Journal of Literary Criticism and Rhetoric

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دوره دکتری زبان و ادبیات عربی، دانشگاه خلیج فارس، بوشهر، ایران.

2 استادیار زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

10.22059/jlcr.2024.363012.1951

چکیده

یوسف زیدان در رمان گوانتانامو که عمده وقایع آن در زندانی به همین نام می‏‌گذرد، به مشکلات و سختی‏‌های گرفتاران در زندان پرداخته است. مکان و دلالت‌‏های روان‏شناسانه و اجتماعی - سیاسی آن، جایگاه برجسته‌‏ای را در رمان موردنظر به خود اختصاص داده است. عنوان رمان که خود یک مدلول مکانی است بر اهمیت کارکرد این مفهوم در رمان افزوده است. پژوهش پیش رو، با هدف تبیین نشانه‏‌های مکان در رمان گوانتانامو و تعامل این عنصر با دیگر عناصر و لایه‌های درونی متن، به شیوۀ توصیفی - تحلیلی و در دو محور نظری و تحلیلی تدوین شده است. در بخش نظری، مفاهیم نشانه‌‏شناسی و عنصر مکان، تعریف و تبیین شده و در محور تحلیلی، به بررسی انواع مکان و تحلیل دلالت‌‏های آن پرداخته شده است. یافته‏‌های پژوهش حاکی از آن است که مکان نقش بی‌‏بدیلی را در رمان گوانتانامو ایفا کرده و دلالت‏‌های روان‏شناسانه و اجتماعی - سیاسی متنوّعی را با خود حمل می‏‌کند، به‏‌طوری‏‌که می‏‌توان عنصر مکان را بر اساس تأثیری که از حالت‏‌های روحی شخصیّت‏‌ها می‌‏پذیرد، به انواع مکان ذهنی، مرتفع، مأنوس، نامأنوس، متعدّد‌الأبعاد، تغییر دلالت داده و خلأ‌آمیز تقسیم کرد. همچنین ردّپای سه نوع نشانۀ مدنظر پیرس که عبارت‏‌اند از نشانه نمادین، شمایلی و نمایه‏‌ای در رمان گوانتانامو به‏‌وضوح قابل پیگیری است. با این توضیح که نشانۀ نمادین بیشترین حضور و بالاترین بسامد را از بین نشانه‏‌های سه‏‌گانه پیرس به خود اختصاص داده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the element of place in the novel Guantanamo written by Yousuf Zidan from the perspective of semiotics and based on Peirce's approach

نویسندگان [English]

  • abbas najafi 1
  • Javad Ranjbar 2

1 Ph.D. of Arabic language and literatur Khalij Frasr University, Booshehr, Iran.

2 Assistant Professor of Arabic Language and Literature department of Payam Noor University, Tehran, Iran.

چکیده [English]

