Journal of Literary Criticism and Rhetoric

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه سلمان فارسی، کازرون، ایران.

2 دانشجوی دکترای دانشکده ادبیات دانشگاه سلمان فارسی کازرون

10.22059/jlcr.2024.366278.1962

چکیده

نویسندگانی که در یک اقلیم مشترک زندگی می‌کنند؛ در آفرینش هنری خود، علاوه بر جهان‌بینی و سبک شخصی، از شرایط اقلیمی، اجتماعی و سیاسی آن منطقه نیز تأثیر می‌پذیرند و مکتب منطقه‌ای و اقلیمی را پدید می‌آورند. یکی از این مکتب‌ها، مکتب داستان نویسی جنوب است که در ادبیات داستانی ایران جایگاه ویژه‌ای دارد. متون، از جمله متون ادبی، در تعامل با تاریخ، حامل فحوای سیاسی- اجتماعی‌ می‌شوند و جایگاه حضور گفتمان‌های مختلف می‌گردند.
تأثیر شرایط سیاسی، تاریخی و اقلیمی بر ادبیات جنوب، به ویژه از کودتای 1332 تا دو دهة پس از انقلاب، همانندی‌های بسیاری از نظر محتوا و ساختار در آثار داستان‌نویسان بزرگ این اقلیم به وجود آورده است. در این پژوهش با انتخاب سه اثر شاخص مکتب جنوب یعنی رمان‌های « تنگسیر» از صادق چوبک، «سووشون» از سیمین دانشور، و « اهل غرق» از منیرو روانی‌پور نشان داده‌ایم که چگونه آثار برگزیدۀ این مکتب، متأثر از گفتمان‌های موجود و ساختار اجتماعی مولد این گفتمان‌ها، تولید شده‌اند. نویسندگان مذکور در آثار خود نسبت به دیگر آثار این مکتب به گونه‌ای ملموس‌تر به بازسازی فضای استعمار و استبداد زده و ایجاد گفتمان‌های غالب پسااستعماری و استبدادستیزی در یک برهۀ تاریخی یعنی از زمان حضور استعمار انگلیس در اواخر عهد قاجار تا کودتای 1332 پرداخته‌اند. گفتمان‌های غالب این مکتب در مسیر متضاد با گفتمان حاکم یعنی استعمار و استبداد است. این گفتمان‌ها خود را بر ساختار واژگانی، نحوی و بلاغی کلام تحمیل کرده‌اند. نهایتاً می‌توان این متون را متأثر از گفتمان غالبی دانست که تولید آنها را اقتضا می‌کرده‌است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Critical Discourse Analysis of the South School of Story Writing (Tangsir, Suvashon, Ahle Gharq)

نویسندگان [English]

  • seyyed mohammad dashti 1
  • shahrbanoo goudarzi 2

1 Correspoding Author; Assistant Professor, Department of Persian Languge and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Salman Farsi University, Kazerun, Iran

2 Ph.D student of department of literatur Salman farsi university kazerun

چکیده [English]

