Journal of Literary Criticism and Rhetoric

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار زبان و ادبیات فارسی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران.

2 دکتری زبان و ادبیات فارسی، مدرس زبان و ادبیات فارسی، تهران، ایران

چکیده

آزادی از مهم‌ترین و بحث‌انگیزترین واژگانی است که در تاریخ زندگی بشر وجود داشته‌است. هرچند این امر به باور بسیاری از اندیشمندان، ذاتی بشر است و رهاورد روحیۀ تعقل و اختیار او به شمار می‌آید، اما در عمل کسب و دریافت آن، آرمان دور و دراز آدمی بوده‌است. عرفا به عنوان کسانی که دغدغۀ شناخت و تعالی انسان را داشتند، نسبت به این مقوله بی‌توجه نبوده‌اند. آن‌ها با غور و تعمق در ماهیت تصوف به این نتیجه رسیده‌اند که تصوف راستین، چیزی مگر آزادی و رسیدن به عبودیتی عاشقانه و آزادوار نیست. برداشتی که از گفتار آن‌ها پیرامون آزادی برمی‌آید، این است که این امر منجر به حصول نتایج زیر می‌شود: ۱. ترک آرزو، ۲. رضا و خشنودی، ۳. عبودیت عاشقانه، ۴. بخشندگی، ۵. فراغت از غیر، ۶. خردورزی و ۷. صلح و آشتی. همگی این موارد بر مفهوم آزادگی از بندهای درونی و بیرونی دلالت دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Interpreting the Meaning of Freedom in Mysticism and Comparing It with Its Common Definitions in Western Philosophy

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Mohseni gerdkohi 1
  • sepideh Mousavi Gorabi 2

1 Assistant Professor of Persian Language and Literature, Qazvin Branch, Islamic Azad University, Qazvin, Iran

2 Ph.D Persian Language and Literature of Sama Tehran Organization, Tehran, Iran

چکیده [English]

