دوره 13 (1403)
دوره 12 (1402)
دوره 11 (1401)
دوره 10 (1400)
دوره 9 (1399)
دوره 8 (1398)
دوره 7 (1397)
دوره 6 (1396)
دوره 5 (1395)
دوره 4 (1394)
دوره 3 (1393)
دوره 2 (1392)
دوره 1 (1391)
کلیدواژهها = بلاغت
تعداد مقالات: 24
بررسی صناعات بدیعی و بلاغی فراموش شده در متون منظوم
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 31 اردیبهشت 1404
چکیده
صناعات ادبی [حذف] از دیرباز مورد توجه علمای بلاغت قرار گرفته است؛ و تألیفات متعددی در عصرهای متفاوت با تعریفهای گوناگون و نمونه مثالهای متنوع منتشر شده است. آرایههای ادبی از شاخصترین و برجستهترین ... بیشتربازشناسایی نکتههای زیباییشناختی، سبکشناختی و نقد ادبی در جامعالصّنایع و الاوزان
دوره 13، شماره 4 ، بهمن 1403، ، صفحه 73-93
چکیده
از برکات رواج و روایی زبان و ادبیات پارسی در شبه قارّۀ هندوستان، نوشته شدن کتابهای بسیاری به زبان پارسی در موضوعات گوناگون، توسّط اندیشمندان و نخبگان آن دیار بوده است. چنانکه برخی استادان و ادیبان ... بیشتربازتحلیل مقولۀ «مجاز» با رویکرد معناشناختی و تحویل آن به «ایجاز»
دوره 13، شماره 4 ، بهمن 1403، ، صفحه 95-124
چکیده
«مجاز» یکی از ابواب دانش بیان، و مباحث آن از فراگیرترین مسائل علوم بلاغت است. چیستی و سازوکار مجاز از زمان ارسطو تاکنون محل بحث و گفتگو بوده است. تلقی نادرست از این سبک بیانی و آرایۀ زبانی سبب شده ... بیشترتبیین و مقایسۀ رویکرد دشتبیاضی به علم بیان در بدایعالصنایع با نگاهی به آثار متقدم بلاغی فارسی
دوره 13، شماره 2 ، آبان 1403، ، صفحه 95-114
چکیده
علم بلاغت از پیشینهای کهن در زبان و ادب فارسی برخوردار است و از روزگاران کهن آثاری چند در این باب تصنیف شده است. از جملۀ این آثار باید از بدایعالصنایع نگاشتۀ ارزشمند فصیح دشتبیاضی از دانشمندان برجستۀ ... بیشترتحلیل و بررسی نوعی تشبیه نویافته در ادب فارسی در تقابل با تشبیه تفضیلی
دوره 13، شماره 1 ، خرداد 1403، ، صفحه 1-18
چکیده
تشبیه، ژرفساخت بسیاری از صنایع بدیعی را تشکیل میدهد و در کتب بلاغی متقدمان و متأخران به گونهها و اقسام مختلفی به آن اشاره شده است که هر یک به شکلهای مختلف در تصویرگری و انعکاس تخیلات شاعرانه ... بیشترپیوند بلاغت و تصویرسازی با دیدگاههای انتقادی ملکالشعرای بهار
دوره 11، شماره 1 ، خرداد 1401، ، صفحه 21-41
چکیده
ملکالشعرای بهار با افق دیدی گسترده و نگرشی اندیشمندانه، رخدادهای فرهنگی و اجتماعی عصر خویش را به تصویر کشیده و موشکافانه آسیبهای محتمل آنها را بیان کرده است؛ بر همین مبنا در دیوان وی بهوفور ... بیشترزیباییشناسی تطبیقی؛ نقد بینامتنی مطالعات زیباییشناختی ادبیّات کودک و نوجوان با بلاغت ادبیّات بزرگسال
دوره 11، شماره 1 ، خرداد 1401، ، صفحه 61-80
چکیده
در توصیف و تبیین زیباییشناسی ادبیّات کودک و نوجوان، به دلیل گفتمان غالب زیباییشناسی و بلاغت ادبیّات بزرگسال در ادبیّات فاسی، بررسی روابط بینامتنی-تطبیقی آنها ضرورت دارد. بهخاطر فقدان واکاوی ... بیشترنقد و بررسی اطناب و انواع آن در متون بلاغی فارسی
