Journal of Literary Criticism and Rhetoric

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران

چکیده

پژوهش حاضر، بازی‌ها و ترفندهای بحث‌برانگیز در حوزۀ زبان غزل پست‌مدرن را بررسی کرده‌است و کوشیده با پرهیز از تعصب، زبان و بازی‌های زبانی، این جریان را که گاه تا مرز زبان‌بازی و زبان‌پریشی پیش رفته، بررسی کند. نکتۀ شایستۀ توجه در پژوهش‌هایی از این دست آن است که در تفکر پست‌مدرن، شاعر با زبان برخوردی متفاوت دارد و محقق در مطالعۀ چنین آثاری با غلبۀ زبان بر معنا و فرم بر محتوا روبه‌رو خواهد بود. در این دیدگاه، «زبان» ابزاری در خدمت معنا نیست، بلکه زبان و زیبایی‌آفرینی آن می‌تواند هدف نهایی مؤلف باشد که این موضوع با معیارهای زیبایی‌شناسانۀ محقق سنّتی منطبق نیست. اما سؤال مهم در آسیب‌شناسی غزل پست‌مدرن این است که: هنجارگریزی/ هنجارستیزی شاعران پست‌مدرن و خروج آن‌ها از قاعده‌مندی زبان تا چه حد موجه است؟ و آیا قاعده و قانونی برای این هنجارشکنی‌های زبانی هست؟ پژوهش پیش رو کوشیده‌است بازی‌های زبانی رایج در غزل پست‌مدرن ایران را بررسی کند و به پرسش‌های بالا پاسخ دهد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Examining Language and Language Games in Postmodern Persian Poetry

نویسندگان [English]

  • Manouchehr Akbari 1
  • mahtab salari 2

1 Professor Department of Persian Language & Literature, University of Tehran

2 Ph.D. Candidate in Department of Persian Language & Literature, University of Tehran

چکیده [English]

