نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسندگان
1 استاد پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران.
2 دانش‌آموختۀ دکتری پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران.
چکیده
«ساختار» به معنی وجود ارتباط میان اجزای یک متن است، به شکلی که وجود هیچ جزئی، اتفاقی یا بی‌دلیل به نظر نرسد. یکی از وجوه تفاوت شعر نیمایی با شعر سنّتی، در ساختار آن است. شعر سنّتی به طور عمومی، بیشتر در سطح بیت دارای ساختار و انسجام است، تا در کلیت خود. این ادعا بیشتر دربارۀ اشعار غنایی همچون غرل، صادق است، نه دربارۀ اشعار بلندِ آشکارا روایی، همچون شاهنامه یا خسرو و شیرین. تاکنون بحثی همه‌جانبه دربارۀ ساختار شعر نیمایی صورت نگرفته‌است و بیش از هر چیز بر ارتباط صُوَر خیال تأکید شده‌است. برای تحلیل ساختار شعر نیما می‌توان از مفاهیم حوزۀ روایت‌شناسی پساکلاسیک استفاده کرد. در روایت‌شناسی کلاسیک یا ساختگرا، اغلب ژانرهایی چون حکایت، داستان کوتاه و رمان که جنبۀ روایی آن‌ها قوی و آشکار است، مورد توجه بودند. در مقابل، در روایت‌شناسی پساکلاسیک، توجه به ژانرها و یا حتّی رسانه‌های دیگر که جنبۀ روایی آن‌ها چندان قوی نیست و در گذشته مورد توجه روایت‌شناسان قرار نداشتند نیز رواج دارد؛ برای مثال، روایت‌شناسی پساکلاسک به پدیده‌هایی چون انواع نمایش، شعر غنایی و حتّی موسیقی نیز توجه دارد. «واقعه‌مندی»، یکی از مفاهیم روایت‌شناسی است که برای تحلیل ساختار شعر نیمایی می‌توان از آن کمک گرفت. واقعه، رخداد یا چرخش تعیین‌کننده در متن روایی است و ساختار شعر نیما در بسیاری از موارد، ناشی از وجود پیرنگی واحد در سراسر شعر است که در خدمت ایجاد یک واقعه است. میزان واقعه‌مندی یک رخداد، به میزان تخطی آن از طرح‌واره وابسته است. طرح‌واره‌ها، الگوهای قالبی و آشنا برای ذهن هستند. طرح‌واره‌ها خود دو نوع‌اَند: چارچوب و پی‌آیند. تفاوت این دو در توالی‌مند بودن «پی‌آیند» در مقابل ایستایی «چارچوب» است. سه نوع اصلی واقعه را می‌توان به این صورت برشمرد: واقعه در سطح رخدادها، واقعه در سطح ارائه، و واقعه در سطح دریافت. نمونه‌های هر سه نوع را می‌توان در اشعار آزاد نیما یافت.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Eventfulness and Different Kinds of Event in Nima's Poem
نویسندگان [English]
- Taghi Pornamdarian 1
- Mohammad Saman Javaherian 2
1 Professor at Institute for Humanities and Cultural studies, Tehran, Iran.
2 Ph. D. Graduate of Institute for Humanities and Cultural Studies,Tehran, Iran.
چکیده [English]
Structure refers to a connection between segments of the text so none of them is considered arbitrary or random. One of the main differences between Nimaian Poetry and Persian classic poetry lies in their structure. Persian classical poetry usually lacks one main structure and every single couplet of any poem is more or less independent. This is mainly true about lyric poetry like Qazals not about long and obviously narrative poems like Shahnameh or Khosrow va Shirin. The structure of Nimaian Poetry has not been studied thoroughly yet and what has been emphasized generally is the connection between the images. Certain concepts from postclassical narratology can be used in order to analyze the structure of Nima's poems. In the classic or structuralist narratology genres like fable, short story, and novel which have a strong and obvious narrative aspect were mainly the subject of study. In the postclassical narratology, on the other hand, other genres and media which have not such an obvious narrative aspect and were not studied by the classical narratology, concern the narratologists. For example, postclassical narratology tends to study phenomena such as performative arts, lyric poetry, and even music. Eventfulness is one of the concepts from narratology that can help us to analyze the structure of Nimaian poetry. Event is the crucial turning in the narrative text. The structure of Nima's poems usually is based on a plot that ends in an event. Deviation from schemata determines the level of eventfulness. The concept of schema originally comes from cognitive sciences. Schemata are models that are familiar to minds. There are two kinds of schema: Frame and Script. Frames are static but scripts consist of a sequence of incidents. There are three main kinds of event in poetry: event in happenings, presentation event, and reception event. Nima's poems usually contain an event and exemplify all these three kinds of event.
کلیدواژه‌ها [English]
- structure
- Nima
- event
- eventfulness
- schema
)