نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

• محمدریاض رئیسی ¹
• محمد علی محمودی ²
• عبدالعلی اویسی کهخا ²

¹ دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

² دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان. زاهدان. ایران.

چکیده

داستان همنوایی شبانه ارکستر چوب­ها اثر رضا قاسمی یکی از شاخص­ترین داستان­های پسامدرن ادبیات فارسی است. این داستان زندگی گروهی از مهاجران و تبعیدی­های ایرانی ساکن فرانسه را روایت می­کند که هنوز هم گرفتار مشکلات ناشی از فرهنگ و اعتقادات اولیه خود هستند. نظریه­ی آشوب که یکی از نظریه­های شناخته‌شده و پرکاربرد در علوم فیزیک و هواشناسی است در این داستان تجلی پیدا کرده است. ازآنجا که این داستان پسامدرن، حالت فراداستان دارد، نویسنده/راوی به‌طور آگاهانه به نظریه­­ی آشوب و به‌خصوص ویژگی بال پروانه‌ای آن اشاره می‌کند. این پژوهـش، پس از معرفی و بیان شاخص­ترین ویژگی­های نظریه­ی آشوب، برمبنای این نظریه به خوانش داستان همنوایی شبانه ارکستر چوب­ها می­پردازد و با روش توصیفی­­­­-­ ­­­­تحلیلی به بررسی تأثیر نظریه­ی آشوب در تقویت سویه­های پسامدرن این داستان و زندگی و سرنوشت شخصیت­ها می­پردازد و در پی آن است که نشان دهد چگونه تجلی یک نظریه­ی علمی در داستان، به تقویت سویه­های پسامدرن آن می­انجامد. نظریه­ی آشوب در علوم مختلف کاربرد دارد و از رویدادهای غیرخطی و فرآیندهای مبتنی بر عدم قطعیت سخن می‌گوید. تجلی نظریه­ی آشوب در این داستان آن را از سایر داستان­ها متمایز کرده است. بر اساس این نظریه، پدیده‌ها و رویدادهای پیچیده و آشفته، حاصل علل متعدد هستند و به­طور مداوم بر یکدیگر تأثیر می‌گذارند. این نوع پدیده­ها به شرایط اولیه خود بسیار حساس واجزای مختلف آن­ها مبتنی بر اثر بال پروانه‌ای، خود همانندی، سازمان‌دهی پویا و جاذب‌های غریب است که در مجموع گونه‌ای از نظم در بی‌نظمی یا وضعیتی شبه­آشفته را به نمایش می‌گذارند. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که نظریه­ی آشوب با گزاره‌های آشفته­ساز و آشنایی­زدا، سویه‌های پسامدرن داستان را برجسته‌تر کرده و در عین هماهنگی ساخت و محتوا، آشفتگی شخصیت‌ها را توجیه می‌کند. نظریه­ی آشوب، زندگی و سرنوشت درهم‌تنیده و پیچیده‌ی شخصیت‌ها را به شیوه‌ای پسامدرن تشریح می­کند و تأثیر متغیرهای کوچک را در حوادث بزرگ و سرنوشت شخصیت­ها نشان می­دهد.

کلیدواژه‌ها

• همنوایی شبانه ارکستر چوب‌ها
• رضا قاسمی
• نظریه آشوب
• داستان پسامدرن
• اثر بال پروانه‌ای

عنوان مقاله [English]

The Impact of Chaos Theory on Reinforcing Postmodern Strains of the »The Nocturnal Harmony of Wood Orchestra« Fiction

نویسندگان [English]

• Mohammad Reyaz Raeisi ¹
• Mohammad Ali Mahmoodi ²
• Abdolali Oveisi Kahkha ²

¹ Ph.D Candidate of Persian language and literature, Sistan and Baluchestan University, Zahedan. Iran.

² Associate Professor of Persian Language and Literature, Sistan and Baluchestan University, Zahedan. Iran.

چکیده [English]

The Nocturnal Harmony of the Wood Orchestra” by Reza Ghasemi is one of the most significant postmodern stories in Persian literature. It tells the life of a group of Iranian immigrants and exiles living in France who are still struggling with their original culture and beliefs. Chaos theory, which is one of the well-known and widely used theories in physics and meteorology, is reflected in this story. Since this story is a piece of metafiction, the author/narrator consciously refers to the chaos theory and in particular to the butterfly effect. This study, after introducing the most characteristic features of chaos theory, reads “The Nocturnal Harmony of Wood Orchestra” in light of this theory. It uses a descriptive-analytical method to investigate the effect of chaos theory on the postmodern aspects of this fiction and on the lives and destinies of the characters. We seek to show how the manifestation of a scientific theory in the story reinforces its postmodern aspects. Chaos theory is used in various sciences. It talks about nonlinear events and processes based on uncertainty. The manifestation of chaos theory in this story distinguishes it from others. According to this theory, complex and turbulent phenomena and events are the result of multiple causes and constantly affect each other. These kinds of phenomena are sensitive to their initial conditions and their various components, based on the butterfly effect, self-similarity, dynamic adaptation, and strange attractors, show a kind of order in disorder or a quasi-chaotic situation. The results of this study show that the chaos theory, through disturbing and unfamiliar propositions, highlights the postmodern aspects of the story and at the same time justifies the confusion of the characters while coordinating the form and content. This theory describes the intertwined and complex lives and fates of the characters in a postmodern way and shows the effects of small variables on large events and the fates of the characters.

کلیدواژه‌ها [English]

• The Nocturnal Harmony of the Wood Orchestra
• Reza Ghasemi
• Postmodern fiction
• Chaos theory
• Butterfly effect