Journal of Literary Criticism and Rhetoric

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه خوارزمی

2 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه خوارزمی

3 دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی

10.22059/jlcr.2024.374215.1982

چکیده

نیما یوشیج که شعر هزارسالۀ فارسی را وارد عرصۀ تازه‌ای کرد، خود نتوانست بوطیقای شعرش را بشناساند و برای شناساندن مبانی نظری و زیبایی‌شناسانۀ شعر آزاد به جامعۀ ادبی نخستین گام‌ها را شاگردان او برداشتند. مهدی اخوان ثالث یکی از پیروان نیماست که در حوزۀ معرفی شعر نیما و ویژگی‌های آن به عقیدۀ بسیاری از پژوهشگران دارای جایگاهی برجسته است. در این مقاله کوشش شده است تا آنچه اخوان از مبانی شعر نیما دریافته و به جامعه شناسانده با تحقیق در آرای او کشف شود. به همین منظور در پژوهش پیش رو فصول مختلف کتاب بدعت‌ها و بدایع نیما یوشیج با روش «تحلیل انتقادی» بررسی و تحلیل شده است. با بررسی فصول این کتاب مشخص می‌شود که اخوان گاه دریافت اشتباهی از ویژگی مدنظر نیما داشته است؛ ازجمله در مسئلۀ سکوت چندسالۀ نیما، «آرمونی و کمپوزوسیون» و «ابژکتیو و سوبژکتیو» در آرای نیما. همچنین زوایایی از شعر و نظریۀ نیما نزد وی نامکشوف مانده یا آن‌چنان‌که باید به آن نپرداخته است؛ مواردی چون: «ارتباط وزن با آرمونی» در دیدگاه نیما و «ابهام»، «طبیعت‌گرایی» در شعر او. نتایج حاصل از پژوهش بیانگر این است که اخوان در هر فصل از کتابش به معرفی ویژگی‌ای از شعر نیما پرداخته است که جزو ویژگی‌های اساسی و نوآوری‌های شعر اوست و اشتباهات او عمدتاً به‌دلیل تازگی مباحث مطرح شده توسط شعر نیما و نیز اهتمام نداشتن نیما در معرفی بوطیقای شعرش بوده است. مقالات اخوان ثالث به‌عنوان یکی از پیشگامان معرفی نیما در شناساندن شعر نیما و ظرایف آن بسیار تأثیرگذار بوده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Critical Analysis of Bedātha vā Bādaye Nima Yushij

نویسندگان [English]

  • Mehrdad Zarei 1
  • Mohammad Shadrooymanesh 2
  • Bahador Bagheri 3

1 Corresponding Author, Ph.D. Candidate of Persian Language and Literature, University of Kharazmi,

2 Associate Professor, Depatment of Persian Language and Literature, Faculty of Letters and Humanities, University of Kharazmi, Iran.

3 Assistant Professor, Depatment of Persian Language and Literature, Faculty of Letters and Humanities, University of Kharazmi, Iran.

چکیده [English]

