نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

• مهران محبوبی مقدم ¹
• علی حیدری ²

¹ دانش‌آموختۀ دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، لرستان، ایران.

² استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، لرستان، ایران.

چکیده

از دیرباز، در متون موسیقی و عروض، اشاراتی به وجوه اشتراک میان آن دو شده است. اگر برخی از موسیقی‌دانان، موسیقی کلاسیک ایرانی را برآمده از عروض دانسته‌اند و هنرجویان خود را به آموختن زحافات دو و سه ‌هجایی ترغیب می‌کرده‌اند. مقصودشان سامان‌دهی ادوار ایقاعی و یافتن ریتم‌هایی نو بوده است، نه اینکه ساختار موسیقی به تقلید از عروض پدید آمده باشد. آنان عروض را مبنای مقایسه با موسیقی قرار داده‌اند تا از شیوۀ همانندسازی، برای درک بهتر ساختار موسیقی استمداد بجویند. تقدُّم زمانی موسیقی بر عروض و یکسانی ساختار موسیقی دنیای باستان تا روزگار معاصر ایجاب می‌کند عروض را برآمده از موسیقی بدانیم. گرچه در مواردی هم عروض بر موسیقی تأثیراتی نهاده است. از طرفی بُعد مهارتی موسیقی، سبب می‌شود دوستدارانش حتی با مطالعه و خوض در ساختار موسیقی نتوانند به شناخت درستی دست یابند. این مقاله با روش تحلیلی – تطبیقی بر آن است تا با مقایسۀ ساختار عروض و موسیقی و بیان مشابهت‌ها (از کوچک‌ترین جزء تا بزرگ‌ترین اجزاء) تصویری روشن در جهت درک درست ساختار موسیقی برای علاقه‌مندان ناآشنا به آن، به‌ویژه اهل عروض، ترسیم کرده، نقش انکارناپذیر موسیقی را در پدیدآمدن عروض توصیف کند. همچنین در برخی موارد اثرگذاری عروض بر ساختار موسیقی و نقش آن را در سامان‌دهی موسیقی کلاسیک ایرانی روشن سازد. داده‌های این مقاله به شیوة کتابخانه‌ای و با مراجعه به اسناد و منابع معتبر گردآوری شده‌است. نویسنده با ارزیابی و بررسی داده‌ها بدین نتایج دست یافته است: نت‌های موسیقی و هجاهای عروضی از لحاظ حرکت و سکون برابری می‌کنند. اسباب و اوتاد کاربردی دوگانه دارند. از میان افاعیل ده‌گانة عروض، تنها سه رکن با دانگ‌های موسیقی مطابقت می‌کنند. مقام موسیقی و بحر عروضی هر دو نتیجة ترکیب دانگ‌های موسیقی و افاعیل عروضی‌اند. 

کلیدواژه‌ها

• عروض
• موسیقی
• دانگ
• افاعیل
• تُن
• هجا. دوایر عروضی و ادوار موسیقی

عنوان مقاله [English]

Comparing the Structure of Persian Prosody and Iranian Classical Music

نویسندگان [English]

• Mehran Mahbobi Moghadam ¹
• ali heidary ²

¹ PhD graduate, Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Lorestan University, Lorestan, Iran.

² Professor, Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Lorestan University, Lorestan, Iran.

چکیده [English]

From ancient times, there have been references in texts to commonalities between music and prosody. If some musicians consider the origin of Iranian classical music to be prosody and encourage their students to learn the two- and three-syllable metric changes, their purpose is to organize rhythmic circles and find new rhythms, and they did not mean that the structure of music was created in imitation of the prosody. They made prosody the basis of comparison with music in order to have a better understanding of the structure of music through simulation. The temporal primacy of music over prosody and the unification of the structure of music in the ancient world to the contemporary age require that prosody is arisen from music. However; in some cases, the impact of prosody on music.On the one hand, the dimension of skill to music makes its passionates unable to obtain a proper understanding of it even by studying the structure of the music.This article aims to compare the structure of prosody and music, (by mentioning the similarities),  provide a special picture of the correct understanding of the structure of music for those who do not know about it, especially the prosodies, and to describe the undeniable role of music in prosody.In addition, the influence of prosody on the structure of the music and its role in the organization of Iranian classical music are determined. The ­data of this study was collected by library method (and in few cases, field) and the research was conducted with ­theoretical and library methods­, describing and comparing the data.
Conclusions
The equality of musical notes and  prosodic syllables in terms of consonants and vowels. Asbab, Otad and  Faselh have dual usages. Expressing the characteristics of the tetrachord and reaching the conclusion that among the ten main prosodic pillars , only three pillars  are corresponded  to the music tetracords. The apperance of tetracords with 5 beats and pentacords with 6 beats in music, by  mimicing  some prosodic pillars such as Motafaelon and Mafaelaton. Both classical music and the prosodic meters are the result of the combination of tetrachords and prosodic pillars. Meters derived from main prosodic meters are like tonalities creating from one main Maqam. Modulation does not occur in the manner of music in poetry. But perhaps changing the content in poetry can be considered as a kind of modulation.The Proof of Maqami music has been able to be modulated at two levels (internal-mode circulation) and (external-mode circulation)  since farabi's   time. Musical circles are based on the imitation of prosodic circles. In the prosodic circles,there are two meters, standard and non-standard, with the exact formation of music modes.

کلیدواژه‌ها [English]

• Prosody
• Music
• Tetrachord
• Divide Syllables
• Tone
• Syllable
• Prosodic Circles
• Musical Circles