Journal of Literary Criticism and Rhetoric

سهم ایرانیان در تکامل و تحوّل علم بلاغت
سهم ایرانیان در تکامل و تحوّل علم بلاغت

احمد امیری خراسانی؛ آرزو پوریزدان پناه کرمانی

دوره 1، شماره 1 ، شهریور 1391، ، صفحه 1-28

https://doi.org/10.22059/jlcr.2012.35231

چکیده
  بلاغت یکی از علوم مشترک بشری است که در گذر تاریخ، مورد توجّه تمامی ملّت‌ها بوده است. فارغ از مشترکات بشری، علم بلاغت در سرزمین‌های اسلامی به گونه‌ای خوش درخشیده است. به شهادت فراز و فرودهای تاریخ ...  بیشتر
بازتاب آیین مهر در مکتب فتوت
بازتاب آیین مهر در مکتب فتوت

سهیلا صارمی؛ اکرم نوری

دوره 1، شماره 2 ، اسفند 1391، ، صفحه 1-20

https://doi.org/10.22059/jlcr.2013.35251

چکیده
  فتوت واژه­ای عربی و در زبان فارسی به معنی جوانمردی است و فتی از نظر لغوی «جوان» است و به معنی کسی است که به کمال فطرت و آنچه کمال اوست رسیده باشد. با توجه به شواهد موجود و مقایسۀ فتوت در آیین مهر با ...  بیشتر
بررسی کانون روایت در اسرارالتوحید
بررسی کانون روایت در اسرارالتوحید

فاطمه مدرسی؛ اسماعیل شفق؛ امید یاسینی

دوره 2، شماره 1 ، شهریور 1392، ، صفحه 1-20

https://doi.org/10.22059/jlcr.2013.35926

چکیده
  کانون روایت، منظری است که نویسنده یا راوی برای نگریستن به داستان خود انتخاب  می­کند. تحلیل و بررسی کانون روایت و شگردهای روایی در کشف ساختار منسجم و دقیقی از روایت در آثار داستانی حائز اهمیت شایانی ...  بیشتر
بایستگی نگارش فرهنگ نام‌تصویرهای ادب پـارسی با بررسی نمونه‌ای دیوان خاقانی
بایستگی نگارش فرهنگ نام‌تصویرهای ادب پـارسی با بررسی نمونه‌ای دیوان خاقانی

سعید مهدوی‌فر

دوره 2، شماره 2 ، اسفند 1392، ، صفحه 1-18

https://doi.org/10.22059/jlcr.2014.50560

چکیده
  تخیل اصیل، دنیایی نو و دیگرگون برابر دیدگان سخنور ترسیم می‌کند؛ او ناگزیر است برای هستی بخشیدن به این دنیا، از اسامی و هنجارهای عادی زبان دوری جوید و خود اسم‌های تازه‌ای برای نام‌گذاری آن بیافریند. ...  بیشتر
بررسی تیپ شخصیّتی «پابرهنه» در داستانهای ماکسیم گورکی
بررسی تیپ شخصیّتی «پابرهنه» در داستانهای ماکسیم گورکی

مرضیه یحیی‌پور؛ یلدا بیدختی نژاد

دوره 3، شماره 1 ، شهریور 1393، ، صفحه 1-16

https://doi.org/10.22059/jlcr.2014.52682

چکیده
  مقالۀ پیشِ رو، به بررسی تحلیلی یکی از تیپ‌هایی پرداخته ‌است که در داستان‌های ماکسیم گورکی بسیار به‌چشم می‌خورد و حتّی می‌توان گفت استفاده از این تیپّ قهرمان، از ویژگی‌های کار گورکی به شمار می‌رود. ...  بیشتر
بررسی نشانه‌‌ها و شگردهای بیان معانی ثانوی در داستان‌‌های نجدی (با تکیه بر مجموعه داستان یوزپلنگانی که با من دویده‌‌اند)
بررسی نشانه‌‌ها و شگردهای بیان معانی ثانوی در داستان‌‌های نجدی (با تکیه بر مجموعه داستان یوزپلنگانی که با من دویده‌‌اند)

