نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسندگان
گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.
چکیده
یکی از رویکردهای نقد ادبی که فارغ از نگرورزی صرف به سازه‌های مؤثر در نوشتار ادبی، به سره‌گزینی قالب و هیئت بیرونی آثار نیز می‌پردازد؛ جریان شَکل‌گرایی است. جستار پیشِ‌رو، به بررسی و تحلیل زیبایی‌شناختی چند رباعی منتخب از ایرج زبردست، شاعر معاصر ایرانی، با بهره‌گیری از رهیافتِ نقد فرمالیستی می‌پردازد. نقد فرمالیستی، به عنوان یکی از مهم‌ترین رویکردهای نقد ادبی در قرن بیستم، بر ساختار و فرم اثر ادبی تمرکز دارد و معتقد است که معنا و زیبایی اثر در درجة نخست از طریق عناصر فرمیِ آن، قابل درک و دریافت است. در این پژوهش، ابتدا مبانی نظری نقد فرمالیستی به اختصار تشریح می‌شود؛ سپس، با انتخاب چند رباعی شاخص از شاعر مزبور، به تحلیل دقیق عناصر فرمی آن‌ها پرداخته می‌شود. این عناصر شامل وزن، قافیه، ردیف، آرایه‌های ادبی مانند (جناس، استعاره، کنایه و تشبیه)، ساختار نحوی، و چگونگی ارتباط این عناصر با یکدیگر در ایجاد معنا و تأثیر زیبایی‌شناختی است. نتایج این تحلیل نشان می‌دهد که زبردست در رباعیات خود به طور ماهرانه‌ای از ظرفیت‌های فرمی این قالب شعری بهره برده است. استفاده هنرمندانه از وزن و موسیقی درونی کلمات، به‌کارگیری قافیه‌های بدیع و غیرتکراری، استفاده از صنایع ادبی در خدمت معنا، و ایجاد پیوند میان فرم و محتوا از ویژگی‌های بارز رباعیات او به شمار می‌رود. این پژوهش همچنین به بررسی چگونگی تأثیر عناصر فرمی بر انتقال مفاهیم و مضامین مورد نظر شاعر می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه فرم و محتوا در رباعیات زبردست در هم‌آمیخته شده و یک کلّ منسجم و تأثیرگذار را شکل داده‌اند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Aesthetic analysis of selected quatrains of Iraj Zebardast based on formalist criticism
نویسندگان [English]
- Kamal Rasoulian
- mohammad amir obaydinia
Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Urmia University, Urmia, Iran.
چکیده [English]
One of the approaches of literary criticism that, apart from looking at the effective elements in literary writing, criticizes the format and external body of the works; The school is formalism. The present research deals with the aesthetic analysis of some selected quatrains of Iraj Zebardast, a contemporary Iranian poet, using the approach of formalist criticism. Formalist criticism, as one of the most important approaches of literary criticism in the 20th century, focuses on the structure and form of the literary work and believes that the meaning and beauty of the work can be understood primarily through its formal elements. In this research, first, the theoretical foundations of formalist criticism are briefly explained; Then, by selecting some important quatrains from the mentioned poet, a detailed analysis of their formal elements is done. These elements include weight, rhyme, row, literary arrays such as (pun, metaphor, irony and simile), syntactic structure, and how these elements relate to each other in creating meaning and aesthetic effect. The results of this analysis show that in his quatrains, Zebardast has skilfully used the formal capacities of this poetic form. The artistic use of the weight and inner music of words, the use of pristine and non-repetitive rhymes, the use of literary techniques in the service of meaning, and the creation of a link between form and content are among the distinctive features of his quatrains. This research also examines how the elements of form affect the transfer of concepts and themes intended by the poet and shows how form and content are intermingled in Zebardast’s quatrains and have formed a coherent and effective whole.This research can also add to the richness of contemporary Persian literature and lay the foundation for more studies in different fields of poetry and literary criticism. The main problem of this research is the aesthetic analysis and analysis of the selected quatrains of Iraj zebardast based on the approach of formalistic criticism.
کلیدواژه‌ها [English]
- Iraj Zebardast
- Quatrain
- formalist criticism
- aesthetics
- contemporary Persian poetry
)