نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبائی
2 استاد گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبائی
چکیده
مقالۀ حاضر در پی پاسخ به این سؤال برآمده‌است که آیا ایهام تناسب ـ آنگونه که از آثار قدما برمی‌آیدـ تنها در سطح «یک بیت» یا «یک جمله» (محور افقی) نمود می‌یابد، یا می‌توان آن را در محور عمودی متن نیز نشان داد؟ برای پاسخ به این پرسش، ابتدا به بررسی سیر تحوّل ایهام در کتب بلاغی پارسی پرداخته‌ایم و نشان داده‌ایم که ایهام، ایهام تناسب، ایهام ترجمه، ایهام تضاد، ایهام تبادر و... را برای اوّلین‌بار چه کسانی مطرح کرده‌اند. تعاریف و شواهد گوناگون آن‌ها را مورد بررسی و نقد قرار داده‌ایم، آرای قدما را با نظرات معاصران سنجیده‌ایم و در پایان، با ذکر شواهدی از حافظ و نفثة‌المصدور و دیگر متون به بررسی «ایهام تناسب در محور عمودی متن» پرداخته‌ایم. در این بخش، پس از ذکر شواهد متنی، معانی واژه‌های ایهامی در فرهنگ‌های معتبر فارسی پیگیری شده‌است و تا حدّ امکان تلاش شده به فرهنگ‌های متأخّر استناد نشود. چنان‌که خواهیم دید، این گونه ایهام‌آوری با سبک‌شناسی ساختگرا کاملاً سازگار و شایستۀ بررسی است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The Equivoque of Proportion in Vertical Axis of Text With a Look at the Evolution of Equivoque in Persian Rhetoric
نویسندگان [English]
- Yaser Dalvand 1
- Cyrus Shamisa 2
1 Ph.D. Candidate in Department Persian Language& Literature, Allameh Tabataba'i University
2 Professor in Department Persian Language& Literature, Allameh Tabataba'i University
چکیده [English]
The present study has been accomplished to answer the question of whether the equivoque of proportion is represented only at the level of "one distich" or "one sentence" (horizontal axis) as an assumption comes from the works of the classic writers, or it can also be detected on the vertical axis of the text? To answer this question, the course of the Persian rhetoric evolution has been studied, and then, the ones who have initially proposed the concepts such as equivoque, equivoque of proportion, equivoque of translation, equivoque of contradiction, equivoque of overtaking, etc. have been introduced. Their various definitions and evidences have been also examined and criticized alongside a comparison between the opinions of the classic scholars with the views of contemporaries, and finally, "the equivoque of proportion on vertical axis of text" has been studied, referring to Hafiz's Divan, Naftha al-Masudur and the works of others. Mentioning textual evidence in this section, the meanings of the phrasal terms have been pursued in the Persian dictionaries, attempting as much as possible not to cite from contemporary dictionaries. As it will be seen, such a use of equivoque is fully consistent with structural stylistics and worthy of consideration.
کلیدواژه‌ها [English]
- equivoque
- equivoque of proportion
- equivoque's history of development
- vertical axis of text
)