محمّدحسن حسن‌‌زادۀ نیری؛ زهرا علی‌‌نوری

دوره 3، شماره 2 ، اسفند 1393، ، صفحه 1-18

https://doi.org/10.22059/jlcr.2015.54189

چکیده
  یکی از مهمّ‌‌ترین هدف‌‌های پژوهش در زمینۀ متون ادبی، دستیابی به معنای ثانوی یا ضمنی متن است؛ زیرا این معنا برابر با ادبیّت متن است. معنای ثانوی، از راه زبان و عناصر گوناگونِ مرتبط با نوع ادبی بیان می‌‌شود ...  بیشتر
نقد و تحلیل تشبیه در نفثة‌المصدور
نقد و تحلیل تشبیه در نفثة‌المصدور

محمدامیر مشهدی؛ حسین اتحادی؛ عبدالله واثق عباسی

دوره 4، شماره 1 ، خرداد 1394، ، صفحه 1-21

https://doi.org/10.22059/jlcr.2015.56692

چکیده
  شهاب‌الدین محمد زیدری ­نسوی، صاحب کتاب نفثةالمصدور، به عنوان یکی ­از نویسندگان بزرگ و صاحب سبک نثر فنی و مصنوع، از آرایه‌های بدیعی و بیانی برای آرایش ­کلام خود بهرة زیادی برده است. وی به­ویژه ...  بیشتر
مقایسۀ بلاغی تمثیل فیل در حدیقة‌الحقیقه و مثنوی معنوی
مقایسۀ بلاغی تمثیل فیل در حدیقة‌الحقیقه و مثنوی معنوی

منوچهر اکبری؛ محمد احمدی

دوره 4، شماره 2 ، اسفند 1394، ، صفحه 1-16

https://doi.org/10.22059/jlcr.2016.57550

چکیده
  جست‌وجوی دلایل تفوق و برتری یک متن بر متون دیگری که از لحاظ موضوع و مضمون، مشابه و یا مشترک‌اند، اغلب طرف توجه منتقدان ادبیات بوده‌است. اینکه چرا روایت مؤلفی از روایت مؤلفی دیگر، منسجم‌تر و مستحکم‌تر ...  بیشتر
نقد جامعه‌‌شناختی رمان صیادون فی شارع ضیق از جبرا ابراهیم جبرا
نقد جامعه‌‌شناختی رمان صیادون فی شارع ضیق از جبرا ابراهیم جبرا

عزت ملا ابراهیمی؛ صغری رحیمی

دوره 5، شماره 1 ، خرداد 1395، ، صفحه 1-18

https://doi.org/10.22059/jlcr.2016.59101

چکیده
  نقد جامعه‌‌شناختی، یکی از شیوه‌‌های کارآمد نقد متون ادبی، به‌خصوص رمان، است. در این شیوه، ارتباط ساختار و محتوای رمان با وضعیت و دگرگونی‌‌های جامعه و محیطی که در آن متولد شده، بررسی می‌‌شود و چگونگی ...  بیشتر
تحلیل شیوة پسامدرنی روایت زنان در مجموعه داستان «بماند...»
تحلیل شیوة پسامدرنی روایت زنان در مجموعه داستان «بماند...»

تیمور مالمیر؛ شهلا ناصری

دوره 5، شماره 2 ، آذر 1395، ، صفحه 1-20

https://doi.org/10.22059/jlcr.2016.61390

چکیده
  بهناز علی‌‌پور گسکری در مجموعه داستان بماند...به‌گونه‌ای هدفمند و تعمدی، از امکانات پسامدرنی در عنوان و محتوا و شیوۀ روایت بهرهجسته‌است. مؤلفه‌‌های پسامدرنی نظیر ساختار بازگشتی، اتصال کوتاه، چهارچوب‌‌سازی ...  بیشتر
خویشاوندی «داستانک» و «حکایت» با نگاهی بر بهارستان جامی
خویشاوندی «داستانک» و «حکایت» با نگاهی بر بهارستان جامی