دوره 11، شماره 1 ، خرداد 1401، ، صفحه 149-172
چکیده
اطناب از مباحث مهم در دانش معانی است؛ تا جایی که برخی بلاغتشناسان، فهم دانش معانی را در گرو فهم درست آن دانستهاند. این اهمّیّت اقتضا میکند در کتابهای بلاغت، تعاریف و تقسیمات دقیقی از اطناب ... بیشترتحلیل و نقد بلاغت و فصاحت در آثار بلاغی
دوره 10، شماره 1 ، خرداد 1400، ، صفحه 43-64
چکیده
بلاغت و فصاحت از جمله اصطلاحاتی است که از آغازین آثار بلاغی به زبان فارسی و عربی توجه محققان را جلب کردهاست. بلاغیون در ادوار مختلف ضمن بحث و بررسی دربارۀ این اصطلاحات کوشیدهاند معیارهایی برای ... بیشتربازخوانی المُعجم فی معاییر اشعار العجم به مثابۀ تحریری از نقد الشّعر
دوره 9، شماره 4 ، بهمن 1399، ، صفحه 111-134
چکیده
با اندکمایهای از احتیاط، آن هم به این دلیل که در المعجم فی معاییر اشعار العجم(حدود 630 ق.) دربارۀ تأثیرپذیری شمس قیس رازی از نقد الشّعر قدامةبن جعفر (337ـ260 ق.) تصریحی وجود ندارد، میتوان در آشنایی شمس ... بیشترشگردهای قصر در اشعار حافظ، معیار ساختار زبان و بلاغت فارسی
دوره 9، شماره 3 ، مهر 1399، ، صفحه 113-131
چکیده
تردیدی نیست در اینکه شاعران بزرگ ایرانی چون فردوسی، سعدی، حافظ، نظامی و... معمار، معیار، محک و حافظ زبان و هویت زبان و بلاغت فارسی هستند. یکی از این استونههای زبان و بلاغت فارسی، حافظ شیرازی است. ... بیشترکاربست شگردهای علم معانی در شعر فارسی و عربی (مطالعۀ موردی مضمون اندرز در شعر نیما یوشیج و نازکالملائکه)
دوره 8، شماره 2 ، بهمن 1398، ، صفحه 99-118
چکیده
در شعر فارسی و عربی ـ اعمّ از کلاسیک و نوـ کاربرد علوم بلاغی برای ابلاغ مفاهیم و معانی مورد نظر شاعر بسیار ملموس و محسوس است؛ زیرا آنچه باعث ادبیت و شعریت یک متن میشود، بیشتر جنبههای بلاغی متن است. نیما ... بیشترصفات بلاغی با تکیه بر جنبههای کنایی آن در غزلیات سعدی شیرازی
دوره 8، شماره 2 ، بهمن 1398، ، صفحه 155-174
چکیده
مبحث دستور در عرصۀ بیکران زبان و ادبیات فارسی به عنوان یکی از مباحث اساسی فنون و نظم سخن بسیار پرکاربرد است. با توجه به این امر، بررسی بنمایهها و عناصر درونی این مقوله بستر مناسبی را برای تحقیق و پژوهش ... بیشتربررسی تأثیر استدراکات بلاغیون بر روایی و پایداری ساختارمندی ایضاحالبلاغۀ خطیب قزوینی
دوره 7، شماره 2 ، آبان 1397، ، صفحه 195-214
چکیده
«خطیب قزوینی» یکی از برجستهترین سخنشناسان مسلمان است. وی در تداوم سنّت کلاسیک سخنشناسی اسلامی، چکیدۀ باب سوم کتاب مفتاحالعلوم سکاکی را با هدف تسهیل ارتباط با متن و یادگیری بهتر آن، با عنوان ... بیشترآسیبشناسی مباحث علم بیان در کتابهای بلاغت فارسی
دوره 7، شماره 2 ، آبان 1397، ، صفحه 227-242
چکیده
کشف ظرافتها و زیباییهای زبانی و بیانی آثار ادبی، اعم از نثر و نظم، در گرو آشنایی با علوم بلاغی است و به کمک آنها میتوان یک معنی را در راستای خلاّقیتی ادبی و هنری به گونههای متفاوت بیان کرد. البته ... بیشترمرز اقتباس و تضمین با رویکرد اثرپذیری از قرآن