The science of semiotics is the knowledge of examining semantic implications. Charles Sanders Peirce of the structuralist semioticians used the concept of "signification" to explain and develop his theory of semiotics. In Peirce's semiotics, the concepts of "sign", "interpreter" and "subject" are the pillars on which his semiotics is based. In examining the sign, Peirce introduced three concepts of manifestation, interpretation and example, the first is the form of the sign and the equivalent of the signifier in Saussure's semiotics, the second is the perception that creates the sign and is the equivalent of the signified, and the third is the example that the sign signifies. This linguist philosopher believes in three types of signs. First, a sign in which the relationship between the signifier and the signified is contractual and therefore learnable, and he calls it a symbolic sign. The other is a sign in which the relationship between the signifier and the signified is similar and can be called a symbolic sign, and finally, a sign in which the signifier and signified relationship is a cause and effect relationship. Place is one of the fundamental elements of every story and novel, in such a way that the absence of place in narrative works leads to the loss of the originality of those works. The place plays an irreplaceable role in the novel Guantanamo and carries various psychological and socio-political meanings with it, so that the element of place can be divided into different types of mental, elevated, Familiar, unfamiliar, multi-dimensional, signified change and empty division. Also, traces of three types of signs considered by Peirce, which are symbolic, iconic and indexical, can be clearly traced in the novel Guantanamo.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Guantanamo novel
  • Pierce
  • place
  • semiotics
  • Yousuf Zidan
منابع
الرحاوی، فارس عبداللة بدر (د.ت). «ثقافة المکان وأثرها فی الشخصیّة الروائیّة: روایة لیلة الملاک أنموذجاَ»، مجلّة الأبحاث، المجلّد 11، العدد2.ص265
الطربولی، محمّد سایر عوید (2005م). المکان فی الشعر الأندلسی من عصر المرابطین فی نهایه الحکم العربی. القاهرة: مکتبة الثقافة الدینیّة.
النابلسی، شاکر (1994). جمالیّات المکان فی الروایة العربیّة. بیروت: المؤسسّة العربیّة للدراسات والنشر.
باشلار، غاستون (1984). جمالیّات المکان. ترجمة غالب هلسا، المؤسسّة الجامعیّة للدراسات والنشر والتوزیع، الطبعة الثانیة،
بحراوی، حسن (1990). بنیة الشکل الروائی. ط1، بیروت: الدار البیضاء.
بدری، عثمان (1986). الشخصیّة فی روایة نجیب محفوظ. ط1، بیروت: دار الحداثة للطباعة والتوزیع.
بورنوف، رولان؛ اوئله، رئال (1378). جهان رمان. ترجمه نازیلا خلخالی. چ1. تهران: لانا.
خضر، خالد حسن (2008). المکان فی روایة الشماعیّة للروائی عبد الستّار ناصر، جامعة بغداد، کلیّة التربیّة ابن رشد، قسم اللغة العربیّة، مجلّة کلیّه الآداب، العدد 102، ص122.
خلیل، ابراهیم (2008). من الإحتمال علی الضرورة (دراسات فی السرد الروائیّ القصصی). ط1، عمّان: دار مجدلاوی للنشر والتوزیع.
سجودی، فرزان (1383). نشانه‌شناسی کاربردی. تهران: قصّه.
سو سور، فردینان دو (1362). دوره زبان‏شناسی عمومی. ترجمه: کورش صفوی، چاپ دوم، تهران: انتشارات هرمس.
شعبان، هیام (2009 م). السرد الروائی فی اعمال ابراهیم ناصر الدین. دار الکندی للنشر والتوزیع.
عزام، محمّد (2005 م). شعریّة الخطاب السردی. دمشق: اتّحاد الکتّاب العرب.
علاء، عبد الرزّاق (2013). «جمالیة الفضاء المکانی فی روایة الولی الطاهر یعود إلی مقامة الزکی للطاهر وطّار». مجلّة علوم اللغة العربیّة وآدابها، العدد 5،ص90.
قاسم، سیزا (2004). بناء الروایة، «دراسة مقارنة فی ثلاثة نجیب محفوظ». مجلة الأسرة، مهرجان القراءه للجمیع، ص104.
کامد، سلیمان (2003). عالم النصّ (دراسة بنیویّة فی الاسالیب السردیّة). الأردن: دار الکندریّ للنشر والتوزیع.
لحمدانی، حمید (1991). بنیّة النصّ السّردیّ. ط1، بیروت: المرکز الثقافی العربی للطباعة والنشر.
هلسا، غالب (1989). المکان فی الروایة العربیّة. دمشق: دار ابن هانی.
وتار، محمّد ریاض (2000). شخصیّة المثقّف فی الروایة العربیّة السوریّة. ط1، دمشق: اتّحاد الکتّاب العرب.
یعقوب، ناصر (2004). اللغة الشعریّة و تجلیّاتها فی الروایة العربیّة. ط1، بیروت: المؤسسّة العربیّة للدراسات والنشر.
 