Throughout the history, freedom has always been among the most significant and problematic words to be talked of. According to many thinkers, it is an innate nature of man to think about and consider freedom continuously. To acquire freedom, however, seems to have been an unattainable ideal. Mystics, who are concerned with the cognition and exaltation of human beings, have never ceased considering it. Having pondered on the essence of mysticism, they have concluded that true mysticism is nothing but freedom and attaining a kind of free devotion. Their interpretation of freedom leads to giving up all desires, satisfaction and contentment, devotion, munificence, independence from others, wisdom, and serenity and peace all of which indicate being liberated from internal and external constraints.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Freedom
  • Mysticism
  • Nonorthodox
  • Devotion
  • Liberation
قرآن کریم.
ارسطو (۱۳۷۱)، سیاست، ترجمۀ حمید عنایت، تهران، شرکت سهامی.
اسفندیاری، محمد (۱۳۹۶)، آسیب‌شناسی دینی، تهران، کویر.
افلاکی، شمس‌الدّین (۱۳۶۲)، مناقب‌العارفین، به کوشش تحسین یازیجی، چ ۲، تهران، دنیای کتاب.
برلین، آیزایا (۱۳۶۸)، چهار مقاله دربارۀ آزادی، ترجمۀ محمدعلی موحد، تهران، خوارزمی.
بقلی، روزبهان (۱۳۴۹)، عبهرالعاشقین، تصحیح هانری کربن و محمد معین، تهران، منوچهری.
جامی، عبدالرّحمن (۱۳۷۸)، هفت اورنگ، تهران، مرکز اطلاعات ایرانی.
جرجانی، میرسید شریف (۱۳۶۸)، التعریفات، چ ۳، تهران، ناصرخسرو.
جونز، ارنست و دیگران (۱۳۶۴)، رمز و مثل روانکاوی، ترجمۀ جلال ستاری، تهران، توس.
حافظ، شمس‌الدّین محمد (۱۳۶۲)، دیوان حافظ، تصحیح پرویز ناتل خانلری، چ ۲، تهران، خوارزمی.
خدیوی زند، محمدمهدی (۱۳۸۱)، «آزادی درمانی»، مجلۀ تازه‌های روان‌درمانی، ش ۲۱-۲۴.
روزنتال، فرانس (۱۳۷۹)، آزادی از دیدگاه مسلمانان، ترجمۀ منصور میراحمدی، قم، دفتر تبلیغات اسلامی.
روسو، ژان ژاک (۱۳۵۸)، قراداد اجتماعی، ترجمۀ غلامحسین زیرک‌زاده، تهران، شرکت سهامی چهر.
زرین‌کوب، عبدالحسین (۱۳۸۶)، بحر در کوزه، چ۱۲، تهران، علمی.
سرّاج، ابونصر (۱۳۸۰)، اللمع فی التصوف، ترجمۀ مهدی محبتی، تهران، اساطیر.
سعدی، مصلح‌الدّین (۱۳۴۲)، غزلیات، تصحیح محمدعلی فروغی، تهران، اقبال.
ــــــــــــــــــ (۱۳۹۱)، گلستان سعدی، مقدمۀ محمد دبیرسیاقی، تهران، پیام عدالت.
سروش، عبدالکریم (۱۳۷۰)، مقاله­ی «عقل و آزادی»، مجلۀ کیان، سال اول٬ شماره­ی۵ ٬ ۲۵-۱۳.
ـــــــــــــــــ (۱۳۷۵) «دین و آزادی»، مجله کیان، سال پنجم٬ ٬ شماره­ی ۳۳ ٬ ۵۱-۴۲.
سنایی، ابوالمجد مجدودبن آدم (۱۳۶۲)، دیوان حکیم سنایی، به سعی و اهتمام محمدتقی مدرس رضوی، تهران، کتابخانۀ سنایی.
سهروردی، عمربن محمد (۱۳۶۲)، عوارف‌المعارف، ترجمۀ ابومنصور عبدالمؤمن اصفهانی، تهران، علمی و فرهنگی.
عطار نیشابوری، فریدالدّین (۱۳۹۵)، تذکرةالأولیاء، تصحیح محمد استعلامی، چ ۲۴، تهران، زوار.
ــــــــــــــــــــــــ (۱۳۳۸)، مصیبت‌نامه، تصحیح عبدالوهّاب نورانی وصال، تهران، زوار.
عمید زنجانی، عباسعلی (۱۳۸۸)، مبانی اندیشۀ سیاسی اسلام، تهران، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.
نهج‌البلاغه (۱۳۸۹)، ترجمۀ محمد دشتی، تهران، اندیشۀ ماندگار.
همدانی، عین‌القضات (۱۳۸۷)، تمهیدات، ترجمۀ علی جهان‌پور، تهران، سپهر دانش.
میبدی، فاضل (۱۳۷۸)، دین و دینداری، تأملی در معنای آزادی، تهران، افرینه.
فروزانفر، بدیع‌الزّمان (۱۳۶۷)، شرح مثنوی شریف، چ ۴، تهران، زوار.
فروید، زیگموند (۱۳۴۱)، تعبیر خواب و بیماری‌های روانی، ترجمۀ ایرج پورباقر، چ ۱، تهران، آسیا.
قشیری، ابوالقاسم (۱۳۸۸)، رسالۀ قشیریه، تصحیح بدیع‌الزمان فروزانفر، تهران، علمی و فرهنگی.
کاپلستون، فردریک (۱۳۶۲)، تاریخ فلسفه، ترجمۀ سید جلال‌الدّین مجتبوی، تهران، علمی و فرهنگی.
کانت، امانوئل (۱۳۶۹)، بنیاد مابعدالطبیعۀ اخلاق، ترجمۀ حمید عنایت و علی قیصری، تهران، خوارزمی.
کرنستون، موریس (۱۳۵۴)، تحلیل نوین از آزادی، ترجمۀ جلال‌الدّین اعلم، تهران، امیرکبیر.
گولپینارلی، عبدالباقی (۱۳۷۵)، مولانا جلال‌الدّین، ترجمۀ توفیق سبحانی، چ۳، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
گوهرین، صادق (۱۳۶۸)، شرح اصطلاحات تصوف، تهران، زوار.
مجلسی، محمدباقر (۱۴۰۳ق.)، بحارالأنوار، چ ۲، بیروت، مؤسسة ‌الوفاء.
محمودی، علی (۱۳۷۷)، نظریه‌های آزادی در فلسفۀ سیاسی هابز و لاک، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
مطهری، مرتضی (۱۳۶۶)، گفتارهای معنوی، تهران، صدرا.
معین، محمد(۱۳۸۱) فرهنگ معین، چاپ چهارم، تهران، ادنا.
منتسکیو، شارل دو (۱۳۴۹)روح القوانین، ترجمۀ علی‌اکبر مهتدی،   تهران، امیرکبیر.
مولوی، جلال‌الدّین محمد (۱۳۹۴)، مثنوی معنوی، تصحیح رینولد نیکلسون، تهران، پیام عدالت.
ـــــــــــــــــــــــ (۱۳۸۹)، فیه ما فیه، تصحیح بدیع‌الزّمان فروزانفر، تهران، چاپخانۀ مجلس.
میل، جان استوارت (۱۳۷۹)، در آزادی، ترجمۀ محمود صناعی، تهران، هرمس.
نامقی، احمد (۱۳۸۹)، سراج السائرین، تصحیح حسن نصیری جامی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
نائینی، محمدحسین (۱۳۶۱)، تنبیه الأمة و تنزیه الملة، مقدمه و حواشی سید محمود طالقانی، تهران، شرکت سهامی انتشار.
نسفی، عزیزالدّین (۱۳۷۷)، الانسان الکامل، تصحیح و مقدمۀ ماریژان موله، چ۴، تهران، طهوری.
نویمان، فرانتس (۱۳۷۲)، آزادی و قدرت و قانون، گردآوری و ویرایش از هربرت مارکوزه، ترجمۀ عزت‌االله فولادوند، چ ۱، تهران، خوارزمی.
ویگوتسکی، لوسمنوویچ (۱۳۷۷)، روانشناسی هنر، ترجمۀ بهروز عزب‌دفتری، چ ۱، تبریز، دانشگاه تبریز.
یزدانی، عباس (۱۳۷۷)، آزادی: تحلیلی از آزادی و اخلاق جنسی، قم، ایمانی.