علی محمد موذنی؛ نسرین زرگرزاده دزفولی

دوره 6، شماره 1 ، خرداد 1396، ، صفحه 1-15

https://doi.org/10.22059/jlcr.2017.232715.735

چکیده
  مینی‏مالیسم (کمینه‌گرایی) در ادبیات، سبک یا اصلی ادبی است که بر پایۀ فشردگی افراطی و ایجاز بیش از حد و سادگی محتوای اثر، بنا شده‌است. اگر براساس این تعریف، ایجاز و سادگی را مهم‌ترین ویژگی مینی‌مالیسم ...  بیشتر
بررسی انواع هنجارگریزی در اشعار سیمین بهبهانی
بررسی انواع هنجارگریزی در اشعار سیمین بهبهانی

ابراهیم ابراهیم تبار

دوره 6، شماره 2 ، دی 1396، ، صفحه 1-19

https://doi.org/10.22059/jlcr.2018.65520

چکیده
  یکی از مفاهیم مکتب صورت‌گرایی در بررسی متون ادبی، عنصر برجسته‌سازی است که با عناوینی چون هنجارگریزی و هنجارآفرینی (قاعده‌افزایی) بحث می‌شود. هنجارگریزی یکی از مؤثرترین روش‌های برجسته‌سازی زبان ادبی ...  بیشتر
تحلیل فرازبانی گلستان سعدی
تحلیل فرازبانی گلستان سعدی

محسن اکبری زاده (بتلاب اکبرآبادی)

دوره 7، شماره 1 ، تیر 1397، ، صفحه 1-20

https://doi.org/10.22059/jlcr.2018.66399

چکیده
  هر گونه تغییر در زبان به عنوان یکی از کانون‌های معناساز در متن، منجر به خلق سبک و معنایی جدید خواهد شد. یکی از شگردهای فُرمی و معنایی زبان، کارکرد فرازبانی آن است. در فرازبان، توجه متن به خود زبان معطوف، ...  بیشتر
نقش خطاب در رباعی‌‌های افضل‌الدین کاشانی
نقش خطاب در رباعی‌‌های افضل‌الدین کاشانی

رضا خبازها؛ فرهاد درودگریان

دوره 7، شماره 2 ، آبان 1397، ، صفحه 1-18

https://doi.org/10.22059/jlcr.2018.68443

چکیده
  مخاطب ساختن خویشتن، غیرانسان‌ها، خدا، پیامبر، معشوق، مخالف، خواننده و جز ایشان و نیز مخاطب ساختن انسان‌ها از قول آفریدگار، آغازگر بیش از نیمی از رباعی‌های منسوب به بابا افضل کاشانی است که در رباعی‌سرایی ...  بیشتر
تحلیل روایی داستان «نخجیران و شیر» مثنوی معنوی با رویکرد زبان‌شناسی رمزگان رولان بارت
تحلیل روایی داستان «نخجیران و شیر» مثنوی معنوی با رویکرد زبان‌شناسی رمزگان رولان بارت

داود اسپرهم؛ مولود شاگشتاسبی؛ عزیزالله سالاری

دوره 8، شماره 1 ، اردیبهشت 1398، ، صفحه 1-19

https://doi.org/10.22059/jlcr.2019.71013

چکیده
  داستان شیر و نخجیران مثنوی معنوی یکی از پیچیده‌ترین داستان‌های این کتاب است که ویژگی‌های منحصربه‌فرد آن ظرفیت شگفت‌انگیزی را برای خوانش‌های متعدد فراهم می‌کند. نظریۀ رمزگان رولان بارت یک چارچوب ...  بیشتر
زبان زمان: سبک‌شناسی گزاره‌های زمانی و بررسی زمان ماجراجویی در ترجمۀ هزارویک شب
زبان زمان: سبک‌شناسی گزاره‌های زمانی و بررسی زمان ماجراجویی در ترجمۀ هزارویک شب

