riyadh) by Rajaa Alsanea has been sociologically analyzed, in present research. The authors have tried, in present paper, to explain the status of women's social capital in Saudi Arabia, therefore the novel "Banat al-Riyadh" has been reviewed through four levels of cultural, social, economic and symbolic capitals. Findings of the research show that women's symbolic capital in Saudi Arabia is very weak and they have a small share of it, a situation that stems from the problems in the social capital of the country; and the existing social controls, of which patriarchy is the most obvious output, are the biggest obstacle for women to benefit social and, ultimately, symbolic capital. The Social capital of Saudi Arabian women however stands on an acceptable level, but is not able to help them coping with social problems and does not lead to reproduction of symbolic capital.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sociology of Literature
  • Banat al-Riyadh
  • Rajaa Alsanea
  • Social capital
  • Pierre Bourdieu
امین، قاسم (1997)، الأعمال الکاملة، تحقیق محمد عماره، مصر، دارالشرق.
آبوت، پاملا، و کلر والاس (1385)، جامعه‌شناسی زنان، ترجمۀ منیژه نجم‌عراقی، تهران، نی.
بوردیو، پیر (1389)، شکل‌های سرمایه، ترجمۀ افشین خاکباز و حسن پویان، به کوشش کیان تاج‌بخش، چاپ سوم، تهران، تیراژه.
پورشهرام، سوسن (1387)، «پژوهشی نو در شعر فروغ فرخزاد»، فصلنامۀ بهار ادب، سال اول، شمارۀ 2، صص 110ـ112.
تاج‌بخش، کیان (1384)، سرمایۀ اجتماعی اعتماد؛ دموکراسی و توسعه، تهران، شیرازه.
توسلی، غلامعباس و مـرضیه موسوی‌ (1384)، «مـفهوم سرمایه در نظریات کلاسیک و جدید با تأکید بر نظریه‌های سرمایۀ اجتماعی»، نامۀ علوم اجتماعی، شمارۀ 26، صص 1ـ32.
چلبی، مسعود (1384)، «تحلیل رابطۀ سرمایۀ اجتماعی و جرم در سطوح خرد و کلان»، مجلۀ جامعه‌شناسی ایران، دورۀ ششم، شمارۀ ۲، صص 3ـ44.
خسروپناه، عبدالحسین (1388)، تبیین و تحلیل فمنیسم، تهران: طهورا.
ربانی‌خوراسگانی، علی (1388)، «مـقدمه‌ای‌ بر جامعه‌‌شناسی زبان پیر بوردیو»، مجلۀ مطالعات فرهنگی و ارتباطات، شمارۀ 16، صص 155ـ186.
زیدان، جورجی (1996)، مصادر الأدب النسائی فی العالم العربی الحدیث، بیروت، دار المرکز.
السعداوی، نوال (2006)، چهرۀ عریان زن عرب، ترجمۀ مجید فروتن و رحیم مرادی، تهران، روز.
شربتیان، محمدحسن (1392)، «سنجش سرمایۀ اجتماعی دانشجویان پیام‌نور خراسان‌جنوبی و عوامل مؤثر بر آن»، مجلۀ جامعه‌شناسی مطالعات جوانان، شمارۀ 9، صص 93ـ114.
الصانع، رجاء (1388)، دختران ریاض، ترجمۀ زرین‌دخت بروجردیان، تهران، علم.
العقیلی، عبدالله (1426)، «رجاء الصانع»، جریدة الشرق الأوسط، العدد 8.
فاضلی،نعمت‌الله (1374)، «درآمدی بر جامعه‌شناسی هنر و ادبیات»، فصلنامۀ علوم اجتماعی، شمارۀ 7 و 8، صص 107ـ133.
فکوهی، ناصر (1384)، «پیر بوردیو: پرسمان دانش و روشن‌فکری»، مجلۀ علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد، شمارۀ 5، صص 141ـ161.
فهیم‌کرمانی، مرتضی (1379)، چهرۀ زن در آیینۀ تاریخ اسلام، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
فیلد، جان (1385)، سرمایۀ اجتماعی، ترجمۀ جـلال مـتقی، تـهران، مؤسسۀ عالی‌ پژوهش‌.
کامو، آلبر (1963)، الإنسان المتمرد، تعریب نهاد رضا، بیروت، منشورات عویدات.
گرنفل، مایکل (1389)، مفاهیم کلیدی بوردیو، ترجمۀ محمدمهدی لبیبی، چاپ اول، تهران، افکار.
گلمرادی، صدف (1394)، «نقد جامعه‌شناختی سرمایه‌های اجتماعی فرهنگی زنان در رمان دل فولاد اثر منیرو روانی‌پور»، فصلنامۀ نقد ادبی، دانشگاه تربیت‌مدرس، دورۀ 8، شمارۀ 29، صص 167ـ191.
گودوین، ویلیام (1383)، عربستان‌سعودی، ترجمۀ فاطمه شاداب، تهران، شمشاد.
محمدی‌آشنانی، علی (1381)، شناخت عربستان، تهران، مشعر.
وادی، طه (1971)، صورة المرأة فی الروایة المعاصرة، قاهرة، مرکز کتب الشرق الأوسط.