Nima Yushij brought the thousand-year-old Persian poetry into a new arena. Nima himself could not recognize the theoretical foundations of his poetry, and the first steps in introducing the theoretical and aesthetic foundations of free poetry to the literary community were taken by his students. Mahdi Akhavan-Sales is one of Nima's followers who, according to many researchers, has a prominent position in the field of introducing Nima's poetry and its characteristics. This article tries to find out what Akhavan found out about the basics of Nima's poetry and introduced it to the society by researching his opinions. For this purpose, it has been study the book of Bedātha vā Bādaye Nima Yushij (Iconoclasm and innovations of Nima Yushij) with "critical analysis" method. Critical analysis is a detailed examination and evaluation of the ideas or findings of a text, which is done by analyzing and validating its different parts. The correctness or incorrectness of the scientific ideas that the researchers put forward can only be determined by their critical evaluation. In the "Turning Point" chapter, Akhavan's insistence on giving Nima a pioneering position causes him to ignore Nima's previous efforts. In the chapter "Nima was a great man", he mentions reasons for Nima's many years of silence before the publication of "Phoenix", which are not correct and accurate. In the next article, Akhavan shows himself in the group that considers Nima's traditional poems to be weak. In the most famous article of his book, "A Kind of Meter in Today's Persian Poetry", despite his defense of Nima's suggested form, Akhavan made some mistakes and did not address the issue of the relationship between Meter and harmony. The chapter "harmony and composition" shows that Akhavan had a wrong understanding of Nima's "harmony" and "composition"; Moreover, the concepts of "objectivity" and "subjectivity" in Nima's theories have also been misunderstood. In his poetry, Nima did not seek to convey concepts through imagery, but wanted to bring life into the process of creating poetry. This is the reason why nature has a tangible presence in Nima's poetry, and this is another feature of Nima's poetry, which can be seen in Nima study of the Akhavan. As he states in the chapter "Step by step a poem by Nima", the main reason for the complexity of Nima's poetry is his special language, and thus he does not pay attention to the ambiguity in Nima's ideas and symbols in his poetry, which is one of the reasons for finding meaning in Nima's poems. In the end, turns out that in each chapter of this book, Akhavan introduced a characteristic of Nima's poetry, which is considered one of the basic characteristics and innovations of his poetry, however, Akhavan sometimes had a wrong perception of Nima's intended characteristic. Also, some aspects of Nima's poetry and theory have remained unexplored by him or he has not addressed them as much as he should. However, his articles, as one of the pioneers of Nima's introduction, have been a very important step in introducing Nima's poetry and its subtleties.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mahdi Akhavan-Sales
  • Iconoclasm and innovations of Nima Yushij
  • Critical analysis
  • Poetics of free poetry
منابع
آتشی، منوچهر (1390). «ما همه وامدار او هستیم» در: باغ بی‌برگی (یادنامۀ مهدی اخوان‌ثالث)، به اهتمام مرتضی کاخی، چ 4، تهران، زمستان، ص73.
آریان‌پور، یحیی (1382). از نیما تا روزگار ما. چ 4، تهران، زوار.
آشوری، داریوش (1380). شعر و اندیشه. چ3، تهران، مرکز.
احمدی، بابک (1380). ساختار و تأویل متن. تهران، مرکز.
اخوان‌ ثالث، مهدی (1376الف). بدعت‌ها و بدایع نیما یوشیج. چ 3، تهران، زمستان.
------------ (1376ب). عطا و لقای نیما یوشیج. چ 3، تهران، زمستان.
------------ (1390). صدای حیرت بیدار. چ 3، تهران، زمستان.
اسلامی ‌ندوشن، محمدعلی (1395). آواها و ایماها. تهران، قطره.
امین‌پور، قیصر (1390). «لحظۀ دیدار...»، در: باغ بی‌برگی (یادنامۀ مهدی اخوان ثالث)، به اهتمام مرتضی کاخی، چ 4، تهران، زمستان، صص 107-113.
بی‌نا (1325). نخستین کنگرۀ نویسندگان ایران. تهران، چاپخانۀ رنگین.
بهار، مهرداد (1390). «یادی و یادگاری»، در: باغ بی‌برگی (یادنامۀ مهدی اخوان ثالث)، به اهتمام مرتضی کاخی، چ 4، تهران، زمستان، صص 151-152.
پورنامداریان، تقی (1389). خانه‌ام ابریست. چ 3، تهران، مروارید.
تهرانی، خسرو (1337). نوگرایی نیما یوشیج. تبریز، آذربایجان کتاب.
حسن‌لی، کاووس (1391). گونه‌های نوآوری در شعر معاصر. چ 3، تهران، ثالث.
حمیدیان، سعید (1381). داستان دگردیسی. تهران: نیلوفر.
جنتی عطایی، ابوالقاسم (1333). نیما یوشیج و قسمتی از اشعار او، تهران، احمد ناصحی.
زرقانی، مهدی (1391). چشم‌انداز شعر معاصر ایران. چ 1 تحریر دوم، تهران، ثالث.
شاهرودی، اسماعیل (1350). «آینده شاگرد وفادار نیما از او سخن می‌گوید». در: اطلاعات، پنجشنبه 9دی1350، ص11.
شفیعی‌کدکنی، محمدرضا (1391). حالات و مقامات م. امید. تهران، سخن.
طاهباز، سیروس (1387). کماندار بزرگ کوهستان. چ 2، تهران، ثالث.
طاهری، قدرت‌الله (1395). مبانی و اصول پژوهش در زبان و ادبیات فارسی. تهران، علمی.
طبری، احسان (1322). [مقدمۀ] «امید پلید»، در: نامۀ مردم، سال اول، شمارۀ 18، 18اردیبهشت 1322، ص2.
کریمی‌حکاک، احمد (1389). طلیعۀ تجدد در شعر فارسی. ترجمۀ مسعود جعفری، چ 2، تهران، مروارید.
موحد، ضیاء (1377). شعر و شناخت. تهران، مروارید.
ناتل‌خانلری، پرویز (1392)، ماه در مرداب، چ 5، تهران، معین.
یوشیج، نیما (1329الف). دو نامه، تهران، بی‌نا.
------- (1368)، دربارۀ شعر و شاعری، گردآوری، نسخه‌برداری و تدوین سیروس طاهباز، تهران، دفترهای زمانه.
------- (1379)، دو سفرنامه از نیما یوشیج، تصحیح و تحقیق علی میرانصاری، تهران، سازمان اسناد ملی ایران.
------- (1387)، یادداشت‌های روزانۀ نیما یوشیج، به کوشش شراگیم یوشیج، تهران، مروارید.
------- (1399)، نامه‌ها، تدوین سیروس طاهباز، چ 2، تهران، نگاه.
 