 
 
References
Alaa, Abdul Razzaq (2013). "Aesthetics of Spatiality in the Novel Al-Wali Al-Tahir Ya'ud Ila Maqamah Al-Zaki Liltahir Wataar". Journal of Arabic Language and Literature, Issue 5, p. 90. (in Arabic) 
Al-Nabulsi, Shaker (1994). Aesthetics of Place in Arabic Narrative. Beirut: Al-Muassasa Al-Arabiyya for Printing and Distribution. (in Arabic) 
Al-Rahawi, Fares Abdullah Badr. (?). "Culture of Place and its Impact on the Narrative Personality: The Novel of Angel Night as a Model". Al-Abhath Journal, Volume 11, Issue 2, p. 265. (in Arabic) 
Al-Turboli, Mohammed Sayir Awwaid (2005). Place in Andalusian Poetry from the Era of the Almoravids to the End of Arab Rule. Cairo: Al-Thaqafah Al-Diniyyah Library. (in Arabic) 
Badri, Othman (1986). Character in the Novels of Naguib Mahfouz. Beirut: Dar Al-Hadatha for Printing and Distribution. (in Arabic) 
Bahrawi, Hassan. (1990). The Structure of the Narrative Form. Beirut: Dar Al-Bayda. (in Arabic) 
Bashlar, Gaston (1984). Aesthetics of Place. translated by Ghalib Helsa, University Press for Studies, Publishing, and Distribution, Second Edition. (in Arabic) 
Bornov, Roland; Ulle, Rail (2000). The Novel World. translated by Nazila Khalkhali, 1st edition, Tehran: Lana Press. (in Persian) 
Egelton TERRY (1996). Litrary theory an introduction. 2th ed. UK: Blackwell.
Helsa, Ghalib (1989). Place in Arabic Narrative. Damascus: Dar Ibn Hani. (in Arabic) 
Izzam, Mohammed (2005). Poetics of the Narrative Discourse. Damascus: Union of Arab Writers. (in Arabic) 
Kamad, Sulaiman (2003). The World of the Text (A Structural Study of Narrative Styles). Jordan: Dar Al-Kendari for Publishing and Distribution. (in Persian) 
Khalil, Ibrahim (2008). From Probability to Necessity (Studies in Short Narrative). Amman: Dar Majdalawi for Printing and Distribution. (in Arabic) 
Khedr, Khaled Hassan. "Place in the Novel Al-Shamaiya by Novelist Abdul Sattar Nasser". Baghdad University, Ibn Rushd College, Arabic Language Department, Journal of the Faculty of Arts, Issue 102, p. 122. (in Arabic) 
Lahmadani, Hamid (1991). The Structure of the Narrative Text. 1st Edition, Beirut: Al-Markaz Al-Thaqafi Al-Arabi for Printing and Distribution. (in Arabic) 
Peirce Charles Sanders. (1931-1958). Collected Writings. Combridge. Harvard University.
Qasim, Siza (2000). "The Construction of the Narrative: A Comparative Study in Three Novels by Naguib Mahfouz". Magazine Al-Usrah, Festival of Reading for All, p. 104. (in Arabic) 
Saussure, Fardinan de. (1983). Course in General Linguistics. translated by Korosh Safavi, 2nd edition, Tehran: Hermes Press. (in Persian) 
Selden Raman & Peter Widdowson. (2005). A Readers guide to contemporary literary theory. Peter Brooker. 5 th ed.London: pearson.
Shaaban, Hiyam  (2009). Narrative Fiction in the Works of Ibrahim Nasser Al-Din. Dar Al-Kendi for Publishing and Distribution. (in Arabic) 
Sojudi, Farzan (2004). Applied Semiotics. Tehran: Ghesseh. (in Persian) 
Wetar, Mohammad Riyad (2000). The Intellectual's Persona in Syrian Arab Fiction. 1st edition, Damascus: Union of Arab Writers. (In Arabic) 
Ya'qub, Nasser (2004). The Poetic Language and its Manifestations in Arabic Narrative. 1st edition, Beirut: Al-Muassasa Al-Arabiyya for Printing and Distribution. (in Arabic)