Controversial games and tricks in the field of language of postmodern sonnet is what has been examined in present study. We have tried, avoiding prejudice, to study the course of language and its games that goes sometimes to the border of waggery and dysphasia. The noticeable point is that the poet confronts language differently in the postmodern way of thinking, and the researcher faces the overcoming of language and form on meaning and content, respectively. In this view,"language" does not serve meaning definitely, but language and aesthetics can be the ultimate goal of the author, what does not coincide with the aesthetic criteria of traditional scholars. But the most important question about the pathology of postmodern sonnet becomes: "How justified is the abnormality or norm-confronting of postmodern poets and their departure from language rules?" It has been tried, in present research, to study the common language games in Iran's postmodern sonnets to find the answer of above mentioned question.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Postmodern Sonnet
  • Language
  • Lingual tricks
  • Language games
  • Waggery
  • Aphasic poem
  • Contemporary poem
احمدی، بابک، (1370)، ساختار و تأویل متن، 2ج، چ2، تهران، مرکز.
احمدی خواه، مهدی، (1387)، الف، همین فردا بود (فصلنامة غزل پست مدرن)، ش 3
اختصاری، فاطمه، (1386)، «ترفندهای زبانی غزل پست‌مدرن»، ایرانشهر، ش3، ص 44.
ـــــــــــــــ ، (1394)، الف، منتخبی از شعرهای شاد به همراه چند عکس یادگاری، چ2، تهران، نیماژ.
ـــــــــــــــ ، (1394)، ب، کنار جادۀ فرعی، چ3، تهران، نیماژ.
بخشایشی، تورج،(1386)، ب، همین فردا بود (فصلنامة غزل پست مدرن)، ش2.
بذرافشان، رجب، (1388)، برساخت انگاری‌های غزل پست‌مدرن، وبگاه همین فردا بود.
بنت، اندرو و نیکولاس رویل، (1388)، مقدمه‌ای بر ادبیات و نقد و نظریه، ترجمۀ احمد تمیم‌داری، تهران، پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
بهادری، بهزاد، (1387)، الف، همین فردا بود (فصلنامة غزل پست مدرن)، ش 3
جعفری آذرمانی، مریم، (1385)، پیانو، تهران، مجنون.
جهانبگلو، رامین، (1384)، موج چهارم، ترجمۀ منصور گودرزی، چ4، تهران، نی.
حیدری، الهام، (1386)، الف، همین فردا بود، (فصلنامۀ غزل پست‌مدرن)، ش 1.
خراسانی، محبوبه، (1392)، «سبک‌شناسی غزل پست‌مدرن»، پژوهش‌های نقد ادبی، س4، ش14، صص129ـ156.
خسروی، رامین، (1387)، الف، همین فردا بود (فصلنامة غزل پست مدرن)، ش 3
خواجه پور، رامین (1387)، الف، همین فردا بود (فصلنامة غزل پست مدرن)، ش 3
دانشمندی، آیدا، (1386)، ب، همین فردا بود (فصلنامة غزل پست مدرن)، ش2.
دروند، صالح، (1387)، الف، همین فردا بود (فصلنامة غزل پست مدرن)، ش 3
رشیدیان، عبدالکریم، (1394)، فرهنگ پسامدرن، چ4، تهران، نی.
سنجری، امیر، (1386)، گریه روی شانۀ تخم‌مرغ (مجموعۀ آثار برگزیدۀ اولین جشنوارۀ غزل پست‌مدرن)، ناشر الکترونیک، کتابناک.
سواری، محمد، (1386)، گریه روی شانۀ تخم‌مرغ، کتابناک.
شالبافان، محمدرضا، (1387)، الف، همین فردا بود (فصلنامة غزل پست مدرن)، ش 3
صحرایی، رضا، (1386)، گریه روی شانۀ تخم‌مرغ، کتابناک.
طاهری، قدرت‌االله، (1384)، «پست‌مدرنیسم و شعر معاصر ایران»، مجلۀ پژوهش‌های ادبی، ش 8، صص29-50.
طیب، محمود، (1389)، «پست‌مدرنیسم در غزل فارسی»، کتاب ماه ادبیات، ش40، پیاپی 154، صص27ـ34.
طیب، محمود، (1394)، مدرنیزم و پست‌مدرنیزم در غزل امروز ایران، تهران، زیتون سبز.
عاشوری، علیرضا، (1387)، الف، همین فردا بود (فصلنامۀ غزل پست مدرن)، ش 3
عاصی، محسن، (1393)، خون به پا خواهد شد، تهران، نیماژ.
عبدالرضایی، علی، (1374)، پاریس در رنو، تهران، نارنج.
عبدالملکیان، گروس، (1384)، «آسیب‌شناسی نوع بازی‌های زبانی در شعر امروز»، مجلۀ شعر، ش45، صص46ـ47.
عمادلو، عاطفه، (1386)، ب، همین فردا بود (فصلنامة غزل پست مدرن)، ش 2
فتوحی، محمود، (1391)، سبکشناسی، تهران، سخن.
قریشی، هدی و مونا زنده‌دل، (1384)، صدایموجیزن، مشهد، سخن‌گستر.
کوپالی، طاهره، (1386)، گریه روی شانۀ تخم‌مرغ، کتابناک.
­­­­­­­­­ـــــــــــــــــ، (1387)، الف، همین فردا بود (فصلنامة غزل پست مدرن)، ش 3
مبلغ الاسلام، محمد، (1386)، گریه روی شانۀ تخم‌مرغ، کتابناک.
ـــــــــــــــــــ ، (1387)، الف، همین فردا بود (فصلنامة غزل پست مدرن)، ش 3
متین راد، مهدی، (1386)، ب، همین فردا بود (فصلنامة غزل پست مدرن)، ش2.
معصومی، اصغر، (1387)، الف، همین فردا بود (فصلنامة غزل پست مدرن)، ش 3
موسوی، سیدمهدی، مجموعه آثار چاپ‌نشده، (1386)، الف، تهران، کانون ادبی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، دسترسی 25 اسفند 1395.
ـــــــــــــــــــ ، (1392)، بعد از باران قبل از تبعید، تهران، نصیرا.
ــــــــــــــــــــ ، (1394)، ب، انقراض پلنگ ایرانی با افزایش بی‌رویۀ تعداد گوسفندان، چ5، تهران، نیماژ.
ــــــــــــــــــــ ، (1394)، الف، با موش‌ها، چ5، تهران، نیماژ.
ــــــــــــــــــــ ، (1397)، دلقک‌بازی جلوی جوخۀ اعدام، ناشر الکترونیک، سایه‌ها.
ــــــــــــــــــــ ، (1382)، فرشته‌ها خودکشی کردند، چ1، ایران، نشر زیرزمینی.
ــــــــــــــــــــ ، (1386)، الف، همین فردا بود، (فصلنامۀ غزل پست‌مدرن)، ش 1.
ـــــــــــــــــــ ،(1386)، ب، همین فردا بود، ش2.
ــــــــــــــــــــ ، (1387)، الف، همین فردا بود، ش 3.
ــــــــــــــــــ، (1393)، «شناسه‌های غزل پست‌مدرن»، پایگاه ادبی متن نو.www.matneno.com
ـــــــــــــــــــــ ، صفحه اینستاگرام شاعر به نشانی:
میزبان، الهام، (1387)، الف، همین فردا بود (فصلنامة غزل پست مدرن)، ش 3
ـــــــــــــ، صفحۀ اینستاگرام شاعر به نشانی: www.instagram.com/elhammizban  
نجفی، وحید، (1385)، بردگانه با اهرام، چ1، کرج، فراگاه.
ــــــــــــ، (1391)، آشغال‌های مهم، چ1، مشهد، سخن‌گستر.
نوذری، حسینعلی، (1379)، پست‌مدرنیته و پست‌مدرنیسم، تهران، نقش جهان.
یاسمی، بهروز، (1386)، الف، همین فردا بود، (فصلنامۀ غزل پست‌مدرن)، ش 1.
یزدانجو، پیام، (1394)، ادبیات پسامدرن، چ5، تهران، مرکز