Journal of Literary Criticism and Rhetoric

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموختۀ دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کاشان

2 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کاشان

چکیده

نام‌پژوهی یا عنوان‌پژوهی، یعنی نقد و بررسی نام یک نوشته یا سروده، هرچند در ایران هنوز جایگاهی نیافته، میان فرنگیان و عرب‌ها پایگاه بلندی دارد و دربارۀ آن و بر بنیاد آن پژوهش‌های بسیاری انجام گرفته‌است و می‌گیرد. در این ‌گونه پژوهش‌ها، معنی نام، پیام آن و پیوند آن با متن و موضوع بررسی، و از رهگذر آن، راهی به درون متن گشوده می‌شود. با چنین نگاه و نگرشی، این پژوهش نام کتاب ارجمند روزبهان بقلی، عبهرالعاشقین را به نقد و بررسی گرفته‌است. پرسش بنیادین این است که معنی و پیام این نام چیست و با متن و موضوع کتاب چه پیوندی دارد؟ در پی پاسخ به این پرسش‌ها، پس از درآمدی دربارۀ نام‌پژوهی، نام‌گذاری، گونه‌های روشن، تاریک و خاکستری‌ نام، به شیوۀ هرمنوتیکی، به‌ویژه تحلیل معنی‌شناختی واژۀ «عبهر»، گمانه‌هایی پیشنهاد و گزارش شده‌اند؛ مانند اینکه روزبهان بر بنیادی ادبی و تشبیهی، کتاب خویش را باغ و بوستان یا گل و شکوفه‌ای پنداشته‌است که خواننده می‌تواند با تفرج در آن و تأمل در رنگ‌وبو و جلوه و جمال، یعنی مطالب و موضوعات آن با عشق، مسائل و مقولات آن هرچه بیشتر آشنا گردد و یا آن را همچون دستۀ سوسن یا نیلوفری، به‌ویژه نرگسی پیشکش خوانندگان کرده‌است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Name Research of 'Abhar al-'Ashiqin

نویسندگان [English]

  • farid rastgoo far 1
  • Seyyd Mohammad Rastgoofar 2

1 Ph.D. Graduate in Department of Persian Language & Literature, University of Kashan

2 Assistant Professor Department of Persian Language & Literature, University of Kashan

چکیده [English]

