Journal of Literary Criticism and Rhetoric

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کاشان

2 دانشجوی گروه دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کاشان

چکیده

سید حسن حسینی از سرشناس‌ترین شاعران و نویسندگان متعهد انقلاب اسلامی، در سه اثر خود به طنز روی آورده‌است. مقالۀ حاضر با روش توصیفی‌ـ تحلیلی به واکاوی گونه‌ها، شگردها و درونمایه‌های طنز در سه کتاب حسینی به نام‌های براده‌ها، نوشداروی طرح ژنریک و فستیوال خنجر اختصاص یافته‌است. حسینی در این سه اثر، هم از گزین‌گویه، هم از قالب‌های شعر کلاسیک و هم از شعر نیمایی و سپید استفاده کرده‌است. همچنین، با نظر به طبقه‌بندی ما از شگردهای طنزپردازی در سه دستۀ کلّی «نمایشی»، «روایی» و «شعری»، طنزهای این سه کتاب بیشتر طنزهای نمایشی با استفاده از شگردهای اغراق و تهکّم، به‌ویژه طنزهای شعری با استفاده از شگردهای تشبیه و استعاره است. به‌علاوه، پربسامدترین درونمایۀ طنزهای حسینی را انتقاد فرهنگی در زمینۀ هنر و نیز انتقاد اجتماعی در زمینۀ اقتصاد تشکیل داده‌اند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analyzing Different Types, Techniques and themes of Satire in Three Works of Seyed Hasan Hosseini

نویسندگان [English]

  • Alireza Fouladi 1
  • Najmeh Heydarinasab 2

1 Associate Professor Department of Persian Language & Literature, University of Kashan

2 Ph.D. Candidate in Department of Persian Language & Literature, University of Kashan

چکیده [English]

As one of the most prominent and committed poets and writers of the Islamic Revolution, Seyed Hasan Hosseini, has paid attention to satire in three of his works. Through a descriptive-analytical method, the present study is dedicated to analyze the types, the techniques and the themes of satire have been used in these works: "Boradeh-ha"(the swarfs), "Nooshdarouye Tarhe Generic" (The panacea of generic plot) and "Festivale Khanjar" (the Dagger Festival). Hosseini has used, in above-mentioned works, aphorism, classic poetry format, Nimaei (Nimaic) poetry and white (Shamloi) poetry. Regarding that satirical tales are generally classified into three categories of "dramatic", "narrative" and "poetic", it can also be claimed that the satires used in these works are mostly dramatic using the techniques of exaggeration and sarcasm, especially poetic satires using the techniques of simile and metaphor. In addition, the most frequent theme of his satires has been the cultural critiques in the field of art as well as social critiques in the field of economy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Modern Literature
  • Persian Satire
  • Seyed Hasan Hosseini
  • Boradeh-ha
  • Nooshdarouye Tarhe Generic
  • Festivale Khanjar
اخوان ثالث، مهدی، (1374)، نقیضه و نقیضه‌سازان، به کوشش ولی‌االله درودیان، 1، تهران، زمستان.
باقریان بستان‌آباد، الهام، (1387)، «طنز در شعر معاصر»، فصلنامۀ ادبیات فارسی، س4، ش12، صص 127ـ144.
بهزادی اندوه‌جردی، حسین، (1378)، طنز و طنزپردازی در ایران (پژوهشی در ادبیات اجتماعی، سیاسی، انتقادی، علل روانی و اجتماعی)، تهران، صدوق.
پلارد، آرتور، (1378)، طنز، ترجمۀ سعید سعیدپور، تهران، مرکز.
تامسون، فیلیپ جان، (1383)، گروتسک در ادبیات، ترجمۀ غلامرضا امامی، شیراز، نوید شیراز.
جوادی، حسن، (1384)، تاریخ طنز در ادبیات فارسی، تهران، کاروان.
حرّی، ابوالفضل، (1390)، دربارۀ طنز (رویکردهای نوین به طنز و شوخ‌طبعی)، تهران، شرکت انتشارات سورۀ مهر.
حسام‌پور، سعید و دیگران، (1390)، «بررسی تکنیک‌های طنز و مطایبه در آثار هوشنگ مرادی کرمانی»، مطالعات ادبیات کودک، س2، ش1، صص 61ـ114.
حسینی، سیّد حسن، (1393)، فستیوال خنجر (مجموعۀ اشعار طنز سید حسن حسینی)، به‌کوشش اسماعیل امینی، چ1، تهران، سورۀ مهر (وابسته به حوزۀ هنری).
ــــــــــــــــ ، (1386)، براده‌ها (گزیدۀ آثار)، تهران، سورۀ مهر (وابسته به حوزۀ هنری).
ــــــــــــــــ ، (1383)، نوشداروی طرح ژنریک، تهران، سورۀ مهر (وابسته به حوزۀ هنری).
حلبی، علی‌اصغر، (1377)، طنز و شوخ‌طبعی در ایران و جهان اسلام، تهران، بهبهانی.
ــــــــــــــ ، (1364)، مقدمه‌ای بر طنز و شوخ‌طبعی در ایران، تهران، پیک.
زارع بنادکوکی، نجمه، (1390)، «بررسی طنزهای «دو کلمه حرف حساب» کیومرث صابری فومنی»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، تهران، دانشکدۀ ادبیات و زبان‌های خارجی دانشگاه علامه طباطبائی.
شهسواری، عباس، (1389)، «بررسی موقعیت طنز در دهۀ نخست انقلاب اسلامی»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، سبزوار، دانشگاه تربیت معلم سبزوار.
طالبیان، یحیی و فاطمه تسلیم‌جهرمی، (1388)، «ویژگی‌های زبان طنز و مطایبه در کاریکلماتور (با تکیه بر کاریکلماتورهای پرویز شاپور)»، فنون ادبی، س1، ش 1، صص13ـ40.
فولادی، علیرضا، (1395)، «طنز در ادبیات انقلاب اسلامی»،ادبیّات انقلاب اسلامی، زیر نظر محمدرضا ترکی، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، صص 257ـ280.
موسوی گرمارودی، علی، (1380)، دگرخند (درآمدی کوتاه بر طنز و هزل و هجو در تاریخ و تاریخ معاصر)، چ1، تهران، مؤسسۀ مطالعات تاریخ معاصر ایران.
نبوی، سید ابراهیم، (1378)، کاوشی در طنز ایران، تهران، جامعۀ ایرانیان.
واعظ کاشفی سبزواری، میرزا حسین، (1369)، بدایع الأفکار فی صنایع الأشعار، تصحیح میرجلال‌الدّین کزازی، چ1، تهران، مرکز.
هنرجو، حمید، (1392)، سید شاعران انقلاب اسلامی (نگاهی به اندیشه‌ها و آثار سید حسن حسینی)، تهران، مؤسسۀ فرهنگی هنری و انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی.