نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهرکرد
2 دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهرکرد
چکیده
ورود مدرنیته موجب تغییرات گسترده‌ای در سطوح مختلف جامعۀ ایران، از جمله سطح فکری و فرهنگی شد و گفتمان عرفانی که می‌توان گفت از گفتمان‌های سنّتی مسلط در فرهنگ ایرانی بود، دچار تغییراتی شد. رمان‌های فارسی، از جمله بسترهایی بودند که این تغییرات را نشان دادند یا خود در زمینۀ ایجاد دگراندیشی مؤثر واقع شدند. بنابراین، بررسی آن‌ها می‌تواند نقش مهمی در جریان‌شناسی عرفان و جایگاه عرفان در دورۀ معاصر داشته باشند. هدف این پژوهش نیز بررسی بازنمایی گفتمان عرفان در رمان جزیرۀ سرگردانی و ساربان سرگردان از سیمین دانشور است. در این رمان، سه گفتمان «سنّتی»، «مدرن» و «نیمه‌سنّتی» بازنمایی شده‌است. در گفتمان سنّتی، تکیه بر این است که عرفان در همان مفهوم سنّتی خود برای رهایی انسان از سرگردانی، دوباره احیا شود. اما در گفتمان مدرن، به انتقاد از عرفان پرداخته شده‌است و نقشی برای این اندیشه، در حلّ مشکلات جامعۀ معاصر قائل نشده‌اند. بازنمایی این دو گفتمان با «بدنمایی» یا حداقل، نقطه‌ضعف داشتن همراه بوده‌است. در گفتمان «نیمه‌سنّتی» که بازنمایی با «خوب‌نمایی» همراه است، نویسنده مبتنی بر آموزه‌های عرفان سنّتی، عرفانی ارائه داده‌است که با جامعۀ مدرن همخوانی دارد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Mysticism Discourse in the Novels: "Wandering Island" and "Wandering Cameleer"
نویسندگان [English]
- Jahangir Safari 1
- Ebrahim Zaheri abdevand 2
1 Associate Professor in Persian Language & literature, Shahrekord University
2 Ph.D. Graduate in Persian Language & literature, Shahrekord University
چکیده [English]
Upon arrival, modernity caused widespread changes in various levels of Iranian society, including the intellectual and cultural levels, and the mystical discourse, as a dominant traditional discourse in Iranian culture, changed afterwards. Persian novels were among the works that showed these changes or they themselves were involved in creating an effective dissidence. So, their examination can play an important role in rheology of mysticism and its position in the contemporary era. This research is to investigate the representation of mystic discourse in the novels of "Wandering Island" and "Wandering Cameleer" of Simin Daneshvar. Three "traditional", "modern" and "semi-traditional" discourses have been represented in this novel. In traditional discourse, the revival of the traditional role of mysticism in man's emancipation has been emphasized; but mysticism has been criticized in modern discourse and it has no role in this thought to solve the problems of contemporary society. The representation of these two discourses has been accomplished, if not say badly, with at least considerable weaknesses. In the "semi-traditional" discourse in which representation is accompanied with "goodness", the author presents, based on the teachings of traditional mysticism, a kind of mysticism that is consistent with modern society.
کلیدواژه‌ها [English]
- Novel
- Mysticism
- Tradition
- Modernity
- Representation
)