Naming research (or the research on the title) reviews the name of a written or composed work, although not much attention has been paid to it in Iran, it has a special place among western and Arab scholars and many studies have being done about it or based on it. In such researches, the meaning of the name, the message it holds, and its link with the text and subject are examined in order to open a way through the text. Adopting such an approach, it has been tried in present study, to examine critically the name of highly esteemed work of Rūzbihān Baqli Shirazi, 'Abhar al-'Ashiqin. The fundamental questions were: "What is the meaning and the message of the name?" and "How does it link with the text and the subject of the book?" After introducing hermeneutically the name research, the bright, the dark and the grey types of name, and especially semantic analysis of the word "'Abhar", some hypothesis have been proposed and reported in order to find the answer of these questions; as if, on the basis of a literary and metaphorical foundation, Rūzbihān assumes his own book as a full-of beautiful-flowers garden, through which the reader can enjoy the color and fragrance of its flowers. It means that the content and the subjects help him/her to get more familiar with love and its consequences, because the author has presented them as a gift (a bouquet of lilies, lotuses and narcissuses) to the readers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Name Research
  • the research on the title
  • 'Abhar
  • Rūzbihān Baqli Shirazi
  • 'Abhar al-'Ashiqin
احمدی، بابک، (۱۳۸۰)، ساختار و تأویل متن، چ5، تهران، مرکز.
ادی شیر، السید، (۱۹۹۰م.)، معجم الالفاظ الفارسیه المعربه، بیروت، مکتبه لبنان.
ازرقی هروی، ابوبکربن اسماعیل، (1336)، دیوان، تصحیح سعید نفیسی، تهران، زوار.
اصفهانی، کمال‌الدین اسماعیل، (1348)، دیوان، تصحیح حسین بحرالعلومی، تهران، کتاب‌فروشی دهخدا.
انوری، اوحدالدین، (۱۳۶۴)، دیوان، به اهتمام محمدتقی مدرس رضوی، چ3، تهران، علمی و فرهنگی.
بقلی شیرازی، روزبهان، (1366)، عبهرالعاشقین، تصحیح هانری کربن و محمّد معین، چ3، تهران، منوچهری.
بیرونی، ابوریحان، (۱۳۷۰)، الصیدنه، تصحیح زریاب‌خویی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
جفری، آرتور، (۱۳۸۶)، واژه‌های دخیل در قرآن، ترجمۀ فریدون بدره‌ای، تهران، توس.
حموده، طاهرسلیمان، (۱۴۱۰ق.)، جلال‌الدین السیوطی عصره و حیاته و آثاره و جهوده فی الدرس اللغوی، بیروت، المکتب الاسلامی.
حدود العالم، (1362)، به کوشش منوچهر ستوده، تهران، طهوری.
خواجوی کرمانی، کمال‌الدین، (۱۳۶۹)، دیوان، تصحیح احمد سهیلی خوانساری، چ2، تهران، پاژنگ.
خوارزمی، حسین، (۱384)، جواهرالاسرار، تصحیح محمدجواد شریعت، تهران، اساطیر.
درایتی، مصطفی، (۱۳۸۹)، فهرستوارۀ دست‌نوشت‌های ایران (دنا)، تهران، کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی.
دهخدا، علی اکبر، (1377)، لغتنامه، چاپ دوم دوره جدید، تهران، مؤسسه لغتنامه.
دهلوی، حاجب خیرات، (۱۳۵۲)، دستورالافاضل، به‌اهتمام نذیر احمد، تهران، بنیاد فرهنگ.
سعدی، ابومحمد مشرف‌الدین، (1385)، غزل‌های سعدی، تصحیح غلامحسین یوسفی، تهران، خوارزمی.
سلمان ساوجی، جمال‌الدین، (1367)، دیوان، به اهتمام منصور مشفق، تهران، صفی‌علی‌شاه.
سنایی، مجدود‌بن آدم، (1365)، دیوان، تصحیح مدرس رضوی، چ 3، تهران، کتابخانه سنایی.
کرمینی، علی‌بن‌محمد، (۱۳۸۵)، تکمله الاصناف، تصحیح علی رواقی، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
کسایی مروزی، مجدالدین ابوالحسن، (۱۳۸۲)، اشعار حکیم کسایی مروزی، به‌کوشش مهدی درخشان، تهران، دانشگاه تهران.
کشمیری، میرزا محمدعلی، (1388)، تذکره زعفران‌زار کشمیر، تصحیح کریم نجفی برزگر، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
مخلص لاهوری، آنندرام، (1395)، تصحیح چندر شیکهر و... ، تهران، سخن.
سعد سلمان، مسعود، (1364)، دیوان، تصحیح مهدی نوریان، اصفهان، کمال.
منوچهری دامغانی، احمدبن قوص، (1370)، دیوان، به‌کوشش محمد دبیرسیاقی، تهران، زوار.
مولوی، جلال‌الدین محمد، (1393)، کلیات شمس، تصحیح فروزانفر، تهران، هرمس.
ـــــــــــــــــــــــ ، (1375)، مثنوی، تصحیح عبدالکریم سروش، تهران، علمی و فرهنگی.
میبدی، رشیدالدین، (1357)، کشف الاسرار، به اهتمام علی اصغر حکمت، تهران، امیرکبیر.
هدایت، رضاقلی، (۱۳۸۸)، ریاض العارفین، تصحیح ابوالقاسم رادفر، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی.
وطواط، رشیدالدین، (1339)، دیوان، تصحیح سعید نفیسی، تهران، کتابخانۀ بارانی.