مرضیه اسماعیل‌زاده مبارکه؛ محسن محمدی فشارکی

دوره 8، شماره 2 ، بهمن 1398، ، صفحه 1-15

https://doi.org/10.22059/jlcr.2020.74934

چکیده
  در داستان‌های عامیانه، گزاره‌هایی زمانی وجود دارد که بیانگر مبهم و فرضی بودن زمان است. این گزاره‌ها در هزارویک‌ شب بسامد بالایی دارد و گاه به صورت متوالی در یک حکایت تکرار می‌شود که با توجه به‌کاربرد ...  بیشتر
تصریح و تعادل در ترجمه‌ی کلیله و دمنه‌: باب شیر و گاو
تصریح و تعادل در ترجمه‌ی کلیله و دمنه‌: باب شیر و گاو

محسن پیشوایی علوی؛ پروین یوسفی

دوره 9، شماره 1 ، خرداد 1399، ، صفحه 1-22

https://doi.org/10.22059/jlcr.2020.263774.1083

چکیده
  ترجمه به عنوان یکی از اصلیترین عوامل جهانی شدن یک اثر ادبی،نقش مهمی در ارتباط بین ملتها و فرهنگهای مختلف دارد.این عنصر زبانی بستر تعامل و کنش و واکنش میان دو اندیشه را فراهم و افقهای فکری جدیدی را به روی ...  بیشتر
نقش‌های مرده در بلاغت نحوی آثار ادبی فارسی آسیای صغیرو بالکان بر مبنای نظریة هالیدی و تکیه بر گلزار دمساز قریمی، روضة العقول ملطیوی و بلبلستان موستاری
نقش‌های مرده در بلاغت نحوی آثار ادبی فارسی آسیای صغیرو بالکان بر مبنای نظریة هالیدی و تکیه بر گلزار دمساز قریمی، روضة العقول ملطیوی و بلبلستان موستاری

رویا بهادرانی؛ منظر سلطانی

دوره 9، شماره 2 ، شهریور 1399، ، صفحه 1-20

https://doi.org/10.22059/jlcr.2020.293133.1370

چکیده
  ازنظر هالیدی، سه ساختار اصلی دستور زبان؛ گذرایی، وجهی و مبتدایی است؛ که عوامل محقق شدن فرا نقش‌های «بازنمودی» «بینا فردی» و «متنی» هستند. ازآنجاکه وقایع و اندیشه‌های فردی، توانایی ...  بیشتر
کهن‌الگوی «خورشید» در شعر نظام‌الدّین استرآبادی
کهن‌الگوی «خورشید» در شعر نظام‌الدّین استرآبادی

محمدرضا پاشایی؛ هادی دهقانی یزدلی؛ مهدی حمزه پور

دوره 9، شماره 4 ، بهمن 1399، ، صفحه 1-19

https://doi.org/10.22059/jlcr.2020.298888.1434

چکیده
  هستی آدمی همراه با کارکردها و منش‌هایی که از خویش آشکار می‌کند، از سرچشمه‌های فراوان و گوناگونی آبشخور می‌یابد. یکی از این آبشخورهای اساسی و بنیادین که بر هستی آدمی سایه می‌اندازد، کهن‌الگوها هستند. ...  بیشتر
بازخوانی رمان بوف کور از منظر فردیت یافتگی و سه گانی
بازخوانی رمان بوف کور از منظر فردیت یافتگی و سه گانی

مختار ابراهیمی؛ علی تسلیمی؛ پرستو افراشته

دوره 10، شماره 1 ، خرداد 1400، ، صفحه 1-18

https://doi.org/10.22059/jlcr.2020.301854.1460

چکیده
  هر زندگی، محقق ساختن یک «کُل»، یعنی محقق ساختن «خویشتن» است. این تحقق، در روان‌شناسی یونگ، «تفرد» نامیده می‌شود. یونگ با تکیه بر «چنین گفت زرتشت نیچه»، به مفاهیمی چون ناخودآگاه ...  بیشتر
تثبیت گفتمان اشعری در برابر گفتمان‌های خردگرا بر مبنای عامل دسترسی (با تکیه بر دیوان ناصرخسرو و رباعیات خیام)
تثبیت گفتمان اشعری در برابر گفتمان‌های خردگرا بر مبنای عامل دسترسی (با تکیه بر دیوان ناصرخسرو و رباعیات خیام)