Writers who live in a common climate are influenced by the social and political climatic conditions of that region in addition to their worldview and personal style. And they create the regional and climatic school. Which of these schools is the South school of fiction writing, which has important place in Iranian fiction literature. Texts, including literary texts in interaction with history carry social meanings and become the presence of different discourses. The influence of political, historical and climatic conditions on the literature of the South, especially from the 1953 coup d'état in Iran decades after the revolution, has created many similarities in terms of content and structure in the works of the great storytellers of this region. In this research, by choosing three works of the southern school, namely the novels "Tangsir" by Sadegh Chubak, "Suvashon" by Simin Daneshvar, and "Ahle Ghareq" by Muniro Ravipour, We have shown how the selected works of this school are influenced by the existing discourses and the social structure that generates these discourses. In their works, compared to the other works of this school, the mentioned authors tried to reconstruct the atmosphere of colonialism and tyranny in a more concrete way and create dominant post-colonial and tyrannical discourses in a historical moment, that is, from the time of the presence of British colonialism at the end of the Qajar era until the 1953 coup d'état and have imposed their dominant discourses on the lexical, syntactic and rhetorical structure of speech.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Analysis of critical discourse
  • colonialism
  • School of South Storytelling
  • Tangsir
  • Ahl Ghareq
  • Suvshun
آبراهامیان، یرواند )1311(. ایران بین دو انقالب: درآمدی بر جامعهشناسی ایران معاصر. ترجمة احمد گل
محمدی و محمد ابراهیم فتاحی، تهران: نشر نی.
آقاگلزاده، فردوس )1301(. تحلیل گفتمان انتقادی. تهران: انتشـارات علمی فرهنگی.
بهار، مهرداد )1314(. جستاری در چند فرهنگ ایران. تهران: فکر روز.
پاینده، حسین )1312(. گشودن رمان. چ ،1 تهران: مروارید.
چوبک، صادق )1311(. تنگسیر. تهران: نشر روزگار.
خیرآبادی، رضا و معصومه خیرآبادی )1311(. »تحلیل روابط معنایی واژگان به کار رفته در ادبیات
داستانی کودکان«. مجله علمی پژوهشی مطالعات ادبیات کودک دانشگاه شیراز، شماره اول، .34-23
دانشور، سیمین )1341(. سووشون، تهران: انتشارات خوارزمی.
رازی، شمسالدین محمد بن قیس )1300(. المعجم فی معاییر اشعار العجم، به تصحیح محمد بن
عبدالوهاب قزوینی و مدرس رضوی و سروش شمیسا، تهران: علم.
روانیپور، منیرو )1311(. اهل غرق، تهران: انتشارات آفتاب.
شوالیه، ژان؛ گربران، آلن )1301(. فرهنگ نمادها. ترجمه سودابه فضایلی، ج ،1 تهران: جیحون.
شیری، قهرمان )1301(. مکتبهای داستان نویسی در ایران. تهران: انتشارات چشمه.
طبیبی، حشمتاهلل )1311(. مبانی جامعهشناسی و مردمشناسی ایالت و عشایر. تهران: مؤسسه چاپ و
انتشارات دانشگاه تهران.
عسکری، عسکر )1301(. نقد اجتماعی رمان معاصر فارسی. چ .2 تهران، فروزان روز.
فالک، جولیا )1311(. زبانشناسی و زبان. ترجمه خسرو غالم علیزاده، چ دوم، مشهد: آستان قدس رضوی.
فتوحی، محمود )1311(. سبکشناسی: نظریهها، رویکردها و روشها، تهران: سخن.
فرکالف، نورمن )1311(. تحلیل انتقادی گفتمان. ترجمة بهرامپور، تهران: مطالعات و تحقیقات رسانه.
لونگینوس، دیونوسیوس )1311(. در باب شکوه سخن. ترجمه رضا سید حسینی، تهران: نگاه.
کرتیس، وستا سرخوش )1312(. اسطورههای ایرانی. ترجمه عباس مخبر، چاپ نهم، تهران: مرکز.
کالنتری، صمد )1300(. » تحلیل گفتمان با تأکید بر گفتمان انتقادی بهعنوان روش تحقیق کیفی«.
سال اول، شمارة ،4 مجلة جامعهشناسی، صص.20-1
کوپر، جی سی )1301(. فرهنگ مصور نمادهای سنتی. ترجمه ملیحه کرباسیان، تهران: نشر نو.
مکاریک، ایرنا ریما )1301(. دانشنامة نظریههای ادبی معاصر. ترجمه مهران مهاجر و محمد نبوی،
تهران: آگه.
میرعابدینی، حسن )1311(. صد سال داستاننویسی در ایران. تهران: چشمه.
ناتل خانلری، پرویز )1314(. تاریخ زبان فارسی. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
یونگ، کارل گوستاو )1311(. انسان و سمبولهایش. ترجمة محمود سلطانیه، تهران: جامی.
12 پژوهشنامۀ نقد ادبی و بالغت، سال ،11 شمارۀ ،1 بهار ،1411 پیاپی 11

