Journal of Literary Criticism and Rhetoric

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان

2 دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان

چکیده

در داستان‌های عامیانه، گزاره‌هایی زمانی وجود دارد که بیانگر مبهم و فرضی بودن زمان است. این گزاره‌ها در هزارویک‌ شب بسامد بالایی دارد و گاه به صورت متوالی در یک حکایت تکرار می‌شود که با توجه به‌کاربرد هدفمند آن در داستان، از منظر سبک‌شناسی درخور بررسی است. این گزاره‌ها علاوه بر ملموس کردن زمان در ذهن مخاطب، تغییر مکان وقوع حوادث و میزان فواصل زمانی را نیز نشان می‌دهد. در مقالۀ حاضر تلاش شده‌است هدفِ استفاده از گزاره‌های زمانی در ترجمۀ هزارویک‌ شب که بنا بر بافت موقعیتی داستان به وجود آمده‌است، به عنوان یک مشخصۀ سبکی بررسی شود. همچنین، مفهوم «پیوستگی زمان و مکان» در منطق صوری که در زبان و ادبیات به‌کار گرفته می‌شود و مؤلفه‌های دیگری که متعلق به محتوای این داستان‌هاست، همچون «زمان تهی» (وقفۀ زمانی بین حوادث) و «زمان تصادفی» (کاربرد گزاره‌هایی که حوادث را به نفع قهرمان داستان تغییر می‌دهد) بررسی و تببین شده‌است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Stylistics of Time Propositions and a Study of Adventure Time in the Translation of One Thousand and One Nights

نویسندگان [English]

  • Marziye Esmailzade Mobarekeh 1
  • Mohsen Mohammadi 2

1 Ph.D. Candidate of Persian Language and Literature, University of Esfahan

2 Associate Professor of Persian Language and Literature, University of Esfahan

چکیده [English]

In folk tales, there are many time propositions that indicate the vagueness and hypothetical quality of time. These propositions have a high frequency in One Thousand and One Nights and are sometimes repeated in one story. This repetition is purposeful and can be studied from the perspective of stylistics. In addition clarifying the time in the mind of the reader, these propositions show the changes in the location of events and the duration of intervals. This paper aims to study the purpose of the use of time propositions as a stylistic feature in the translation of One Thousand and One Nights. Moreover, the concept of “chronotope” in formal logic and other concepts related to the contents of these stories, such as empty time (interval between events) and accidental time (time propositions that change events in favor of the hero of the story), are studied and explained.

کلیدواژه‌ها [English]

  • One Thousand and One Nights
  • Time proposition
  • Adventure time
  • Empty time
  • Accidental time
منابع
آرین‌پور، یحیی (1372)، از صبا تا نیما، تهران، زوار.
ایروین، رابرت (1383)، تحلیلی از هزارویک‌ شب، چ1، تهران، نشر و پژوهش فرزان روز.
باختین، میخائیل (1394)، تخیل مکالمه‌ای (جستارهایی دربارۀ رمان)، ترجمۀ رؤیا پورآذر، چ 4، تهران، نشر نی.
الف لیلة و لیلة (1280 ق.)، التزام سعید علی الخصوصی، مصر، بولاق.
تسوجی تبریزی، عبدالطیف (1390)، هزارویک‌ شب، 2 ج، چ 4، تهران، هرمس.
حافظ شیرازی، شمس‌الدّین محمد (1390)، حافظ به سعی سایه، چ 15، تهران، نشر کارنامه.
دست‌غیب، عبدالعلی (1391)، از دریچۀ نقد (مجموعه‌مقالات). چ 1، تهران، خانۀ کتاب.
دهباشی، مهدی (1379)، «زمان موهوم از نظر حکیم متأله آخوند ملاّ اسماعیل خواجویی»، نشریۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، ش 21، صص 37ـ50.
ذوالفقاری، حسن (1394)، زبان و ادبیات عامۀ ایران، چ1، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
شهپرراد، کتایون و آذین حسین­زاده (1394)،«بررسی ساختار کرنوتوپیک (زمانی-مکانی) سفر در هفت­پیکر نظامی گنجوی، د 15، ش 2، صص 8 – 29.
صافی پیرلوجه، حسین (1394)، روایت‌پژوهی درزمانی (سنجش روش‌های قصه‌گویی و داستان‌نویسی در فارسی)، چ1، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
فتوحی، محمود (1391)، سبک‌شناسی (نظریه‌ها، رویکردها و روش‌ها)، چ1، تهران، سخن.
کاشانی، محمدبن محمدزمان (1384). مرآة الأزمان، تصحیح مهدی دهباشی، چ2، تهران، دانشگاه تهران.
گلفام، ارسلان، عالیه کرد زعفرانلو و سیما حسندخت فیروز (1388)، «استعارۀ زمان در شعر فروغ فرخزاد از دیدگاه زبان‌شناسی شناختی»، نقد ادبی، د 2، ش 7، صص 121ـ136.
مقدادی، بهرام (1393)، دانشنامۀ نقد ادبی از افلاتون تا امروز، چ1، تهران، چشمه.
میرداماد، محمدباقربن محمد (1356)، القبسات، به اهتمام مهدی محقق، تهران، دانشگاه تهران.
میرصادقی، جمال (1390)، راهنمای داستان‌نویسی، چ2، تهران، سخن.
میرصادقی، جمال و میمنت میرصادقی (ذوالقدر) (1388)، واژه‌نامۀ هنر داستان‌نویسی (فرهنگ تفصیلی اصطلاح‌های ادبیات داستانی)، چ2، تهران، مهناز.
طوسی، محمدبن محمد (1367)، اساس الإقتباس، تصحیح محمدتقی مدرس رضوی، چ3، تهران، دانشگاه تهران.
یاحقی، محمدجعفر (1388)، فرهنگ اساطیر و داستان‌واره‌ها در ادبیات فارسی، چ2، تهران، فرهنگ معاصر.
یونسی، ابراهیم (1365)، هنر داستان‌نویسی، چ1، تهران، سهروردی.
Bakhtin, M.M. (1982), The Dialogic Imagination (Four Essay), Edited by Caryl Emerson & Michael Holquist. University of Texas Press.
Borghart, Peter & Nele Bemong (2010), Bakhtin’s Theory of the Literary Chronotope,  Gent, Academia Press.
Good, Peter (2002), Language for Those Who Have Nothing (Mikhail Bakhtin and the Landscape of Psychiatry), NewYork: Kluwer Academic Publishers.
Tarvi, Ljuba (2015), “Chronotope and Metaphor as Ways of Time-Space Contextual Blending”, Bakhtiniana, Sao Paulo, 10(1), Pp: 207-221.