فردوس آقاگل زاده؛ غلامعلی فلاح؛ ساحره مرادی

دوره 10، شماره 2 ، شهریور 1400، ، صفحه 1-26

https://doi.org/10.22059/jlcr.2020.300068.1450

چکیده
  این جستار به بررسی فرایند تثبیت گفتمان اشعری در برابر گفتمان­های خردگرا (به­طور مشخص دیوان ناصرخسرو و رباعیات خیام) بر مبنای برداشتی تازه از عامل دسترسی، توزیع نابرابر تولیدات زبانی گفتمان­ها در ...  بیشتر
نشانه‌شناسی اجتماعی رمانِ کولی کنار آتش با تکیه بر نظریه‌ی پی‌یر گیرو
نشانه‌شناسی اجتماعی رمانِ کولی کنار آتش با تکیه بر نظریه‌ی پی‌یر گیرو

شهرام احمدی؛ مهسا ناجی

دوره 10، شماره 3 ، آذر 1400، ، صفحه 1-26

https://doi.org/10.22059/jlcr.2021.316017.1606

چکیده
  از جمله رویکردهای پژوهشی که به بررسی و تحلیل نشانه‌ها و درک معناهای پنهان در آن‌ها می‌پردازد، رویکرد نشانه‌شناسی است. از این منظر، برای تحلیل و بررسی پدیده‌های اجتماعی که به خودی خود معنا پیدا نمی‌کنند، ...  بیشتر
نقد روانکاوانه داستان «هانا» از آیین نوروزی
نقد روانکاوانه داستان «هانا» از آیین نوروزی

همایون جمشیدیان

دوره 12، شماره 4 ، اسفند 1402، ، صفحه 1-20

https://doi.org/10.22059/jlcr.2023.364360.1954

چکیده
  هانا داستانی در مجموعه داستان آب و هوای چند روز سال نوشته آیین نوروزی است که برگزیده چهارمین دوره جایزه ادبی هفت اقلیم شده است. هانا روایت مردی است که در پی بیان حادثه جدایی از معشوقش دریاست امّا پس از ...  بیشتر
نقد تطبیقی «مقامۀ صنعانیۀ» قاسم حریری و داستان «مردی که نفسش را کشت» از صادق هدایت
نقد تطبیقی «مقامۀ صنعانیۀ» قاسم حریری و داستان «مردی که نفسش را کشت» از صادق هدایت

محمود فضیلت؛ رحیم پاک نژاد

دوره 13، شماره 2 ، آبان 1403، ، صفحه 1-17

https://doi.org/10.22059/jlcr.2024.377003.1997

چکیده
  از وجوه تمایز انسان از دیگر موجودات، فهم فضائل و رذائل اخلاقی است که از دیرباز تاکنون به‌عنوان سنگ محکی برای سنجش رفتارها و سلوک بشری به کار می‌رود. نظر به اهمیت این موضوع، شاعران ‌و نویسندگان ملل مختلف ...  بیشتر
رویکردی آسیب‌شناسی به کنایه پژوهی در ادب فارسی
رویکردی آسیب‌شناسی به کنایه پژوهی در ادب فارسی

سید محمود رضا غیبی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 26 فروردین 1404

https://doi.org/10.22059/jlcr.2025.380548.2014

چکیده
  کنایه، به‌عنوان یکی از مباحث علم بیان از آغاز تاکنون، همواره بحث‌انگیز بوده است و هیچ‌گاه در این مورد، تعریف واحدی که جوهره این فن بلاغی/ زبانی را به‌درستی تبیین کند، ارائه نشده است. در کتب و مقالات ...  بیشتر