References
Abrahamian,Y. (1998). Iran between two revolutions: An introduction to the
socoioligy of contemporary Iran. Translated by Ahmad Gul mohamadi. Tehran:
Nai Publications. (in Persian)
Aghagolzadeh. Ferdous. (2007). Critical discourse analysis. Tehran: Elmi- Farhangi
Publications. (in Persian)
Askary, Askar. (2010). Social criticism of contemporary Persian novel. Tehran:
Furoozan rooz. (in Persian)
Bahar. M. (1995). A survey in several cultures of Iran. Tehran: Fekrerooz
Publications . (in Persian)
Choback. Sadegh. (1998). Tangsir. Tehran:Roozegar Publications. (in Persian)
Cooper. J.C (2007). Illustrated culture of traditional symbols. translated by Malihe
Karbasian. Tehran: Now Publications. (in Persian)
Crystal, D. (1980). A Dictionary of linguistic and Phonetics (3rd Edition). Blackwell
Publishers, UK.
Curtis, Vests sarkhosh. (2013). Iranian myths.translated by Abbas Mokhber. Tehran:
markaz. (in Persian)
Daneshvar. S. (1970). Suvashun. Tehran: kharazmi Publications. (in Persian)
Fairclough, N. (2000).Critical analysis of discourse.translated by Shabanali
Bahrampur. Tehran: Media studies and research.(in Persian)
Falk, J. (1998). Linguistics and language. translated by Khusroo Ghulamalizadeh.
Mashhad: Astane Qudse Razavi. (in Persian)
Fowler. Roger (1996). Linguistic criticism (second edition), oxford.university Press.
Futoohi, Mahmood (2011). Stylistics: theories, approaches and methods. Tehran:
sukhan (in Persian)
Jung, C. (1998). Man and symbols. translated by Mahmoud Soltanieh. Tehran: Jami.
(in Persian)
Kalantari. Samad (2009). Discourse analysis with emphasis on critical discourse as
a qualitative research method. First year. Number 4. Journal of sociology. pp 7-
28. (in Persian)
Khairabadi. Reza and Khairabadi. M. (2017). Analyzing the semantic relations of
words used in children, s fiction literature. Scientific Research Journal of
Children,
s Literature studies, Shiraz University. No 1. Pp 23-34. (in Persian)
Longinus, D. (2000). About the Glory of speech. translated by Reza Seyyedhosseini.
Tehran: negah. (in Persian)
Lyons, J (1977). semantics (VOL.2), Cambridge: Cambridge University Press.
Palmer, F.R (1986). Mood and Modality, Cambridge: Cambridge University Press.
Mekarik, I. (2006). Encyclopedia of contemporary literary theories. translated by
Mehran Mohajer and Mohammad Nabawi. Tehran: Agah. (in Persian)
Mirabedini, Hassan. (1998). One hundred years of writing in Iran.
Tehran:Cheshmeh. (in Persian)
Natel Khanlari, Parviz. (1975). History of Persian language. Tehran:Bonyade
farhange Iran. (in Persian)
Payandeh. Hossain (2013). Opening the novel. Tehran: Morvarid Publications .(in
Persian)
Qurik, R.et al (1985). A Comprehensive Grammar of the English Language,
London: Longman.
Rabau, Sophi (2002). L’ intertextualite. Paris: Flammarion
Ravanipoor, Moniroo (1990). Ahlegharq. Tehran: Aftaab Publications. (in Persian)
Razi. Shamsodin. (2009). Almoajjam fie maayere asharolajjam. To correct by
Abdolvahab Ghazvini and Modares Razavi and Siroos Shmisa.Tehran:elm. (in
Persian)
Simpson, P. (1993). Language, Ideology and point of view: London. Routledge.
تحلیل گفتمان انتقادی مکتب داستاننویسی جنوب... 12
Shevalier, Jean and Alain Cheerbrant (2008). Dictionary of symbols.V.T.translated
by Sudabah Fazaeli. Tehran: Jayhoon. Publications. (in Persian)
Shiri. Ghahreman. (2008). Story writing schools in Iran. Tehran:Cheshmeh
Publications. (in Persian)
Simpson, P. (1993). Language, Ideology and point of view: London. Routledge.
Tabibi, Heshmatollah. (1992). Basics of sociology and anthropology of Eilat and
nomads. Tehran University Printing Publishing Institute. (in Persian)