References
Ahmadi, Babak (2001). Sakhtar va Tavile Matn, Tehran, Markaz. [in Persian]
Akhavan-Sales, Mahdi (1997A). Bedatha va Badaye Nima Yushij, 3nd ed, Tehran, Zemestan. [in Persian]
--------------------------- (1997B). Ata va Laghaye Nima Yushij, 3nd ed, Tehran, Zemestan. [in Persian].
---------------------------- (2011). Sedaye Hirate Bidar, 3nd ed, Tehran, Zemestan. [in Persian]
Aminpour, Qaiser (2011). “The moment of meeting...”, in Baghe bibargi. Edited by Morteza Kakhi, 4nd ed. Tehran, Zemestan, Pp: 107-113. [in Persian]
Arianpour, Yahya (2003). Az Nima ta Rozegare Ma, 4nd ed, Tehran, Markaz. [in Persian]
Ashuri, Dariush (2001). Sheer va Andishe , Tehran, Markaz. [in Persian]
Atashi, Manouchehr (2011). “We are all indebted to him”; in Baghe bibargi, Edited by Morteza Kakhi, 4nd ed, Tehran, Zemestan, P:73. [in Persian]
Bahar, Mehrdad (2011). “one memory and souvenir”, in Baghe bibargi, Edited by Morteza Kakhi, 4nd ed, Tehran, Zemestan, Pp: 151-152. [in Persian]
Eslami Nadoshan, Mohammad Ali (2016). Avaha va Imaha, Tehran, Ghatre. [in Persian]
Hasanli, Kavos (2012). Gonehaye noavari dar she'r moaser, 3nd ed, Tehran, Sales. [in Persian]
Jannati Ataei, Abolqasem (1953). Nima Yushij va Ghsmati Az Ashare O, Tehran, Ahmade Nasehi. [in Persian]
Karimi Hakak, Ahmad (2010). Talieye Tajadod dar Sheer Farsi, Translated by Masoud Jafar, 2nd ed, Tehran, Morwarid. [in Persian]
Movahed, Zia (1998), Sheer va Shenakht, Tehran, Marwarid. [in Persian]
Natel Khanlari, Parviz (2013). Mah Dar Mordab, 5nd ed Tehran, Moeen. [in Persian]
Pournamdarian, Taghi (2010). Khaneam Abrist, 3nd ed, Tehran, Morwarid. [in Persian]
Shahrodi, Esmaeil (1971). “Nima's faithful disciple speaks of him”; in: Etelaat, Thursday, 30 December 1971, p: 2. [in Persian]
Shafii Kadkani, Mohammad Reza (2012). Halat va Maghamat M. Omid, Tehran, Sokhan. [in Persian]
Tabari, Ehsan (1943). “Omide Palid”; in: Nameye Mardom, year 1, Number 18, Sunday May  9 1943, p: 2. [in Persian]
Tahbaz, Siros (2008). Kamandare Bozorge Kohestan, 2nd ed, Tehran, Sales. [in Persian]
Taheri, Ghodratollah (2016). Mabani va Osule Pajohesh dar Zaban va Adabiate Farsi, Tehran, Elmi. [in Persian]
Tehrani, Khosro (1958). Nogeraeie Nima Yushij, Tabriz, Azarbayjan Ketab. [in Persian]
without name (1946). Nakhostin Kongereye Nevisandegane Iran, Tehran, Negin. [in Persian]
Yushij, Nima (1950). Doname, Tehran, No name of the publisher. [in Persian].
---------------- (1989). Darbareye Sheer va Shaeri, compiled and edited by Siros Tahbaz, Tehran, Daftarhaye Zamaneh. [in Persian]
---------------- (2020). Nameha, edited by Siros Tahbaz, 3nd ed, Tehran, Negah. [in Persian]
---------------- (2008). Yaddashthaye Rozaneye Nima Yushij, Edited by Sheragim Yoshij, Tehran, Marwarid. [in Persian]
---------------- (2000). Do Safarname Az Nima Yushij, Edited by Ali Miransari, Tehran, Sazmane Asnad Meli. [in Persian]
Zarghani, Mahdi (2012). Cheshmandaze She'r Moaser Iran, Tehran, Sales. [in Persian]