دوره 7، شماره 1 ، تیر 1397، ، صفحه 79-93
چکیده
از زمانی که قرآن کریم، این معجزۀ الهی بر پیامبر اکرم نازل شد، ادیبان و سخنوران ادب فارسی همچون دیگر ملل، از نظر لفظی و معنوی، از این روح هستیبخش بهرهها جستهاند و آثار خود را به وسیلۀ آن زینت بخشیدهاند. ... بیشترنقد و تحلیل تصویر استعاری در اشعار عربی سعدی
دوره 7، شماره 1 ، تیر 1397، ، صفحه 201-220
چکیده
سعدی از جمله سخنورانی است که علاوه بر زبان فارسی، اشعاری نیز در قالبهای مختلف به زبان عربی سروده که نشاندهندۀ کمال مهارت و تسلط وی بر این زبان است. در این پژوهش، استعاره که مهمترین مبحث در بلاغت بهشمار ... بیشترنقد و بررسی ندا در بلاغت فارسی و عربی
دوره 6، شماره 2 ، دی 1396، ، صفحه 185-202
چکیده
علم بلاغت، یکی از مهمترین علوم ادبی است که قواعد و اصول آن برای تبیین و توضیح فصاحت و بلاغت کلام به کار میرود؛ و علم معانی، یکی از شاخههای اصلی بلاغت است که کلام را از نظر معانی ثانوی و موافقت آن با ... بیشتربررسی استعارۀ تهکّمیّه در غزلیات حافظ
دوره 5، شماره 2 ، آذر 1395، ، صفحه 61-72
چکیده
در ادب فارسی، هر سراینده یا نویسندۀ توانمندی که از قرآن مایه گرفتهاست، جایگاه برتری به خود اختصاص دادهاست. شمسالدین محمد حافظ، به مدد بهرهجویی از کلام خداوندی و البته دیگر هنرهای ادبی، جزو قلههای ... بیشترنقد بلاغی و سبکی رباعیات حافظ
دوره 4، شماره 2 ، اسفند 1394، ، صفحه 17-36
چکیده
این مقاله درصدد است ویژگیهای بلاغی و سبکشناسی رباعیات حافظ را بررسی کند. این قالب ادبی، در دیوان حافظ، سهم عمده و بسزایی را به نسبت غزلیات ندارد، اما ازآنجاکه این شاعر پرآوازه، روح و عصارۀ تعدادی از ... بیشترالگوی بررسی ساختار ارتباطی زبان در متون تعلیمی ادبیات فارسی
دوره 4، شماره 1 ، خرداد 1394، ، صفحه 103-118
چکیده
حوزة پژوهشهای زبانی سنتی یا بلاغت، با حوزة مطالعات زبانشناختی معاصر دارای چنان ارتباط استواری است که از آن میتوان به بوطیقای ارتباط یاد کرد. این بوطیقای ارتباط در هر گونة ادبی، مقتضای حال متفاوتی ... بیشتردلایل ادبی حذف نهاد در ردیف های فعلی قصاید خاقانی
دوره 4، شماره 1 ، خرداد 1394، ، صفحه 159-168
چکیده
مطالعات ردهشناسی زبان حاکی از آن است که بین نقشهای نحوی و معنایی- منظوری رابطة مستقیمی دیده نمیشود. بخشی از دشواریهای درک مفاهیم ادبی نیز به دلیل ناآگاهی از کارکردهای معنایی نقشهای نحوی ... بیشتررویکرد عقلگرایانه به دانش بلاغت، پیامدها و بازتابها
دوره 1، شماره 2 ، اسفند 1391، ، صفحه 21-40
چکیده
با نگاهی به تاریخچه علوم بلاغی، فصلی در انتهای این تاریخچه به چشم میخورد که از رکود و جمود علم بلاغت از حدود قرن ششم تا کنون حکایت میکند؛ مقطعی درازدامن از تاریخ این علم که در آن جز شرح و تلخیصهایی ... بیشترنقد بلاغی اشعار سنّتی نیما
دوره 1، شماره 2 ، اسفند 1391، ، صفحه 87-106